Zygmunt Krasiński
Wygląd
Zygmunt Napoleon Stanisław Adam Ludwik Krasiński (1812–1859) – polski poeta i dramatopisarz.
Przedświt
[edytuj](wyd. W. Jakowicki, Warszawa 1916)
- Rzeczywistość się pomału
W świat przemienia ideału,
W sen ze srebra i kryształu.
Daj mi teraz marzyć, daj!- Źródło: s. 22
- Zgińcie, me pieśni – wstańcie, Czyny moje!
- Źródło: s. 49
Psalmy przyszłości
[edytuj](wyd. IW Bibljoteka Polska, Warszawa 1924)
- Dość już długo – dość już długo
Brzmiał na strunach wieszczów żal!
Czas uderzyć w strunę drugą,
W czynów stal!- Źródło: Psalm nadziei, s. 11
- Jeden tylko, jeden cud:
Z Szlachtą polską – polski Lud,
Jak dwa chóry – jedno pienie! –
Wszystko inne – złudą złud!
Wszystko inne – plamą plam!
I ojczyzna tylko tam! –
Jeden tylko, jeden cud:
Z Szlachtą polską – polski Lud.- Opis: Psalm Miłości w Psalmy Przyszłości.
- Źródło: Psalm Miłości
- Miłość bez granic – to życie bez końca.
- Źródło: Psalm wiary, s. 7
- Niczym Sybir – niczym knuty
I cielesnych tortur król!
Lecz narodu duch otruty –
To dopiero bólów ból!- Źródło: Psalm miłości, s. 23
Inne
[edytuj]- Bądź cierpliwością – tą panią niedoli –
Co gmach swój stwarza z niczego – powoli!- Źródło: Resurrecturis
- Ci nędznicy, szewcy, Żydzi wychrzczeni i chciwi pieniędzy krawcy, którzy nic nie wiedzą o Polsce i o jej przeszłości (…), a teraz wypisują broszury przeciwko wszystkiemu, co u nas naprawdę szlachetne i wielkie. Oni to nazywają arystokracją; ale (…) wierz mi i wiedz, że poza arystokracją nie ma w Polsce nic, ani zdolności, ani światłych umysłów, ani poświęcenia. Nasz trzeci stan to bzdura; nasi chłopi to maszyny. My tylko stanowimy Polskę.
- Opis: w 1832.
- Źródło: Listy do Henryka Reeve, przeł. Aleksandra Olędzka-Frybesowa, t. 2, Warszawa 1980, s. 11-12.
- Zobacz też: arystokracja, chłopi w Polsce, Żydzi, Polska
- Cokolwiek będzie, cokolwiek się stanie, Jedno wiem tylko: sprawiedliwość będzie, Jedno wiem tylko: Polska zmartwychwstanie.
- Źródło: Dzieła literackie, Warszawa 1973, PIW, s. 120.
- Zobacz też: Polska
- Cudze śmieszności, choć nigdy z własnych nie wyleczą, są jednak silnym lekarstwem.
- Źródło: Listy do Adama Sołtana, Warszawa 1970, PIW, s. 155.
- Czas ma nadzwyczaj coś gorzkiego w sobie!
- Źródło: Księga cytatów z polskiej literatury pięknej od XIV do XX wieku, oprac. Paweł Hertz, Władysław Kopaliński, Warszawa 1991, PIW, s. 204.
- Czy widzicie, jak oni czekają niecierpliwie – szemrzą między sobą, do wrzasków się gotują – wszyscy nędzni, ze znojem na czole, z rozczuchranymi włosy, w łachmanach, z spiekłymi twarzami, z dłoniami pomarszczonymi od trudu – ci trzymają kosy, owi potrząsają młotami, heblami – patrz – ten wysoki trzyma topór spuszczony – a tamten stemplem żelaznym nad głową powija; dalej w bok pod wierzbą chłopię małe wisznię do ust kładzie, a długie szydło w prawej ręce ściska. – Kobiety przybyły także, ich matki, ich żony, głodne i biedne jak oni, zwiędłe przed czasem, bez śladów piękności – na ich włosach kurzawa bitej drogi – na ich łonach poszarpane odzieże – w ich oczach coś gasnącego, ponurego, gdyby przedrzeźnianie wzroku – ale wnet się ożywią – kubek lata wszędzie, obiega wszędzie. – Niech żyje kielich pijaństwa i pociechy!
- Źródło: Maria Janion, Zygmunt Krasiński, Wiedza Powszechna, 1962, s. 211.
- Duma bez pokory, to próżność; pokora bez dumy to podłość.
- Źródło: list do Juliusza Słowackiego, 17 października 1841, za: Listy Zygmunta Krasińskiego, tom III, Lwów 1887, s. 32.
- Gwiazdy wokoło twojej głowy – pod twoimi nogi fale morza – na falach morza tęcza przed tobą pędzi i rozdziela mgły – co ujrzysz, jest twoim – brzegi, miasta i ludzie tobie się przynależą – niebo jest twoim – chwale twojej niby nic nie zrówna.
- Źródło: Nie-Boska komedia
- I świat ten cały był giełdą bez Boga.
- Źródło: Bronisław Trentowski, Przedburza polityczna, Emmerling, 1848
- Już się ma pod koniec starożytnemu światu – wszystko, co w nim żyło, psuje się, rozprzęga i szaleje – bogi i ludzie szaleją… Fatum jedno spokojne, niewzruszone, rozum nieubłagany świata, patrzy z wysoka na wiry ziemi i nieba.
- Źródło: Irydion, wstęp
- Kampania rzymska! to świat mej młodości!
Duch mój wzrósł w siłę tam, gdzie Tyber płynie!
Harfy sitrunami na natchnienia włości
Podbiłem sobie wiekową pustynię!- Źródło: Kampania rzymska
- Każda nowość razi, obraża nawet, zanim da się rozpoznać.
- Źródło: Pamiętnik literacki, tom 61, wydanie 2, Zakład im. Ossolińskich, 1970, s. 81.
- Miłość jest darem nieba, nadużyta – piekła!
- Źródło: Pisma Zygmunta Krasińskiego. Utwory młodzieńcze (1825–1832), G. Gebethner i spółka, 1912, s. 46.
- (…) miłość to stosunek ducha do piękności.
- Źródło: Listy o poemacie Kajetana Koźmiana Stefan Czarniecki poprzedzone wstępnén słowem i życiorysem, wyd. nakł. J.K. Żupańskiego, 1859, s. 59.
- Na pogrzebie 30 było ziomków – nikt głosu nie zabrał, nikt nie uczcił choćby słowem największego mistrza rymów polskich.
- Opis: komentując pogrzeb Juliusza Słowackiego.
- Źródło: Kronika Polski. W boju i na tułaczce: 1831–1846, Wydawnictwo Ryszard Kluszczyński, Kraków 1998, s. 12.
- Nie jest czynem – rzeź dziecinna! Nie jest czynem – wyniszczenie!
- Źródło: Aleksander Brückner, Dzieje literatury polskiej w zarysie, tom 2, Instytut Wydawniczy Bibljoteka Polska, 1924, s. 185.
- Niegdyś Cię, Maryjo, w świętej Częstochowie
O lud swój polscy błagali królowie,
Niegdyś Cię Polska, jeszcze wielka, cała.
Królową swoją przed zgonem obrała,
Naród ten niegdyś służył Ci orężno,
Bój Chrystusowy tocząc z poganami
Królowo Polski i Litewska Księżno,
Zmiłuj się nad nami!- Opis: Modlitwa do Matki Bożej.
- Źródło: Do Matki Miłosierdzia w Wilnie, jasnagora.com, 15 października 2008.
- Zobacz też: Maria z Nazaretu, Jasna Góra, Ostra Brama w Wilnie, Polska
- Nieszczęście jest jak miłość, wiąże ludzi ze sobą.
- Źródło: Poezye Zygmunta Krasińskiego, tom 2, Brockhaus, 1863, s. 39.
- Otóż w dziejach ruskich matką bierną zachowawczość bizantyńska – ojcem zapładniającym łono napad tatarski – a synem spłodzonym, rosnącym, na olbrzyma wyrosłym, rząd moskiewski. Sprzeczne też obojga rodziców znamiona sprzęgł i zlał razem w harmonię potworności. Wyrachowany jak starzec, widzimiśny jak dziecko, namiętnie srogi i chłodno podstępny, układny, chytry przed potężnymi, mściwy, nieubłagany dla słabszych, gwałtownik i kłamca, zdrajca obcym, swoim ujarzmiciel.
- Opis: o Rosji.
- Pycha – to karłów zbuntowanych siła.
- Źródło: Poezye Zygmunta Krasińskiego, tom 3, s. 131.
- Ten, który nadszedł, … panuje nad nimi, mówi do nich. – Głos jego przeciągły, ostry, wyraźny – każde słowo rozeznasz, zrozumiesz – … czoło wysokie, przestronne, włosa jednego na czaszce nie masz… – skóra przyschła do czaszki, do liców, żółtawo się wcina pomiędzy koście i muszkuły – … a kiedy ramię wzniesie, wyciągnie. wytęży ponad nimi, schylają głowy, zda się, że wnet uklękną przed tym błogosławieństwem wielkiego rozumu – nie serca – precz z sercem, z przesądami, a niech żyje słowo pociechy i mordu!
- Źródło: Nie-boska komedia
- U ludzi marne słowo jest także potęgą.
- Źródło: Pisma. 1833–1837, wyd. B. Połoniecki, 1904
- W ciągłej przykładu i słowa postaci
rozdawaj siebie samego swej braci.
Mnóż się ty jeden przez czyny żyjące,
a będą z Ciebie jednego… tysiące- Źródło: Listy do Stanisława Małachowskiego, Warszawa 1979, PIW, s. 433.
- W tej epoce bardzo potrzebujemy miłości, a przez to słowo – miłość – rozumiem wszystkie więzy, wszystkie myśli, które mogą powiązać dwie rozumiejące się dusze. Harmonia wszechświata wymaga, aby – gdy wszystko się kruszy, parę dusz przynajmniej, parę umysłów łączyła jedność, zbliżenie i miłość tak silna, jak silna jest nienawiść innych
- Źródło: Listy Krasińskiego do Delfiny Potockiej, opr. Z. Sudolski, t. 2, list z 23 września 1832, s. 12.
O Zygmuncie Krasińskim
[edytuj]- A ten… trzeci wasz poeta…
No, ten… hrabia… z dużym nosem,
Któremu każda kobieta,
Co ją ujrzał bez bielizny,
Była symbolem Ojczyzny,
A łóżko ofiarnym stosem!
(Tak w męczeństwa aureoli
Z każdą popływał w gondoli,
Potem – ona poszła z dzieckiem,
A on rozmawiał z Czarnieckim!)- Autor: Tadeusz Boy-Żeleński, Replika kobiety polskiej
- Zobacz też: bielizna, kobieta, łóżko, ojczyzna