Niezawisłość sędziowska
Wygląd
Niezawisłość sędziowska – konstytucyjna zasada wymiaru sprawiedliwości, zgodnie z którą sędzia rozstrzygając sprawę podlega wyłącznie Konstytucji i ustawom, nie podlega żadnym naciskom i żadnym zależnościom z zewnątrz, szczególnie ze strony władzy wykonawczej. Niezawisłość jest niezależnością sędziego w orzekaniu, nie oznacza natomiast braku podporządkowania służbowego. Wymaga jednakże, aby kontrola prawidłowości orzeczenia należała wyłącznie do innego sądu i odbywała się w trybie określonym prawem.
- Cel, o czym wszyscy doskonale wiemy, jest zupełnie inny, niż czyjekolwiek dobro. Wie o tym również pan minister i Prokurator Generalny. Stawką w grze są resztki niezależności sądownictwa oraz niezawisłość sędziów. Tak, użyłam słowa „resztki” w sposób zupełnie celowy. Bo należy otwarcie powiedzieć, że szacunek dla niezależności sądów w naszym kraju nigdy nie był na zbyt wysokim poziomie.
- Autorka: Małgorzata Gersdorf
- Źródło: Prezes Sądu Najwyższego wzywa sędziów do oporu. Dramatyczne wystąpienie Małgorzaty Gersdorf, wyborcza.pl, 31 stycznia 2017.
- Opis: o zmianach w systemie wymiaru sprawiedliwości proponowanych przez ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego Zbigniewa Ziobro w styczniu 2017.
- Zobacz też: Zbigniew Ziobro
- Jesteśmy świadkami systemowego zagrożenia dla rządów prawa w Polsce. Podział na władzę sądowniczą i wykonawczą jest w Polsce zagrożony.
- Opis: wypowiedź z 2017.
- Autorka: Věra Jourová
- Źródło: Hanna Zakrzewska, Kim jest Vera Jourova? Krytykuje rządy PiS, broni praworządności i równouprawnienia. I nie bawi się w subtelności, wysokieobcasy.pl, 18 września 2019.
- Latanie sędziów TK po mediach to taki nowy poziom jakości niezawisłości.
- Autor: Mariusz Muszyński
- Źródło: Kim są nowo wybrani sędziowie Trybunału Konstytucyjnego? Przyłębska, Muszyński, Pszczółkowski, Cioch, Morawski, onet.pl, 2 grudnia 2015.
- Mamy Trybunał Konstytucyjny, w którym PiS ma ponad połowę składu, czyli nie ma szans, by jakakolwiek sprawa została rozstrzygnięta nie po myśli PiS. Do tego Trybunałowi prezesuje sędzia Julia Przyłębska, wybrana prezesem z naruszeniem prawa, której każda decyzja wydaje się konsultowana z PiS. Na przykład poseł PiS Arkadiusz Mularczyk odwiedził w Trybunale Julię Przyłębską w przeddzień złożenia tam skargi na tryb wyboru Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego Małgorzaty Gersadorf. Przyznało to Biuro Prasowe Trybunału. Pytane o cel wizyty, odpowiedziało, że Mularczyk odwiedził Trybunał wraz z rodziną. „Celem wizyty było pokazanie rodzinie budynku TK, w którym poseł występuje jako przedstawiciel Sejmu RP”. Trybunał odwiedził też pełnomocnik rządu ds. służb specjalnych Mariusz Kamiński. A nieoficjalnie dowiedziałam się, że także prokurator generalny Zbigniew Ziobro – przed złożeniem w Trybunale wniosku o stwierdzenie nielegalności wyboru trzech sędziów w 2010 r. i o odsunięcie ich od orzekania do czasu rozpatrzenia tej skargi (termin rozprawy do dziś nie jest wyznaczony). Julia Przyłębska i jej pełnomocnik Mariusz Muszyński zdecydowali też, że mediom nie wolno rejestrować dźwięku i obrazu z rozpraw przed Trybunałem. Stało się to niedługo po tym, jak tego samego w Sejmie zakazał marszałek Marek Kuchciński (PiS). Z kilku niezależnych źródeł dowiedziałam się też, że sędzia Przyłębska rozmawiała z przedstawicielami Komisji Weneckiej podczas ich pierwszej wizyty w Polsce (gdy badali nową ustawę o TK), pełniąc funkcję przedstawiciela… rządu. To mocno zdumiało członków Komisji.
- Autorka: Ewa Siedlecka, Dubler sędziego TK publicznie poniża Trybunał i „skarży na Polskę”, polityka.pl, 11 maja 2017
- Zobacz też: Arkadiusz Mularczyk, Julia Przyłębska, Lech Morawski, Małgorzata Gersdorf, Marek Kuchciński, Mariusz Muszyński, Zbigniew Ziobro
- Na Węgrzech walka sędziów o własną niezależność nie spotkała się z szerszym poparciem społecznym.
- Autor: Jacek Barcik
- Źródło: Kandyduje do SN, ale nie zamierza w nim orzekać. Tłumaczy, dlaczego chce "szargać swoje nazwisko", natemat.pl, 10 sierpnia 2018
- Zobacz też: Węgry
- Nasi przeciwnicy ciągle przegrywają ważne wybory.
