Sochy
Wygląd
Sochy – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Zwierzyniec. 1 czerwca 1943 miała w niej miejsce masakra ludności cywilnej, dokonana przez okupantów niemieckich na około 200 osobach.
- 1 czerwca 1943 r. na skraju zwierzynieckich lasów
rozstrzelano moją wieś.
Sochy – jak we Francji Oradour,
Sochy – jak w Czechach Lidice,
Sochy – jak we Włoszech Mezzinote.- Autor: Teresa Ferenc
- Opis: wiersz Wieś skamieniała o pacyfikacji wsi Sochy na Zamojszczyźnie w 1943.
- Źródło: Agnieszka Ciurysek: Teresa Ferenc ze wsi Sochy, kurierzamojski.pl, 13 sierpnia 2015.
- Zobacz też: Zwierzyniec (powiat zamojski)
- Ci, którzy ocaleli z pacyfikacji wsi, nigdy nie otrzymali wsparcia. Dzieci z Soch nie uznano za tzw. dzieci Zamojszczyzny, bo – jak napisała Anna Janko – „ta masakra nie podpada pod traumę wysiedleń”. Po wojnie przetoczył się więc walec historii i podzielił ocalałych na tych, którzy dostali rekompensaty, i na tych, o których szybko zapomniano. Ta garstka ocalałych dzieci z Soch trafiła albo do krewnych, albo do sierocińców. To pokazuje także okrucieństwo i bezduszność w ocenie tych wydarzeń. Historia Soch, dopóki Anna Janko nie napisała książki, była mało znana i w Polsce i poza Polską.
- Autor: Natalia Koryncka-Gruz
- Opis: o masakrze ludności wsi Sochy i tragedii Zamojszczyzny podczas niemieckiej okupacji w Polsce 1939–1945.
- Źródło: Agnieszka Niemojewska, Wojna nie umiera nigdy, uwazamrze.pl, 24 stycznia 2019.
- Dom osiemdziesiąty ósmy, tam czworo dzieci widziało, jak upada zastrzelona ich matka. Zaraz potem tata w wielkim gniewie rzuca się na tego Niemca, wyrywa mu karabin i roztrzaskuje o drzewo. