Kordian

Kordian – dramat Juliusza Słowackiego z 1833 roku.

Juliusz Słowacki, autor dramatu

• Dziś gardzę głupią ostrożnością gminu,
  Gardzę przestrogą, zapalam się, płonę,
  Jak kwiat liściami w niebo otwartemi
  Chwytam powietrze, pożeram wrażenia.

• Otom ja sam, jak drzewo zwarzone od kiści,
  Sto we mnie żądz, sto uczuć, sto uwiędłych liści.

• O, gdyby tak się wedrzeć na umysłów górę,
  Gdyby stanąć na ludzkich myśli piramidzie
  I przebić czołem przesądów chmurę,
  I być najwyższą myślą wcieloną...
  • z monologu Kordiana na Mont Blanc

• Nie mam wiary,
  Gdzie ludzie oddychają, ja oddech utracam.

• Nie przyszedłem was błąkać jak ciemne anioły (...)
  Jestem cały i jeden... A gdy kraj ocalę,
  Nie zasiądę na tronie, przy tronie, pod tronem,
  Ja się w chwili ofiarnej jak kadzidło spalę!
  • Akt III, Kordian, Spisek koronacyjny

• Idę wśród ludzi jak przez las jesienny…

• Jak księżyc mórz oczyma podnoszący ciemnie. Jesteś wszędzie, koło mnie, nade mną i we mnie... Luba, jam koło ciebie i z tobą i w tobie...

• Teraz czas, świat młodzieńca zapałem przemierzyć, I rozwiązać pytanie: żyć? alboli nie żyć?

• Trzeba mi nowych skrzydeł, nowych dróg potrzeba.

• Jam jest posąg człowieka na posągu świata. (…)
  Mogę – więc pójdę! ludy zwołam! obudzę! (…)
  Ludy! Winkelried ożył!
  Polska Winkelriedem narodów!
  • Opis: Kordian – monolog na szczycie Mont Blanc.
  • Zobacz też: Polska

• Już gotowy! mimo czary
  Wyszedł jakiś człowiek godny (…)
  Jest to stara twarz Rzymiana
  Na pieniądzu wpół zatarta.
  Dajmy mu na pośmiewisko
  Sprzeczne z naturą nazwisko;
  Ochrzcijmy imieniem Czarta.
  • Opis: Diabli i Szatan – o Czartoryskim.
  • Zobacz też: Adam Jerzy Czartoryski

• Mam sto rąk, sto sztyletów… gdy chcę, sto ran zadam.
  • Zobacz też: Oficer

• Wierzcie mi! wierzcie, ludzie! jam jest wielki, mocny.
  Jedyną słabość zamknę w sercu tajemniczym,
  Robak smutku mnie gryzie… tak, że mówiąc z wami,
  Chciałbym przestać… i usiąść, i zalać się łzami.

• No mój synu, idź z Bogiem, a niechaj wasz naród,
  Wygubi w sobie ogniów jakobińskich zaród,
  Niech się weźmie psałterza i radeł i sochy… (…)
  Na pobitych Polaków pierwszy klątwę rzucę.
  • Opis: Papież – o Polsce i Polakach.

• Próżno myśl geniuszu świat cały pozłaca,
  Na każdym szczeblu życia rzeczywistość czeka.

• Stary – jakby ojciec dzieci,
  Nie do boju, nie do trudu;
  Dajmy mu na pośmiewisko,
  Sprzeczne z naturą nazwisko (…).
  • Opis: Szatan – o generale Chłopickim.
  • Zobacz też: Józef Chłopicki

• Starzec, jak skowronek,
  Zastygły pod wspomnień bryłą (…),
  Poeta – rycerz – starzec – nic (…).
  • Opis: Diabli – o Niemcewiczu.
  • Zobacz też: Julian Ursyn Niemcewicz

• Ze szczytu piramidy – co znaczy: z dzwonnicy,
  Ze szczytu tych piramid sto wieków was widzi.

• Ziemia to plama
  Na nieskończoności błękicie
  A Bóg zetrze ją palcem lub wleje w nią życie
  Jak w posąg gliniany Adama.