Juliusz Słowacki
Juliusz Słowacki
Juliusz Słowacki (1809–1849) – polski poeta tworzący w epoce romantyzmu, uznawany za wieszcza narodowego, obok Adama Mickiewicza i Zygmunta Krasińskiego.
Balladyna
[edytuj]
Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Balladyna.- Miłość – to światło, to niebo, to życie!
- Źródło: akt II, scena I
- O! ci młodzi ludzie,
odchodzą od nas i wołają głośno:
Idziemy szukać szczęścia. Więc my starce,
Cośmy przebiegli po tej biednej ziemi,
A nigdy szczęścia w życiu nie spotkali;
Możeśmy tylko szukać nie umieli…- Postać: Pustelnik
- Źródło: akt I, scena I
Grób Agamemnona (1839)
[edytuj]- Pawiem narodów byłaś i papugą
A teraz jesteś służebnicą cudzą.
- Sęp ci wyjada nie serce – lecz mózgi.
Kordian
[edytuj] Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Kordian.- Jam się w miłość nieszczęsną całym sercem wsączył…
- Mam sto rąk, sto sztyletów… gdy chcę, sto ran zadam.
- Nie mam wiary,
Gdzie ludzie oddychają, ja oddech utracam.
Beniowski
[edytuj] Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Beniowski.- O Polsko! (…)
Krzyż twym papieżem jest – twa zguba w Rzymie!
Tam są legiony zjadliwe robactwa:
Czy będziesz czekać, aż twój łańcuch zjedzą?
Czy ty rozwiniesz twoje mściwe bractwa,
Czekając na tych, co pod tronem siedzą
I krwią handlują, i duszą biedactwa,
I sami tylko o swym kłamstwie wiedzą,
I swym bezkrewnym wyszydzają palcem
Człeka, co nie jest trupem – lub padalcem.- Źródło: Pieśń I
- Zobacz też: Watykan, antyklerykalizm
- Jeżeli gryzę co – to sercem gryzę.
- Źródło: Pieśń II, wiersz 744
- Biada, kto daje ojczyźnie pół duszy,
A drugie tu pół dla szczęścia zachowa.- Źródło: Pieśń III, wiersz 721–722
- Strofa być winna taktem, nie wędzidłem.
- Źródło: Pieśń V, wiersz 140
Inne cytaty
[edytuj]- Ale ty próżno będziesz krajobrazy tworzyć,
Osrebrzać je księżycem – i promienić świtem.
Nie wiesz, że trzeba niebo zwalić, i położyć
Pod oknami, i nazwać jeziora błękitem.- Źródło: Rozłączenie (20 lipca 1835, nad jeziorem Leman)
- Bo ci w westchnieniach oddawałem lata,
A ty płaciłaś je pocałunkami.- Źródło: Kiedy się w niebie gdzie zejdziemy sami...
- Bo kiedy już przeszłość ten step mi zakryje,
Gdy żyć będzie ciężko, to sam się zabiję,
Bo dziką mam duszę. Więc sztylet mieć muszę,
Twój sztylet mieć muszę przy sobie.- Źródło: Duma o Wacławie Rzewuskim
- Co nam zdrady! – Jest u nas kolumna w Warszawie.
- Źródło: Uspokojenie, 1845 rok
- Chorobą zgubną mówię: jest melancholija i zamyślenie się zbytnie o rzeczach duszy. Dwie są bowiem melancholije: jedna jest z mocy, druga ze słabości; pierwsza jest skrzydłami ludzi wysokich, druga kamieniem ludzi topiących się.
- Źródło: Anhelli, Paryż, 1838, s. 28.
- Czas wszystko odkryje, czas złym jest powiernikiem.
- Źródło: Maria Stuart
- Zobacz też: czas
- Dosyć jest ludzi strzegących mizernych swoich pozycji i dumy własnej, i czci światowej… i fałszów… ale muszą być i tacy, co zapomną o sobie – a wtenczas będą silni i niepokonani.
- Źródło: list z 1843
- Duchowi memu dała w pysk i poszła.
- Źródło: Fantazy
- Gdybym był duchem wersalskiej natury,
A taką Ciebie między tłumem zoczył,
Zleciałbym na cię jak kaskada z góry,
Porwał — i rzucił w przepaść — i sam skoczył.- Źródło: Do Pani Joanny Bobrowej
- Kobieta się rodzi gwiazdom podległa i kwiatom.
- Źródło: Książę niezłomny
- Zobacz też: kobieta
- Lauro — ja nieszczęśliwy, idąc w kraj daleki,
Myślę, że wrócę kiedyś spocząć na twem łonie... Próżne marzenia — żegnam, żegnam cię na wieki.- Źródło: Sonet II
- Lecz zaklinam – niech żywi nie tracą nadziei
I przed narodem niosą oświaty kaganiec;
A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei,
Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec!- Źródło: Testament mój
- Miłość ojczyzny – o! to słońce świetne
Dla serc, co dumne, sieroce, szlachetne,
Całe się czystym miłościom oddadzą.
