Przejdź do zawartości

Leonardo da Vinci

Z Wikicytatów, wolnej kolekcji cytatów
Prawdopodobny Autoportret

Leonardo da Vinci (właśc. Leonardo di ser Piero da Vinci; 1452–1519) – włoski malarz, architekt, filozof, muzyk, poeta, odkrywca, matematyk, mechanik, anatom, geolog.

Leonarda da Vinci „Traktat o malarstwie”

[edytuj]

(oprac. Maria Rzepińska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1984)

  • Ci, którzy uprawiają praktykę bez pilności lub – by rzec lepiej – bez nauki, są jak żeglarze wypływający na morze statkiem bez steru i busoli, nie mając nigdy pewności, dokąd się skierują.
    • Źródło: s. 47.
    • Zobacz też: nauka
  • Czyż nie widzisz, jak liczne są potrawy i czynności ludzkie? Czy nie widzisz, jak rozmaite są zwierzęta, a także drzewa, zioła i kwiaty? Czy nie widzisz różnorodności okolic górzystych i równinnych, źródeł, rzek, miast, budowli publicznych i prywatnych, narzędzi potrzebnych do użytku ludzkiego, szat rozmaitych, strojów i rzemiosł?
    • Źródło: s. 45.
  • Muzyka nie może być zwana inaczej niż młodszą siostrą malarstwa, zważywszy, że jest przedmiotem słuchu, zmysłu pośledniejszego niż oko… malarstwo jest doskonalsze i przewyższa muzykę, gdyż nie umiera ono bezpośrednio po swym powstaniu…
    • Źródło: s. 21.
    • Zobacz też: muzyka
  • My dzięki sztuce możemy się zwać wnukami Boga.
  • Wiadomo, że rozpoznajemy wady raczej w dziełach cudzych niż własnych… gdy malujesz, powinieneś mieć pod ręką płaskie zwierciadło i często oglądać w nim swe dzieło. Jeśli je bowiem ujrzysz w odwróconym odbiciu wyda się jakoby wykonane ręką cudzą i lepiej osądzisz swe błędy.
    • Źródło: s. 136.

O niebie, gwiazdach i czterech żywiołach

[edytuj]

(przeł. i wybrał Leopold Staff, Pracownia Borgis, Wrocław 1998)

  • Chód człowieka odbywa się zawsze na sposób ogólnego chodu zwierząt czworonożnych.
    • Źródło: s. 131.
  • Ciesz się, jeśli znasz kres rzeczy, które twój duch planuje.
    • Źródło: s. 63.
  • Dostojna jest prawda, (…) nawet rzeczy najmniejsze, gdy ona je chwali, stają się szlachetne.
    • Źródło: s. 68.
  • Niczego nie napiszesz poszukując nowości.
    • Źródło: s. 52.
  • Niech nie czyta mych prac zasadniczych, kto nie jest matematykiem.
    • Źródło: s. 55.
  • Niektórzy nie powinni zwać się inaczej, jeno przewodami pokarmu i pomnożycielami kału (…) po nich, prócz pełnych wychodków, nic nie zostaje.
    • Źródło: s. 133.
  • Niecierpliwość (…) matka głupoty
    • Źródło: s. 67.
  • Przyroda jest pełna nieskończonych przyczyn, które nie były nigdy przedmiotem doświadczenia.
    • Źródło: s. 82.
  • Ruch jest przyczyną wszelkiego życia.
    • Źródło: s. 93.
  • Wśród wszystkich ustrojów zwierząt człowiek posiada najtępsze i najgrubsze uczucia.
    • Źródło: s. 132.
  • Zmysły są ziemskie, a rozum znajduje się poza nimi, gdy myśli.
    • Źródło: s. 128.
  • Żyjąc samotnie, wszystko zawdzięczać będziesz sobie.
    • Źródło: s. 10.

Inne

[edytuj]

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

A

[edytuj]
  • A ty, człowieku, który w tym moim trudzie rozeznasz podziwu godne dzieło natury, jeżeli za rzecz niegodziwą uznasz jej zniszczenie, pomyśl, iż rzeczą najbardziej niegodziwą jest odbieranie życia człowiekowi… kto go nie ceni, ten nie jest go godzien.
    • Źródło: Anna Klubówna, Krajobraz z tęczą. Sylwetki artystów od Fidiasza do Picassa, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1986, wyd. III, s. 77.
    • Zobacz też: życie
  • Aby sporządzić pachnidło, weź świeżej wody różanej i zwilż nią ręce, po czym weź kwiat lawendy i rozetrzyj go w dłoniach, a osiągniesz udany efekt.
  • Akt płciowy i wszystko, co się z nim łączy, jest tak ohydny, że ludzie wymarliby szybko, gdyby nie był on uświęconym zwyczajem i gdyby nie istniały ładne twarze i zmysłowe dyspozycje.
  • Albowiem bardzo niechętnie opuszcza dusza ciało i wierz mi, że płacz jej i boleść nie są bez przyczyny.
  • Ambitnym, którzy nie zadowalają się dobrodziejstwem życia, ni pięknością świata, nałożono jako karę, że sami zamęczają swe życie i nie czują pożytku i piękności świata.
  • Albowiem wielka miłość rodzi się z wielkiej wiedzy o ukochanym przedmiocie.
  • Artysta nie osiąga nic wybitnego, jeśli nie wątpi w siebie i czasem się nie zawaha.

B

[edytuj]
  • Być stałym nie znaczy ciągle zaczynać, lecz wytrwać.

C

[edytuj]
  • Chcąc poznać, jaka dusza zamieszkuje w czyimś ciele, obserwujemy, w jakim to ciało lubuje się otoczeniu, bo jeśli panują w nim nieporządek i pomieszanie, taki sam nieporządek i pomieszanie panują w jego duszy.
  • Ciało nasze poddane jest niebu, niebo poddane duchowi.
    • Źródło: Jan Kott, Szekspir współczesny, Wyd. Literackie, Kraków 1990, s. 280.
  • Cierpliwość czyni z krzywdami podobnie, jak czynią szaty z zimnem; jeśli pomnożysz szat liczbę wedle siły zimna, to zimno nie zdoła Ci szkodzić; tak samo przeciw wielkim krzywdom, wzmóż cierpliwość, a krzywdy nie zdołają zranić twego ducha.
  • Ciężar, który nie znajduje oporu, spadnie w dół najkrótszą drogą, a najdolniejszym miejscem jest centrum świata.
  • Co jest podzielne w rzeczywistości, jest także podzielne w możliwości, lecz nie wszystkie ilości podzielne w możliwości są podzielne w rzeczywistości.
  • Czas, który upływa, ucieka skrycie i oszukuje człowieka; i nie ma rzeczy szybszej, niż lata; a kto sieje cnotę, zbiera sławę.
  • Człowiek jest naprawdę królem dzikich bestii, gdyż jego brutalność przewyższa ich brutalność. Żyjemy ze śmierci innych. Jesteśmy cmentarzyskami!
  • Człowiek nie różni się od zwierząt, jeśli pominąć cechy przygodne.
  • Człowiek zasługuje na pochwałę lub naganę tylko za takie czyny, których podjęcie lub odrzucenie leży w jego mocy.
  • Czy podobna, by w tak małej przestrzeni pomieściły się wizerunki całego wszechświata?

E

[edytuj]
  • Eksperyment ze zmysłem dotyku. Jeśli założysz palec wskazujący na środkowy tak, by widoczny był cały paznokieć, wszystko, czego dotkniesz tymi dwoma palcami, wyda się podwojone, pod warunkiem że dotykany przedmiot jest gładki.

D

[edytuj]
  • Dobre uczynki wznoszą się i sięgają Nieba, ponieważ cnota znajduje uznanie w oczach Boga. Złe uczynki natomiast przeciwnie, ponieważ są sprzeczne z wolą Boga – strącane są w otchłanie piekła… O ty, który podziwiasz naszą cielesną powłokę – nie bądź smutny, że wraz z innymi dosięgnie ciebie śmierć, lecz raduj się, że nasz Stwórca obdarzył nas tak wyjątkowym narzędziem jak intelekt.
  • Dobry malarz musi namalować dwie rzeczy: człowieka oraz istotę jego duszy.
  • Dobrze jest często wstać i zająć się jakąś rozrywką, bowiem gdy wrócisz, będziesz łatwiej osądzał. Jeśli zaś będziesz ciągle tkwił przy swoim dziele, możesz ulec wielkim pomyłkom.
  • Dobrze jest również oddalać się tak, aby obraz wydawał się mniejszy i dać się objąć jednym rzutem oka. Lepiej niż z bliska rozpoznać można wówczas brak proporcji członów i dysharmonię kolorów.
  • Doktorzy, którzy zajmują się chorymi, powinni koniecznie zrozumieć, czym jest człowiek, czym jest życie i czym jest zdrowie, i w jaki sposób równowaga i harmonia tych elementów je podtrzymuje.
  • Doświadczenie dowiodło, że kto nigdy nie ufa, będzie oszukany.
    • Źródło: Nic, co ludzkie… Aforyzmy, sentencje i przysłowia, oprac. Henryk Jurand, LSW, 1982, s. 105.
    • Zobacz też: doświadczenie, oszustwo, zaufanie
  • Doświadczenie nie zwodzi nigdy, błądzą jeno nasze sądy, obiecując sobie po nim wynik taki, jaki nie może mieć uzasadnienia w naszych doświadczeniach.
  • Drzewo żywi ogień, który je pożera.
    • Źródło: „Poezja”, t. 7, 1971, s. 3.