- Autor: Lech Morawski, Jak prof. Lech Morawski Oxford zaskoczył, rp.pl, 11 maja 2017
- Zobacz też: rząd Beaty Szydło, Prawo i Sprawiedliwość
- Nie możemy się biernie przyglądać. Niszczą nam kraj. Musimy przeciwdziałać. Musimy wspólnym wysiłkiem bronić niezawisłości sędziów i niezależności sądów. Musimy ich wesprzeć, bo oni z uwagi na powagę swojego urzędu nie mogą się bronić. Przyjdzie jeszcze czas, że wróci demokracja i rządy prawa.
- Autor: Fryderyk Zoll, Demonstracje KOD przeciwko reformie KRS – w Krakowie, Kielcach, Oświęcimiu, onet.pl, 5 lutego 2017.
- Zobacz też: państwo prawa, rząd Beaty Szydło
- Od niezależności sądów, której nawet po 1989 r. nie mieliśmy zbyt wiele, przechodzimy aktualnie do etapu drugiego, znacznie niebezpieczniejszego: rozmontowania niezawisłości sędziowskiej.
- Autorka: Małgorzata Gersdorf, Prezes Sądu Najwyższego wzywa sędziów do oporu. Dramatyczne wystąpienie Małgorzaty Gersdorf, wyborcza.pl, 31 stycznia 2017.
- Opis: o zmianach w systemie wymiaru sprawiedliwości proponowanych przez ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego Zbigniewa Ziobro w styczniu 2017.
- Po to zniszczono Trybunał Konstytucyjny, jego niezależność, aby można było przeprowadzić teraz tę reformę. Ona jest nawet groźniejsza dla obywatela niż to, co zrobiono z Trybunałem. (...). Gdyby przeszedł projekt o KRS, to będziemy mieć problem w stosunkach międzynarodowych, bo polscy sędziowie stracą wtedy status sędziego w znaczeniu europejskim, (jako) władzy niezależnej i niezawisłych sędziów.
- Autor: Andrzej Zoll, Prof. Zoll: Przeżyliśmy rządy PZPR, a teraz mamy rządy PiS z pierwszym sekretarzem na czele, dziennik.pl, 2 lutego 2017.
- Zobacz też: Krajowa Rada Sądownictwa, kryzys wokół Trybunału Konstytucyjnego w Polsce
- Reprezentuję tu zarówno Trybunał Konstytucyjny, jak i polski rząd. To iluzja, że są apolityczni, niezależni sędziowie.
- Opis: wypowiedź na konferencji naukowej w Oksfordzie 9 maja 2017
- Autor: Lech Morawski, Jak prof. Lech Morawski Oxford zaskoczył, rp.pl, 11 maja 2017
- Zobacz też: kryzys wokół Trybunału Konstytucyjnego w Polsce, rząd Beaty Szydło, Prawo i Sprawiedliwość
- Sądy mogą być lepsze i gorsze, ale w momencie, kiedy przestają być sądami niezależnymi i bezstronnymi, to nie wiadomo po co są.
- Zobacz też: Włodzimierz Wróbel
- Źródło: Maciej Deja Sąd Najwyższy. Sędzia Włodzimierz Wróbel wyjaśnił uchwałę. Twitter zareagował, wp.pl, 24 stycznia 2020.
- Sędzia powinien unikać wszelkiego zaangażowania w walkę o zdobycie i utrzymanie władzy. Może się jednak w trwającą walkę wtrącać, jeżeli uważa, że nie jest ona prowadzona w ramach zasad i reguł, które wyznacza system prawny konstytucji. Krótko mówiąc, uważam, że każdy człowiek, a zwłaszcza sędzia, ma obowiązek mówić o sprawach publicznych, które dotyczą społeczeństwa i jego zawodu.
- Autor: Bohdan Zdziennicki, Sędzia Bohdan Zdziennicki: Jarosław Kaczyński nigdy nie miał szacunku do TK, gazetaprawna.pl, 20 grudnia 2016.
- Sędzia TK nie powinien pokazywać swoich poglądów. A już szczególnie w tak drastyczny sposób. To jest skandaliczne zachowanie.
- Opis: reakcja na wystąpienie prof. Lecha Morawskiego twierdzącego, że rząd jest przeciwko homoseksualistów, lecz nie dochodzi do ścigania
- Autor: Adam Lipiński, Lipiński o słowach sędziego TK prof. Morawskiego: To jest atak na rząd, gazetaprawna.pl, 15 maja 2017
- Zobacz też: Lech Morawski, Sytuacja prawna i społeczna osób LGBT w Polsce
- Sędziowie nie powinni angażować się w politykę.