Jako żurawie, co łańcuch prowadzą,
Świetniejsze serca wylatują przodem;
Umrą – ich duchy lecą przed narodem.
- Może w tym położeniu śmierć mnie zastanie.
- Opis: ostatnie słowa.
- Źródło: niewinniczarodzieje.pl
- Nie czas żałować róż, gdy płoną lasy.
- Źródło: Lilla Weneda (prolog), 1840
- Niechaj mię Zośka o wiersze nie prosi,
Bo kiedy Zośka do ojczyzny wróci,
To każdy kwiatek powie wiersze Zosi,
Każda jej gwiazdka piosenkę zanuci.- Źródło: W pamiętniku Zofii Bobrówny
- O Boże! Daj mi sławę choć po śmierci, a za to niech będę najnieszczęśliwszym, pogardzanym i nie poznanym w moim życiu.
- O! gdybym ja wiódł Panią do kaskady!
- Źródło: Do Pani Joanny Bobrowej
- Po długich latach, gdy wiek sił ukróci, Gdy będziesz myślą w złotej przeszłości się stawił, Wspomnij na przyjaciela, który cie zostawił, Jak przeszłość zniknął, jak przeszłość nie wróci.
- Źródło: Godzina myśli
- Pośród niesnasków Pan Bóg uderza
W ogromny dzwon.
Dla słowiańskiego oto papieża
Otwarty tron.- Źródło: Pośród niesnasków Pan Bóg uderza… (1848), za: Henryk Markiewicz, Andrzej Romanowski, Skrzydlate słowa, PIW, Warszawa 1990.
- Powiem i w rymy to włożę królewskie:
Że choć widziałem w oczach cztery zmiany,
Prawdziwie Lolka ma oczy niebieskie.- Źródło: Do Ludwiki Bobrówny
- Przeklęta! Ty wydarłaś ostatnie godziny
Szczęścia mego na ziemi, ty żądłem gadziny
Wygnałaś na samotność! Bądź wiecznie przeklęta! — Każdy mój jęk — zna ciebie, każda łza — pamięta!- Źródło: Przeklęstwo Do***
- Rozłączeni — lecz jedno o drugim pamięta; Pomiędzy nami lata biały gołąb smutku
I nosi ciągłe wieści. — Wiem, kiedy w ogródku,
Wiem, kiedy płaczesz w cichej komnacie zamknięta.- Źródło: Rozłączenie
- Słowa dziecka to staremu kwiaty.
- Zobacz też: dziecko
- Smutno mi, Boże! Dla mnie na zachodzie
Rozlałeś tęczę blasków promienistą;
Przede mną gasisz w lazurowej wodzie
Gwiazdę ognistą…
Choć mi tak niebo Ty złocisz i morze,
Smutno mi, Boże!- Źródło: Hymn o zachodzie słońca na morzu
- Szli krzycząc: „Polska! Polska” (…)
Wtem Bóg z mojżeszowego pokazał się krzaka,
Spojrzał na te krzyczące i zapytał: „Jaka?”- Zobacz też: Polska
- Ta, którą tak kochałem, anielska dziewica
Litością już nie spędzi smutków z mego czoła. Może kiedyś na łonie innego anioła
Czoło moje rozjaśni szczęścia błyskawica,
Lecz szczęście to nie potrwa! znów ściemnieją lica,
A serce chwil przeszłości z rozpaczą zawoła.- Źródło: Sonet IV
- Ten, kto się śmieje, zawsze płaczących zwycięża.
- Ten świat jest to dywanik na wywrót widziany, gdzie różne nitki wyłażą i giną znów niby bez celu i bez potrzeby… z tamtej strony są kwiaty i rysunek.
- Wolność ducha zachować pragnę, pod żaden indywidualny wpływ nie poddam się i póty będę trwał samotnie, dopóki nie uczuję, że całe Koło [Towiańskiego] jest mi bratnie, że razem ze mną chce czystej wiary, prawdy i tylko postępu Sprawy. W nieomylność bowiem Koła nie wierzę i formom przepisanym przezeń dla ducha nie dam się strupić.
- Opis: list napisany po wystąpieniu z Koła Towiańskiego.
- Zaledwo w serce moje spojrzała dziewica,
Ledwom zaczął żyć dla niej i dla niej jedynie,
Szczęście w łzy się zmieniło, mgła omamień ginie,
Błyszczy gorzkiemi łzami zalana źrenica.- Źródło: Sonet I
- Żem był jak pielgrzym, co się w drodze trudzi
Przy blaskach gromu.- Źródło: hymn Smutno mi, Boże!, 1839
Uwaga: W dalszej części znajdują się słowa powszechnie uznawane za wulgarne!
- Kurwy odeskie zmieniały [w] grafinie. Nie tak to widzisz, Adamitku, nynie.
- Źródło: Mój Adamito — widzisz, jak to trudne…
O Juliuszu Słowackim
[edytuj]- Bramy przepastne śmierci dla niektórych ludzi nie istnieją. Świadczą o prawdzie wielkości takiej, że prawa wielkości są inne, niż prawa małości.