G

[edytuj]
  • Gdzie więcej uczucia, tam większe męczeństwo.
    • Źródło: „Twórczość”, t. 55, wydania 7–9, RSW Prasa-Książa-Ruch, 1999, s. 112.
  • Gdy już posmakowałeś lotu, zawsze będziesz chodzić po ziemi z oczami utkwionymi w niebo, bo tam właśnie byłeś i tam zawsze będziesz pragnął powrócić.

I

[edytuj]
  • Im większy jest człowiek, tym głębsza jest jego miłość.
  • Istnieje zło, które mi nie szkodzi, jak i dobro, które mi nie służy.

J

[edytuj]
  • Ja jednak mniemam, że płonne i błędne są te nauki, które nie zrodziły się z doświadczenia, macierzy wszelkiej pewności, i które nie prowadzą do znanych już doświadczeń, to znaczy takie, które ani w swym początku, ani w środku, ani na końcu nie przeszły przez żaden z pięciu zmysłów.
  • Jak dzień dobrze przeżyty daje dobry sen, tak życie dobrze spędzone daje dobrą śmierć.
  • Jak jedzenie bez chęci szkodliwe jest zdrowiu, tak uczenie się bez ochoty psuje pamięć, która też nie zatrzymuje rzeczy przyjętej.
  • Jak żelazo z bezczynności rdzewieje, a woda gnije lub marznie od zimna, tak umysł psuje się bez ćwiczenia.
    • Źródło: Mieczyslaw Wallis, Malarz i miasta. Studia i szkice, Wydawn. Artystyczne i Filmowe, 1960, s. 33.
  • Jedna dusza rządzi oboma ciałami, dzieląc swoje pragnienia, obawy i smutki z tą istotą i ogółem zwierzęcych organów.
  • Jeśli pojmiesz, że starość ma mądrość za pokarm, pracuj w ten sposób w młodości, by starości twej nie brakło pożywienia.
  • Jeśli zaprawdę nie posiadam wiedzy, by cytować autorów, jak robią to inni, to i tak o wiele lepszą i bardziej wartościową rzeczą jest odczytywanie znaczeń za pomocą osobistego doświadczenia, które służy nauką własnym mistrzom. Uczeni przechodzą obok dumni, nadęci i pompatyczni, przyozdobieni w owoce pracy nie swojej, lecz innych, mnie nie pozwalając zebrać owoców nawet mej własnej.
    • Opis: poglądy Leonarda da Vinci na temat braku formalnego wykształcenia uniwersyteckiego.
    • Źródło: M. White, Leonardo da Vinci pierwszy uczony, Wyd. Amber, Warszawa 2000, s. 27–28.

K

[edytuj]
  • Każdą przeszkodę niszczy karność.
    • Źródło: Jerzy Cepik, Leonardo da Vinci. Powieść biograficzna, Wydawnictwo Śląsk, 1983, s. 314.
  • Każde poznanie ma źródło w uczuciu.
    • Źródło: „Przegląd humanistyczny”, tom 26, wydania 1–6, 1982, PWN, s. 157.
  • Każdy człowiek pragnie zebrać majątek, by dać go lekarzom, niszczycielom zdrowia. Więc ci muszą być bogaci.
  • Kto chce się wzbogacić w ciągu jednego dnia, zostanie w ciągu roku powieszony.
  • Kto chwyta za ogon węża, tego on ugryzie.
    • Źródło: Tadeusz Pszczołowski, Zasady sprawnego działania. Wstęp do prakseologii, Wiedza Powszechna, 1967, s. 56.
  • Kto dół grzebie, ten się w nim pogrzebie.
  • Kto nie kiełzna rozkoszy, zniża się do zwierząt.
    • Źródło: „Dialog”, t. 9, RSW Prasa, 1964, s. 60.
  • Kto podcina drzewo, na tym pomści się ono swym upadkiem.
  • Kto podgrzebuje mur, temu mur spadnie na grzbiet.
    • Źródło: Tadeusz Pszczołowski, Zasady sprawnego działania, op. cit., s. 56.
  • Kto rozprawia, powołując się na autorytet, nie posługuje się rozumem, lecz raczej pamięcią.
    • Źródło: Zofia Starowieyska-Morstinowa, Kabała historii, Spółdzielnia Nauka i Sztuka i Księgarnia S. Kamińskiego, 1947, s. 199.
    • Zobacz też: autorytet, rozum, pamięć
  • Kto się niczego nie boi, ponosi często szkodę, żałuje często.
  • Kto zła nie karze, każe je czynić.
    • Źródło: „Polonistyka”, t. 9, PZWS, 1956, s. 69.

