Przejdź do zawartości

Polska pomoc Żydom w czasie II wojny światowej

Dodaj linki
Z Wikicytatów, wolnej kolekcji cytatów
Uwolnieni z Gęsiówki Żydzi wraz z żołnierzami z Armii Krajowej z plutonu „Alek” kompanii „Rudy” Batalionu „Zośka”. Powstanie warszawskie 5 VIII 1944 roku

Polska pomoc Żydom w czasie II wojny światowej – ogół pomocy polskich organizacji humanitarnych, Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie, struktur Polskiego Państwa Podziemnego oraz ludności cywilnej RP jaka została skierowana wobec ludności żydowskiej w czasie II wojny światowej i okupacji niemieckiej w Polsce w latach 1939–1945.

  • Heroizm bp. Jana Kantego Lorka z Sandomierza, który ukrywał Żydów w wieży katedry i w seminarium, czy ks. bp. Teodora Kubiny z Częstochowy, który polecił księżom wydawać Żydom fałszywe metryki chrztu.
  • Na uwagę zasługuje też pomoc udzielana przez duchowieństwo polskie. Księża w czasie pełnienia obowiązków duszpasterskich, zarówno przy konfesjonale, jak i podczas kazań, wzywali wiernych do przestrzegania zasady miłości bliźniego. Niektórzy pomagali również bezpośrednio, udzielając schronienia na plebaniach czy w klasztorach. Jedną z głównych form pomocy było wydawanie fałszywych metryk urodzenia i chrztu. Wpływ na taką postawę duchownych wywierała wyższa hierarchia kościelna. Biskup przemyski Franciszek Barda (...) apelował do podległego sobie duchowieństwa o udzielanie im pomocy. Jeszcze dalej poszedł biskup pomocniczy diecezji przemyskiej Wojciech Tomaka, znany z kontaktów z podziemiem. Dostarczał on metryki chrztu przedwojennym żydowskim znajomym.
  • Pozostający w Warszawie biskup piński Karol Niemira, który przebywał w parafii św. Augustyna, był w kontakcie z organizacją „Korpus Bezpieczeństwa” i ułatwiał Żydom przejście z getta na stronę aryjską (...). Biskup łucki Adolf Szelążek popierał kolportaż „Protestu” Zofii Kossak-Szczuckiej, w którym autorka odwoływała się do sumień ludzkich w sprawie pomocy Żydom, a czego wynikiem było powołanie konspiracyjnej Rady Pomocy Żydom (...). O pomoc dla Żydów zwracał się do duchowieństwa biskup kielecki Czesław Kaczmarek, podobnie abp Antoni Szelągowski w Warszawie czy biskup częstochowski Teodor Kubina ze swymi sufraganami. W Łomży bp Stanisław Łukomski, jego sufragan Tadeusz Zakrzewski (...) kontaktowali się z organizacjami żydowskimi poprzez siostry zakonne. Biskup sandomierski Jan Kanty Lorek za interwencje na rzecz Żydów w getcie i za okazaną im pomoc materialną uzyskał po wojnie specjalne podziękowanie (...). Administrator apostolski w Tarnowie, bp Edward Komar (...) zwracał uwagę (...) duchownych, by pomagali Żydom.
  • Prałat Godlewski. Gdy wspominam to nazwisko, ogarnia mnie wzruszenie. (…) Ongiś bojowy antysemita, kapłan wojujący w piśmie i słowie. Ale gdy los zetknął go z tym dnem nędzy, odrzucił precz swoje nastawienie i cały żar swego kapłańskiego serca poświęcił Żydom. … Prezes gminy Czerniaków (…) opowiadał, jak się prałat rozpłakał w jego gabinecie, gdy mówił o żydowskiej niedoli i jak się starał pomóc i tej niedoli ulżyć.
  • Wzorem dla duchowieństwa był także w tym zakresie pomocy dla Żydów metropolita krakowski abp Adam Sapieha, który wielokrotnie apelował do Franka o zaprzestanie terroru wobec ludności żydowskiej, a gdy apele pozostawały bez skutku, osobiście stanął na czele akcji ratunkowej. Zaopatrywał Żydów w metryki, zlecał to duchowieństwu archidiecezji, otwierał przed nimi wrota klasztorów, umieszczał żydowskie dzieci w prowadzonych przez zgromadzenia zakonne internatach i sierocińcach. Prawą ręką arcybiskupa w tej pracy był znany działacz społeczny i kaznodzieja, ks. dr Franciszek Machay (...) w kościele Najświętszego Salwatora na krakowskim Zwierzyńcu.
  • Znana jest opiekuńcza rola wobec Żydów abp. Romualda Jałbrzykowskiego, ówczesnego metropolity w Wilnie, oraz ks. dr. Ignacego Świrskiego, prof. teologii moralnej Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, obecnie biskupa ordynariusza siedleckiego, za których wolą i wiedzą wielu uciekinierów z gett ukrywało się na terenie instytucji kościelnych i domów zakonnych (...). Na terenie Warszawy szczególnie dobroczynną rolę spełniali bp Karol Niemira, ks. Władysław Korniłowicz i ks. Jan Zieja (...).

Zobacz też:

Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Polska_pomoc_Żydom_w_czasie_II_wojny_światowej&oldid=562479”