Starożytność

Starożytność (antyk) – okres w historii Bliskiego Wschodu, Europy i Afryki Północnej obejmujący dzieje tych regionów od powstania pierwszych cywilizacji do politycznego upadku cesarstwa zachodniorzymskiego w 476 roku.

(…) choć wykłada się dziś dzieje dla młodzi, niemal głucho w programach nauczania o historii starożytnej, zupełnie jakby ktoś przyznawał po cichu rację słowom, że młodzież od tego szaleje. Nie mówi się więc za dużo o republikanach, o Ateńczykach, Spartanach, Rzymianach. Dlaczego tak się stało? Chyba z tej przyczyny, że obecnie dość powszechnie, a najzupełniej fałszywie, mierzy się aktualność wydarzeń ich bliskością w czasie.
- Autor: Aleksander Krawczuk, Stąd do starożytności, Tower Press, Gdańsk 2000, s. 6.

Kultura starożytna i w ogóle starożytność są stale żywe w naszej kulturze współczesnej. Antyk z całą swą różnorodnością i bogactwem żyje nie tylko w grubych książkach pisanych i czytanych przez specjalistów, ale (…) żyje w naszym języku i w naszej świadomości.
- Autor: Jan Trzynadlowski
- Źródło: Philogelos albo Śmieszek. Z facecji Hieroklesa i Philagriosa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1996, tu: wstęp, s. 5.

Wielcy pisarze antyczni, prezentując dzieje swoich ludów i państw według kanonu wartości, które uważali za najwyższe, tworzyli tym samym dzieje późniejsze – aż po nasze czasy.
- Autor: Aleksander Krawczuk, Stąd do starożytności, op. cit., s. 7.

Jaśnie Panu, że młodzież zarażają szałem,

Ucząc ich głupstw: na przykład, starożytne dzieje!

Któż nie widzi, że młodzież od tego szaleje. (…)

I owszem, uczyć dziejów, niech się młodzież dowie,

Co robili królowie, wielcy ministrowie… (…)

Lecz po co zawsze prawić o republikanach,

Zawsze o Ateńczykach, Spartanach, Rzymianach.

Autor: Adam Mickiewicz, Dziady, cz. III, scena 8, Księgarnia H. Altenberga, Lwów [1896].

Wskazując na wielkość i odwagę tych, którzy dla dobra ludzi podejmowali wielkie prace, mądrość antyczna wskazywała także na małość i złośliwość ludzi, ich wrogość wobec wszystkiego co dobre i wielkie, ukazywała ten cały ludzki świat, podobnie jak boski na Olimpie, skłócony i zawistny, ale jako świat, w którym liczyć się miała jedynie przyjaźń przezwyciężająca samotność i wrogość.
- Autor: Bogdan Suchodolski, Młodość i przyjaźń jako czynniki cywilizacji światowej, w: Wychowanie i strategia życia, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1983, ISBN 83-02-01302-1, s. 339.
- Zobacz też: przyjaźń

(…) z punktu widzenia interesów władzy (…), historia starożytna jest istotnie niebezpieczna. Sławiła przecież ustami greckich i rzymskich dziejopisów, mówców, filozofów takie wartości, jak: wolność osobista, obywatelska, narodowa; swoboda słowa; jawność życia politycznego; demokracja, republikanizm, autentyczny patriotyzm. Wynosiła na ołtarze tyranobójców, piętnowała wszelkie formy jedynowładztwa, a także narzędzia ich mocy: donosicielstwo, służalczość, przekupstwo, korupcję.
- Autor: Aleksander Krawczuk, Stąd do starożytności, op. cit., s. 6.