L

[edytuj]
  • Leczenie jest przywracaniem do równowagi zaburzonych żywiołów… w żywym ludzkim ciele.
  • Lepiej umrzeć niż żyć bez wolności.
  • Ludzie dobrzy pragną wiedzieć z popędu przyrodzonego.
  • Ludzie wyższych talentów pracują, mimo że pozornie nic nie robią.
  • Ludzka mowa zmienia się w kontemplację boskości.

Ł

[edytuj]
  • Łatwiej sprzeciwić się początkowi niż końcowi.
    • Źródło: Tadeusz Pszczołowski, Zasady sprawnego działania, op. cit., s. 56.
    • Zobacz też: koniec, początek

M

[edytuj]
  • Mądrość to córka doświadczenia.
  • Malarz, który nie ma wątpliwości, osiągnie niewiele.
  • Medyceusze stworzyli mnie i zniszczyli.
    • Źródło: Paul Strathern, Medyceusze. Mecenasi sztuki – tyrani – kochankowie, tłum. Magdalena Rabsztyn
  • Miłość każdej rzeczy jest owocem naszej wiedzy o tej rzeczy i wzrasta wraz z pogłębianiem tej wiedzy.
  • Miłość przezwycięża wszystko.
  • Moje rysunki ludzkiego ciała będą dla ciebie równie zrozumiałe, jak gdybyś miała przed sobą prawdziwego człowieka; uczyniłem tak dlatego, że skoro chcesz poznać anatomię części ludzkiego ciała, ty, a raczej twoje oko, musi ujrzeć każdą z nich z różnych stron, przyglądając się im z dołu, z góry i z boków, obracając je i poszukując punktów zaczepienia każdego z członków… Tak więc na podstawie moich rysunków będziesz mógł poznać wszystkie części ciała, a każdą – dzięki wykorzystaniu wszystkich środków przekazu – z trzech punktów widzenia.
  • Myślałem, że uczę się, jak żyć, a uczyłem się, jak umierać.
    • Źródło: „Literatura na Świecie”, wydania 7–9, Współczesne RSW Prasa, 1980, s. 27.
  • Myśli zwracają się ku nadziei.

N

[edytuj]
  • Najbardziej ci do twarzy z uśmiechem.
  • Największy błąd ludzki tkwi w ich mniemaniach.
    • Źródło: Bogdan Suchodolski, Narodziny nowożytnej filozofii…, op. cit., s. 274.
  • Namiętność ducha wypędza żądze.
    • Źródło: Jan Kott, Szekspir współczesny, op. cit., s. 280.
  • Naśladowanie rzeczy starożytnych jest chwalebniejsze, niż naśladowanie nowoczesnych.
    • Źródło: „Kwartalnik historii nauki i techniki”, t. 13, PWN, 1968, s. 297.
  • Natura nie łamie swych praw.
    • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.
    • Zobacz też: natura, prawo
  • Natura pełna jest nieskończonych rzeczy, niedostępnych doświadczeniu.
  • Nawet najmniejszy kotek to żywe arcydzieło.
  • Nic nie zwodzi nas bardziej niż sąd własny.
    • Źródło: Bogdan Suchodolski, Narodziny nowożytnej filozofii…, op. cit., s. 274.
    • Zobacz też: sąd
  • Niczego nie bój się bardziej niż złej sławy. Rodzi się ona z występków.
  • Nie brak nam sposobów, ni dróg do mierzenia i dzielenia tych naszych dni nędznych, w których musimy jeszcze sobie podobać, by nie traciły się i nie mijały daremnie i bez jakiejkolwiek chwały, nie zostawiając po sobie pamięci w umysłach śmiertelnych. Niech ten nasz nędzny przechód nie minie na próżno.
  • Nie cofa się ten, kto związał się z gwiazdami.
    • Źródło: Roman Rogowski, Mistyka gór, Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, 1983, s. 127.
    • Zobacz też: gwiazda
  • Nie ma większego ni mniejszego władztwa, niż władztwo nad sobą samym.
  • Nie ma zgoła pewności tam, gdzie nie można zastosować jednej z nauk matematycznych, lub tych, które związane są z matematyką.
    • Źródło: Jan Białostocki, Pięć wieków myśli o sztuce, 1976, PWN, s. 22.
  • Nie odchodzę od swojej koleiny.
  • Niech oczekuje szkody, kto daje sobą kierować nowicjuszom w radzie.
  • Nigdy nie znuży mnie użyteczność.
  • Nikt nie powinien naśladować innych, gdyż wtedy zasługuje na tytuł wnuka, a nie syna natury, Sądząc według obfitości naturalnych form ważne jest, by kierować się prosto ku przyrodzie.

O

[edytuj]
  • O głupoto ludzka! Czyż nie widzisz, że żyłaś z sobą przez całe życie, a nie znasz jeszcze rzeczy, którą w najwyższym stopniu posiadasz, to jest swego szaleństwa?
    • Źródło: Jan Zygmunt Jakubowski, „Il non finito” – poeta na zawsze in statu nascendi, „Przegląd Humanistyczny”, t. 26, wydania 5–8, PWN, 1982, s. 67.
    • Zobacz też: głupota, szaleństwo
  • O radę pytaj tego, kto sam sobie radzi.
    • Źródło: „Miesięcznik Franciszkański”, tom 22, Franciscan Fathers, 1928, s. 64.
    • Zobacz też: rada
  • Obraz nie płodzi niezliczonego potomstwa jak drukowana książka. Tylko on jest niepowtarzalny i nie rodzi dzieci kropla w kroplę podobnych do siebie. Dzięki tej wyjątkowości jest doskonalszy od powielanych wszędzie.
  • Od wczesnych lat życia wyrzekłem się jadania mięsa. Przyjdzie czas, gdy ludzie tacy jak ja będą patrzeć na mordercę zwierząt tak samo, jak teraz patrzą na mordercę ludzi.
  • Odkrywam ludziom początek pierwszej lub może drugiej przyczyny ich istnienia.
    • Źródło: „Poezja”, tom 6, wydania 7–12, RSW Prasa, 1970, s. 60.
  • Oko ogarnia piękno całego świata.
  • Oto patrz: nadzieja i pragnienie powrotu do swej ojczyzny i stanu pierwotnego czyni podobnie, jak ćma ze światłem, i człowiek, który zawsze wśród pragnień ustawicznych oczekuje świątecznie nowej wiosny i zawsze nowego lata, … i któremu się zdaje, że rzeczy upragnione skoro nadejdą, są zbyt spóźnione, nie widzi, że żąda własnego rozkładu! Lecz pragnienie to jest kwintesencją, duchem żywiołów, który czując, że jest zamknięty w ciele ludzkim, pragnie ciągle wrócić do tego, który go wysłał. I winieneś wiedzieć, że to pragnienie jest ową kwintesencją, objawem towarzyszącym naturze…
  • Oto rzecz, którą tym mniej się ceni, im bardziej jej potrzeba: rada.

P

[edytuj]
  • Pięć zmysłów – to pięć sług duszy.
  • Piękno jest jedno.
  • Posiąść wszelką wiedzę leży w zasięgu możliwości człowieka.
  • Posłuszny jestem Ci, Panie, najpierw dla miłości, którą, jak słuszna, winienem żywić dla Ciebie, po wtóre, iż możesz skracać lub przedłużać życie ludzkie.
  • Prawda jest zawsze tylko córką czasu.
    • Źródło: „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej”, wydania 1–5, 1957, s. 23.
  • Prawdziwa wiedza zrodziła się z wrodzonej zdolności, a ponieważ winno się bardziej chwalić przyczynę niż skutek, tedy bardziej chwalić będziesz wrodzoną zdolność bez uczoności, niż uczonego bez zdolności.
  • Prostota jest szczytem wyrafinowania.
  • Przemierzam kraj, pragnąc wyjaśnić sprawy, których nie rozumiem. Skąd na szczytach gór biorą się muszle, odciski korali, roślin i wodorostów zwykle występujących w morzu. Dlaczego grzmot trwa dłużej od swej przyczyny i czemu błyskawica jawi się oczom z chwilą powstania, a grzmot, by się przemieścić wymaga czasu. W jaki sposób różne koła powstają na wodzie wokół miejsca uderzonego przez kamień i jak ptak utrzymuje się w powietrzu. Te pytania i inne niezwykłe zjawiska całe życie angażują moje myśli.
  • Przeszkoda mnie nie zegnie.
    • Źródło: Jan Białostocki, Pięć wieków…, op. cit., s. 17.
  • Przez pijaka wypite wino mści się na nim.

R

[edytuj]
  • Rodzi się próżnia tam, gdzie umiera nadzieja.
    • Źródło: Kazimierz Bidakowski, Tadeusz Wójcik, Pamiętniki lekarzy, Czytelnik, 1964, s. 771.
  • Rzadko pada, kto dobrze stąpa.
    • Źródło: Tadeusz Pszczołowski, Zasady sprawnego działania, op. cit., s. 56.
  • Rzecz wyobrażona porusza zmysły, zatem wyobraźnię, jako pojęcie lub zdolność, można przyrównać się do steru lub wędzidła.

S

[edytuj]
  • Serce jest jak orzech, z którego wyrasta drzewo tętnic i żył.
  • Siła rodzi się z przymusu, a umiera z wolności.
    • Źródło: Władysław Stróżewski, Dialektyka twórczości, PWM, 1983, s. 282.
    • Zobacz też: siła, wolność
  • Spośród wspaniałych rzeczy, które można znaleźć wśród nas, istnienie nicości jest najwspanialsze.
  • Sprzedajesz nam, Boże, wszystkie dobra za cenę trudu.
    • Źródło: Zbigniew Wójcik, Historia powszechna XVI–XVII wieku, PWN, 2001, s. 127.
  • Strach powstaje wcześniej niż wszystko inne.