- Autor: Lech Morawski, Prof. Morawski, sędzia TK: Sędziowie nie powinni przychodzić do telewizji, ale tylko winny się nie broni, telewizjarepublika.pl, 19 października 2016
- To jest powszechny standard w Europie, że wtedy, kiedy zagrożona jest niezawisłość sędziowska czy niezależność sądu, to sędziowie, którzy lepiej od przeciętnego człowieka orientują się we wszystkich mechanizmach - tym bardziej powinni być aktywni i tym bardziej powinni zabierać głos. Ja oczywiście za każdym razem pytam swojego sędziowskiego sumienia, czy nie przekraczam jakiejś granicy. Ale uważam, że nie przekraczam - nawet wtedy, gdy wychodzę na wiec i mówię, jak wygląda sytuacja. To jest mój obowiązek. Co więcej, uważam, że sprzeniewierzyłbym się swojemu powołaniu sędziowskiemu gdybym milczał i spokojnie patrzył na to, co się dzieje - w sytuacji, gdy niszczone jest sądownictwo i kłamie się na prawo i na lewo.
- Autor: Jerzy Stępień
- Źródło: Były prezes TK: "Będę protestował. Byłem w więzieniu w stanie wojennym, nie boję się represji", tokfm.pl, 5 grudnia 2017
- W mojej opinii bowiem procedura powoływania sędziów SN nie gwarantuje, że w przyszłości ten najwyższy organ sądowy w Polsce będzie rzeczywiście niezależnie i bezstronnie, bez wpływu politycznego rozstrzygał przedłożone mu sprawy. A to godzi bezpośrednio w art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej i art. 47 Karty Praw Podstawowych UE.
- Autor: Jacek Barcik
- Źródło: Kandyduje do SN, ale nie zamierza w nim orzekać. Tłumaczy, dlaczego chce "szargać swoje nazwisko", natemat.pl, 10 sierpnia 2018
- Zobacz też: kryzys wokół Sądu Najwyższego w Polsce
- W Polsce skończyła się epoka, kiedy mogliśmy polegać na zadeklarowanej w Konstytucji zasadzie demokratycznego państwa prawnego. O prawo, o sposób jego interpretacji, o jego przestrzeganie, o każdy cal sprawiedliwości należy teraz walczyć i obowiązek ten – co tu dużo mówić – spoczywa na sędziach. Nie ma walki bez ofiar, a do nich może być zaliczony każdy z nas tu obecnych. Piastujemy władzę publiczną, a skoro tak, musimy zawsze liczyć się z konsekwencjami. Proszę więc Państwa Sędziów – wszystkich bez wyjątku – aby przestali myśleć o sobie jako o tych, którzy tylko przychodzą do miejsca pracy wykonać swój obowiązek, a tak poza tym to muszą pracować, spłacać kredyt, wyżywić rodzinę itp. Takie postawy skłaniają do szukania usprawiedliwień, a w ostateczności – do ustępstw. Walka o prawo, o niezawisłość sędziów musi toczyć się w granicach prawa, ale musi być twarda i jednoznaczna, jak jednoznaczny jest ustrój państwa. Aby zwyciężyć, trzeba się przygotować nawet na sądy dyscyplinarne, na ryzyko usunięcia z urzędu, na wszystko! Trzeba pisać i wygłaszać dobre mowy, trzeba głośno i – daj Boże – mądrze mówić o imponderabiliach. Nie wolno się bać. Trzeba pokazywać, że jesteśmy w opozycji przeciwko spychaniu demokratycznego państwa z niezawisłymi sędziami w niebyt.
- Autorka: Małgorzata Gersdorf, Prezes Sądu Najwyższego wzywa sędziów do oporu. Dramatyczne wystąpienie Małgorzaty Gersdorf, wyborcza.pl, 31 stycznia 2017.
- Opis: o zmianach w systemie wymiaru sprawiedliwości proponowanych przez ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego Zbigniewa Ziobro w styczniu 2017.
- Warunkiem niezawisłości jest też apolityczność.
- Autor: Mariusz Muszyński
- Źródło: Kim są nowo wybrani sędziowie Trybunału Konstytucyjnego? Przyłębska, Muszyński, Pszczółkowski, Cioch, Morawski, onet.pl, 2 grudnia 2015.
- Wygląda na to, że już niedługo z polskimi sądami PiS zrobi to, co z Trybunałem Konstytucyjnym. Pod płaszczykiem reformy i pod hasłem przywracania sądów ludziom, polskie sądy w praktyce przestaną być niezawisłe. Temu służy zmiana ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Nie tylko nad prezydentem i premierem, nad ministrami i urzędnikami, nad Trybunałem Konstytucyjnym, wojskiem i służbami specjalnymi, ale także nad polskimi sądami kontrolę, nawet jeśli nie bezpośrednią, to jednak kontrolę sprawować będzie jeden człowiek. Urzędujący na Nowogrodzkiej. To nie będzie już żadna demokracja. To będzie autorytaryzm albo po prostu, dyktatura.
- Autor: Tomasz Lis, Prof. Ewa Łętowska: Są sędziowie, którzy za awans spełnią oczekiwania władzy, newsweek.pl, 12 kwietnia 2017
- Zobacz też: Jarosław Kaczyński, Krajowa Rada Sądownictwa, kryzys wokół Trybunału Konstytucyjnego w Polsce, Prawo i Sprawiedliwość, Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej