Przejdź do zawartości

Mit

Z Wikicytatów, wolnej kolekcji cytatów

Mit – opowieść o otaczającym ludzkość świecie, opisująca historię bogów, demonów, legendarnych bohaterów oraz historię stworzenia człowieka.

  • Czym właściwie jest „mit”? (…) Nareszcie zaczynamy poznawać i rozumieć wartość mitu taką, jaka została wypracowana przez społeczeństwa „pierwotne” i archaiczne (…). Od razu uderza nas fakt, że w takich społeczeństwach uznaje się mit za wyraz prawdy absolutnej, ponieważ opowiada on historię świętą (…).
  • Każdy człowiek musi znaleźć taki aspekt mitu, który będzie związany z jego własnym życiem. Mity w zasadzie pełnią cztery funkcje. Pierwsza jest mistyczna: gdy uświadamiasz sobie, jakim cudem jest wszechświat i ty sam, i gdy odczuwasz lęk wobec tej tajemnicy. (…) Druga (…) jest wymiarem kosmologicznym (…); ukazuje ci kształt wszechświata, ale w taki sposób, że znów dostrzegasz w nim tajemnicę. (…) Trzecia (…) jest socjologiczna, polega na podtrzymywaniu i uzasadnianiu pewnego porządku społecznego. (…) czwarta (…) pedagogiczna: w jaki sposób żyć po ludzku w każdych okolicznościach. Mity mogą nas tego nauczyć.
    • Autor: Joseph Campbell
    • Źródło: Potęga mitu. Rozmowy Billa Moyersa z Josephem Campbellem, 1988, tłum. Ireneusz Kania
  • Logos i mythos są dwiema połowami języka, dwiema w równym stopniu zasadniczymi funkcjami życia umysłowego. Logos, które jest rozumowaniem, stara się przekonać; od słuchacza wymaga wydania sądu. (…) Natomiast „mit” jest celem sam dla siebie.
  • Mało który mit zrobił równie wielką karierę, jak opowieść o królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu.
  • Mit badany w swej żywej postaci jest (…) narracją, w której zmartwychwstaje pradawna rzeczywistość (…). W kulturze pierwotnej mit jest nieodzowny: wyraża, wzbogaca i kodyfikuje wierzenia; chroni i wzmacnia moralność; gwarantuje skuteczność rytuału i zawiera reguły praktyczne, którymi człowiek powinien się kierować. Mit jest więc żywotnym składnikiem cywilizacji ludzkiej (…).
  • Mit domaga się skrótu, syntezy, ale wyklucza kłamstwo.
    • Autor: Konrad Eberhardt
    • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998
    • Zobacz też: kłamstwo
  • Mit można określić jako taki rodzaj mowy, w którym wartość formuły traduttore – traditore zmierza praktycznie do zera. (…) Mit jest mową; ale jest to mowa, która porusza się na bardzo wysokim poziomie i gdzie znacznie odrywa się (…) od podstawy językowej, po której początkowo się toczy.
  • Mit staje się rzeczywistością.
  • Mit to wymysł. Wymyślić to znaczy wyciągnąć z całokształtu tego, co jest konkretnie dane, sens zasadniczy i przetworzyć go w obraz. W ten sposób powstaje realizm. Jeśli jednak do sensu, wyprowadzonego z tego, co jest konkretnie dane, dodać – domyśleć, zgodnie z logiką hipotezy, to, czego się pragnie, i tym jeszcze uzupełnić obraz – wówczas otrzymamy ów romantyzm, który stanowi podstawę mitu i jest dlatego bardzo pożyteczny, że sprzyja powstawaniu rewolucyjnego stosunku do rzeczywistości, stosunku, który w praktyce zmienia świat.
    • Autor: Maksim Gorki, O literaturze. Referat wygłoszony na Zjeździe Pisarzy Radzieckich w dniu 17 sierpnia 1934 r., tłum.Z. Kwiecińska, Książka i Wiedza, Warszawa 1951.
  • Mitów przeszczepionych z Grecji jest bez liku. Trudno nam dziś zrozumieć, jaka to namiętność w śródziemnomorskim świecie kazała wyposażać każdy niegrecki naród w mity ukształtowane według greckiego wzoru. Greccy pisarz pracowali nad tym z największą powagą i maksymalną niefrasobliwością, a różne „barbarzyńskie” ludy – nawet takie, które nienawidziły współczesnych Greków – z entuzjazmem witały te zmyślenia i adaptacje i przyjmowały wszystko, co im ofiarowano, a bezlitośnie wymiatały swoje własne, stosunkowo słabe tradycje lokalne.
  • Mity są metaforami duchowych mocy człowieka, a te same moce, które przenikają nasze życie, przenikają też życie wszechświata.
  • Mity są społecznym snem, a sny – osobistym mitem.
  • Mity tworzymy przede wszystkim, opierając się na naszych własnych projekcjach. Wyobraźnia nie może rozkwitać, gdy dysponujemy zbyt dużą liczbą faktów.
  • Może potrzebujemy właśnie nieprawdziwych mitów, historii naszego prapoczątku, historii o parze pierwszych ludzi, wbrew temu, o czym mówią fakty, bo jednak w tej mitycznej historii możemy się odnaleźć. Wielkim progiem, który myśl ludzka musiała przekroczyć, jest porażająca świadomość, że świat nas nie dotyczy, że świat jest wobec nas obojętny. Jesteśmy tylko jego częścią. On dla nas nie istnieje. Nie ma czuwającego nad nami Boga, nie jesteśmy w centrum kosmosu.
  • Narody, które przed wiekami zadbały o piękne o sobie mity,
    dziś jeszcze czerpią z tego ogromne profity.
  • Nasza świadomość musi coś zakładać, sięgając do zapisanej gdzieś głęboko przeszłości, do mitu, do jakiejkolwiek utopii czy wiary.
  • Nauka musi zaczynać się od mitów – i od ich krytyki.
    • Autor: Karl Popper
    • Źródło: Tadeusz Gospodarek, Aspekty złożoności i filozofii nauki w zarządzaniu, 2012, s. 240.
    • Zobacz też: krytyka, nauka
  • Szefem jest Zeus, od mokrej roboty jest jego brat, Posejdon. (…) Jest też Hades, ale on mieszka w jakiejś piwnicy i nikt go nie lubi. Zeus żeni się ze swoją siostrą… jak ona się… Koka? Hera! Hera! (…) A jakiemuś Uranosowi poleciała jucha z nosa i z tego powstała Afrodyta. Podobno bardzo fajna laska… Inne źródła donoszą, że powstała z piany morskiej. Tak czy owak – jest to bez sensu.
  • Twórzcie o sobie mity, bogowie nie zaczynali inaczej.
  • Uważajcie, w każdym micie tkwi ziarenko prawdy, które może znów stać się naszym chlebem codziennym.
  • Większość ludzi zadowala się mitami, tanim poczuciem wieczności, absolutem w kieszonkowym wydaniu.
  • Żywotny składnik kultury ludzkiej, nie jest błahą powiastką, ale ciężko wypracowaną, aktywną siłą, nie stanowi intelektualnego wyjaśnienia ani obrazu artystycznego, ale to pragmatyczny dokument wiary pierwotnej i moralnej mądrości.
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Mit&oldid=558203”