T

[edytuj]
  • Tak ci, co otwierają usta i nie strzegą tajemnicy, są łupem słuchacza zdradnego.
  • Tam, gdzie linię a – m przecina linia c – b, zbiegają się wszystkie zmysły.
    • Źródło: Frank Zöllner, Leonardo, Edipresse Polska, 2005, s. 30.
  • Tego nie ogłaszam i nie rozwijam z powodu złej natury ludzi, którzy dopuszczaliby się morderstw na dnie mórz, przebijając spody okrętów i zatapiając je.
    • Opis: o swoich odkryciach.
    • Źródło: Anna Klubówna, Krajobraz z tęczą…, op. cit., s. 68, 69.
  • Ten, kto chce pozostać w dobrym zdrowiu, powinien unikać smutnych nastrojów i zachowywać radosny umysł.
  • Ten, kto ma dostęp do źródła, nie czerpie z kałuży.
  • To miłość każe mi pamiętać, że tylko miłość czyni mnie świadomym.
  • Trud ucieka z sławą na ramieniu, prawie ukryty.
    • Źródło: „Miesięcznik literacki”, t. 19, wydania 1–6, RSW Prasa, 1984, s. 59.
  • Trzeba kontemplować i dużo myśleć. Kto mało myśli, ten dużo traci.

U

[edytuj]
  • Umiarkowanie kiełzna wszystkie występki.
    • Źródło: Mieczyslaw Wallis, Malarz i miasta, op. cit., s. 11.
  • Umiem sporządzić w potrzebie działa, moździerze, pociski ogniowe o kształcie praktycznym i pięknym, różne od tych, jakie są w użyciu (…).
    • Źródło: Anna Klubówna, Krajobraz z tęczą…, op. cit., s. 67.
  • Upewnij się, że znasz budowę wszystkiego, co chcesz przedstawić.

W

[edytuj]
  • Wielu kupowało i sprzedawało omamy i fałszywe cuda, oszukując głupią tłuszczę.
  • Wielu uzna za słuszne ganić mnie, wykazując, że twierdzenia moje sprzeciwiają się autorytetowi pewnych ludzi, którym wielka cześć się należy mimo, że ich niedoświadczone sądy; nie zważają, że dzieło moje zrodziło się z prostego i czystego doświadczenia, które jest prawdziwą mistrzynią.
    • Źródło: Materiały do literatury polskiej pod red. Zenona Alexandrowicza, Interim Treasury Committee for Polish Question-Educational Branch, 1947, s. 17.
  • Woda, której dotykasz w rzece, jest ostatkiem tej, która przeszła, i początkiem tej, która przyjdzie; tak samo teraźniejszość.
    • Źródło: Stanisław Baliński, Antrakty, czyli notatki o życiu i sztuce w drugiej połowie XX wieku w Londynie, Polska Fundacja Kulturalna, 1978, s. 57.
    • Zobacz też: dotyk, rzeka, teraźniejszość, woda
  • W pierwszych godzinach dnia atmosferę na południu, w pobliżu horyzontu, okrywa mgiełka zabarwionych na różowo chmur, ciemniejąca ku zachodowi; natomiast bliżej wschodu wilgotne opary na horyzoncie wydają się jaśniejsze od samego horyzontu; biel domów na wschodzie zaledwie wyróżnia się z tła, na południu zaś im dalej się znajdują, tym bardziej ciemnoróżowego odcienia nabierają, a jeszcze bardziej na zachodzie; z cieniami zaś jest odwrotnie, gdyż te rzucane przez białe domy, znikają.
  • Wszelka nasza wiedza ma początek w naszych zmysłach.
  • Wszystko jedno: chwalić złego czy mówić źle o dobrym.
  • Wszystko jest powiązane ze wszystkim innym.
  • Wszystko pochodzi ze wszystkiego, wszystko jest ze wszystkiego zrobione i wszystko powraca do wszystkiego.
  • Wypróbowałem również, że jest wielce pożyteczne, jeśli spoczywając w ciemności w swym łóżku, powtarzać sobie będziesz zarysy powierzchni kształtów uprzednio studiowanych lub inne rzeczy godne subtelnych rozważań. Jest to czynność chwalebna i pożyteczna dla utwierdzenia rzeczy w pamięci.
  • Wzbije się w pierwszy swój lot wielki ptak z grzbietu wysokiej góry, napełniając świat zdumieniem, wszystkie pisma sławą i darząc chwałą niepożytą swe miejsce rodzinne (…).
    • Źródło: Anna Klubówna, Krajobraz z tęczą…, op. cit., s. 67, 68.