- Autor: Józef Piłsudski
- Opis: fragment z przemówienia wygłoszonego z okazji sprowadzenia do Polski prochów Słowackiego.
- Dlaczego Słowacki wzbudza w nas zachwyt i miłość? (…) Dlatego, panowie, że Słowacki wielkim poetą był! (…) Wielkim poetą! Zapamiętajcie to sobie, bo ważne! Dlaczego kochamy? Bo był wielkim poetą. Wielkim poetą był! Nieroby, nieuki, mówię wam przecież spokojnie, wbijcie to sobie dobrze w głowy - a więc jeszcze raz powtórzę, proszę panów: wielki poeta, Juliusz Słowacki, wielki poeta, kochamy Juliusza Słowackiego i zachwycamy się jego poezjami, gdyż był on wielkim poetą. Proszę zapisać sobie temat wypracowania domowego: „Dlaczego w poezjach wielkiego poety, Juliusza Słowackiego, mieszka nieśmiertelne piękno, które zachwyt wzbudza?”
- Autor: Witold Gombrowicz, Ferdydurke, rozdział II, 1938
- Znaczenie: szkoła uczy frazesów i sloganów, zamiast nauczyć samodzielnego myślenia.
- (…) do tego, mówię, pokoiku, innego dnia wieczorem wszedłem był, a Juliusz stał przy kominie, fajkę na cybuchu długim paląc (…) na kanapie siedział malarz Francuz (…), ale ten nie mówił i milczał milczeniem mało naturalnym, i siedział.
- Autor: Cyprian Kamil Norwid, Czarne kwiaty (1856)
- Zobacz też: opium
- Heroicznemu maksymalizmowi etycznemu towarzyszy idea przekraczania człowieczeństwa ku duchowi – jest to nie tylko możliwe, ale konieczne i nieuniknione. To jest ton wysiłku duchowej przemiany, który Piłsudski odnalazł u Słowackiego i który go już nigdy nie opuścił.
- Autorka: Maria Janion, Płacz generała – eseje o wojnie
- Jeśli to twoją winą, że budząca życie
Pieśń jak orkan wstrząsnęła śpiącą grobów ziemię
I na chwilę zwiększyła naszych nieszczęść brzemię,
Krwawe widmo ojczyzny wywołując z trumny –
Jeśli to twoją winą, że pchany rozpaczą
Naród zerwać chciał więzy – to możesz być dumny!- Autor: Adam Asnyk, Na obchód Słowackiego
- Juliusz był już wówczas bardzo mizerny, w ciągłej gorączce, gdyż jak mówiono, zażywał opium, aby sprowadzić widzenia, które mi nieraz opowiadał.
- Autor: Konstanty Gaszyński
- Opis: w liście do Lucjana Siemieńskiego z lipca 1851.
- Źródło: Kamil Sipowicz, Encyklopedia polskiej psychodelii, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2013.
- Juliusz Słowacki – ucząc się w Londynie palić cygaro spalił szlafrok. Ta przygoda nie odstręczyła go od nikotyny.
- Autorka: Magdalena Łysiak
- Źródło: niezalezna.pl
- Na pogrzebie 30 było ziomków – nikt głosu nie zabrał, nikt nie uczcił choćby słowem największego mistrza rymów polskich.
- Autor: Zygmunt Krasiński
- Źródło: Kronika Polski. W boju i na tułaczce: 1831–1846, Wydawnictwo Ryszard Kluszczyński, Kraków 1998, s. 12.
- (…) nieraz myślę sobie, że powinienem był nakręcić biografię Juliusza Słowackiego. Czy pan wie, że Mickiewicz nie przyszedł nawet na jego pogrzeb, a w nekrologu napisał: „Umarł działacz społeczny”. Słowo „poeta” nie chciało mu przejść przez gardło. Dlaczego? Chyba zazdrościł Słowackiemu nie tylko jego talentu poetyckiego, ale także wielkiego daru wizjonerstwa!
- Autor: Jerzy Antczak
- Źródło: Piotr Czerkawski, Drżące kadry. Rozmowy o życiu filmowym w PRL-u, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2019, ISBN 9788380499171, s. 60
- Odszedł już od nas ten arcymistrz słowa, ten najpotężniejszy rzeźbiarz posągów duchów, który czterdzieści poematów jak czterdzieści piramid na pustyni świata po sobie zostawił.
- Autor: Cyprian Kamil Norwid
- Źródło: Juliusz Słowacki. Wieszcz, którego nie chcieliśmy, polskieradio.pl, 4 września 2023
- W imieniu Rządu Rzeczypospolitej polecam panom odnieść trumnę Juliusza Słowackiego do krypty królewskiej, bo królom był równy.
- Autor: Józef Piłsudski
- Opis: fragment z przemówienia wygłoszonego z okazji sprowadzenia do Polski prochów Słowackiego.
- Źródło: Jarosław Marek Rymkiewicz, Słowacki. Encyklopedia