Z

[edytuj]
  • (…) za pomocą przejść podziemnych, ciasnych i krętych, drążonych bez hałasu, umiem przeprowadzić drogę nawet pod fosami i rzeką (…).
    • Źródło: Anna Klubówna, Krajobraz z tęczą…, op. cit., s. 67.
  • Zaledwo zrodzi się cnota, rodzi przeciwko sobie zawiść; i prędzej spotkasz ciało bez cienia niż cnotę bez zawiści.
  • Zaślepia nas ignorancja i wiedzie na manowce. O! przeklęci śmiertelnicy, otwórzcie wreszcie oczy!
  • Zawiść przedstawia się z figą, zwrócona ku niebu, gdyż gdyby mogła użyłaby swych sił przeciw Bogu.
  • Zawiść rani fałszywymi oskarżeniami.
  • Zdobądź w młodości twej to, co wynagrodzi szkodę twej starości. I jeśli pojmiesz, że starość ma mądrość za pokarm, pracuj w ten sposób w młodości, by starości twej nie brakło pożywienia.
  • Zdobycie każdej wiadomości jest zawsze pożyteczne dla umysłu, gdyż będzie on mógł wygnać z siebie rzeczy nieużyteczne a zachować dobre. Bo nie można żadnej rzeczy kochać ni nienawidzić, jeśli się jej wprzód nie poznało.
    • Źródło: Materiały do literatury polskiej, op. cit., s. 17.
  • Zgłębiaj naukę, którą jest sztuka, i sztukę, którą jest nauka.
  • Ziemia nie znajduje się w środku koła słonecznego ani w środku świata.
  • Złe towarzystwo wciąga dobrych w zgubę.
  • Zły uczeń, który nie przewyższa swego mistrza.
    • Źródło: Tadeusz Pszczołowski, Zasady sprawnego działania, op. cit., s. 56.
    • Zobacz też: mistrz, uczeń
  • Znam sposób budowy mostów bardzo lekkich i mocnych, łatwo przenośnych oraz innych mocniejszych, które opierają się ogniowi i atakowi. Potrafię także budować kryte wozy bezpieczne i nie do zdobycia. Pod ich osłoną może posuwać się piechota, nie natrafiając na żaden opór. (…) Mógłbym wykonać w brązie posąg konny i malować obrazy wszelkiego rodzaju.
  • Zostawiajmy po sobie dobre imię i trwałą pamięć wśród śmiertelnych, aby życie nasze nie przeszło nadaremnie.
    • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał K. Nowak, Warszawa 1998.
    • Zobacz też: imię

Ź

[edytuj]
  • Źle czynisz, jeśli chwalisz, gorzej, jeśli ganisz rzecz, której dobrze nie znasz.
    • Źródło: Melchior Wańkowicz, Karafka La Fontaine’a, t. 2, Wyd. Literackie, Kraków 1972, s. 210.

Ż

[edytuj]
  • Życie dobrze użyte jest długie.
    • Źródło: „Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego”, PWN, 1951, s. 86.

O Leonardzie da Vincim

[edytuj]
  • Ależ ja malarstwem prawie że się nie interesuję! Od lat nie byłem na żadnej wystawie nie wyłączając swoich. Z faktu, że sam maluję, nie należy wycią­gać zbyt daleko idących wniosków! Historia sztuki jest czymś, o czym mam pojęcie mniej niż mętne: taka zupa, w której od czasu do czasu błyśnie coś mniej amorficznego, a to Leonardo, a to Picasso, zresztą nie przeceniaj tej identyfikacji – na pewno nie potrafiłbym wymienić i rozpoznać więcej jak trzy obrazy Leonarda i może tyleż obrazów Picassa – w sumie to wszystko pozostawia mnie raczej obojętnym.
  • Często mówi się, że Leonardo rysował tak dobrze, bo tak wiele wiedział; prawdziwsze byłoby stwierdzenie, że tyle wiedział, bo tak dobrze rysował.
  • Dla niego zwykłe „tak” nie było odpowiedzią.
  • Jest jego wielką zasługą to, iż własnym przykładem pokazał nam, że poszukiwanie piękna i dążenie do prawdy nie wykluczają się wzajemnie.
  • Leonardo miał umysł o nastawieniu tak heretyckim, że nie zgadzał się z żadną religią, będąc znacznie bardziej filozofem niż chrześcijaninem.
  • Leonardo szedł przez Santa Trinita z P. da Gavine. Gdy mijali Pancaccia degli Spini, grupa obywateli, którzy spierali się tam o ustęp z Danta, zwróciła się do niego z prośbą o wyjaśnienie im tego fragmentu. Akurat przechodził tamtędy przypadkiem Michele Agnolo i Leonardo odpowiedział im: „Jest tu Michele Agnolo, on wam rzecz wyłoży”. Na co Michele Agnolo, biorąc to za despekt, odparł gniewnie: „Sam im ją wyłóż, ty, któryś obmyślił konia do odlania w brązie, a nie mogąc go odlać, ze wstydu go porzucił”. To rzekłszy, pokazał im plecy i odszedł. A wrośnięty w ziemię Leonardo pokraśniał na te słowa.
    • Autor: anonim, naoczny świadek
    • Źródło: Ch. Nicholl, Leonardo da Vinci. Lot wyobraźni, Warszawa 2006, Wyd. W.A.B., s. 399.
  • Leonardo wiedzie życie nadzwyczaj nieuporządkowane i bezładne, zdaje się żyć z dnia na dzień.
  • Leonardowi naukowcowi i Leonardowi malarzowi zwykle poświęca się osobne prace. Jeśli wziąć pod uwagę jego trudności w prześledzeniu badań mechanicznych lub naukowych, jest to ostrożny sposób postępowania. Niemniej metoda ta nie może zadowolić w pełni, ponieważ ostatecznie historii sztuki nie sposób właściwie zrozumieć, nie odnosząc się do historii nauki. Obydwie dziedziny zajmują się badaniem symboli, poprzez które człowiek wyraża swoje schematy myślenia i które – czy to symbole graficzne czy matematyczne, opowieści czy formuły – są odbiciem tych samych przemian.
  • Nauczył się grać na lutni tak doskonale jak ci, co z natury obdarzeni słuchem.
  • Nie ulega wątpliwości, którą z zasad określa prawdziwy kierunek koleiny, którą chciał żłobić Leonardo: ta, którą nazywał doświadczeniem.
  • Nie zadowalał się obserwacją, jak dana rzecz działa; pragnął odkryć dlaczego tak się dzieje. Ta dociekliwość zmieniła go z technika w naukowca.
  • Nigdy nie było na świecie człowieka, który wiedziałby tyle co Leonardo i to nie tylko w dziedzinie rzeźbiarstwa, malarstwa czy architektury, gdyż był on też wielkim filozofem.
  • Okazujemy mu szacunek, gdy uczymy się od niego.
  • Podobnie jak sportowcy wzmacniają mięśnie, tak Leonardo ćwiczył zmysły, kształcąc swoją zdolność obserwacji. Z jego notatników znamy gimnastykę umysłową, jakiej się poddawał.
  • Pokochaliśmy go, zanim poznaliśmy osobiście, a teraz, gdy mamy go przy sobie i z doświadczenia możemy mówić o jego rozlicznych talentach, zaprawdę widzimy, że imię Leonarda, choć już słynne dzięki malarstwu, nie otrzymało należnej pochwały z racji wielu innych posiadanych przezeń przebogatych darów.
  • (…) poza tym, że był niezwykłej urody, posiadał zdolności w każdej dziedzinie.
    • Autor: Giorgio Vasari
    • Źródło: Geniusz schyłku średniowiecza, „Dziś”, t. 14, wyd. Kier, 2003, s. 125.
  • Przemienił on… namiętność w dążenie do wiedzy…
  • Siłą, jaką posiadał, powstrzymywał każdą wściekłość. W prawej ręce giął klamry murarskie lub podkowy, jak gdyby były z ołowiu.
  • (…) tracił dużo czasu, rysując regularne węzły sznurów, w których można było śledzić wątek bięgnąc z jednego końca do drugiego, aż zamykało się koło. Trudny i piękny tego rodzaju rysunek został odbity w miedziorycie, a w jego środku czyta się słowa: Leonardus Vinci Academia.
  • W ciągu paru miesięcy tak się nauczył arytmetyki i takie na tym polu zrobił postępy, że zadziwił swych mistrzów pytaniami i zagadnieniami.
  • (…) wprowadził do nauki spojrzenie artysty. Rozumiał, że nauka tak jak malarstwo musi dojrzeć strukturę natury w detalach… dał nauce to, co najpotrzebniejsze: przeczucie artysty, że szczegóły przyrody mają istotne znaczenie – jak szybko spadają dwa ciała o niejednakowej masie lub czy orbity planet są koliste czy eliptyczne.
  • W przeciwieństwie do Dantego nie żywił namiętnych uczuć do kobiety. W odróżnieniu od Giotta, Dantego lub Brunelleschiego nie był raczej lojalny wobec państwa; nie był też oddany Kościołowi ani Chrystusowi. Chętnie też przyjmował zamówienia od Medyceuszy, Sforzów i królów Francji, od papieży i od ich wrogów. Nie miał w sobie zmysłowego zamiłowania do spraw doczesnych jak Boccaccio czy Chaucer, zuchwałości Rabelaise’go, pobożności Dantego ani religijnej pasji Michała Anioła.
  • Zwykł był studiować wszystkie dostępne wypowiedzi klasycznych i starożytnych autorytetów na interesujące go tematy.

Zobacz też

[edytuj]
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Leonardo_da_Vinci&oldid=586450”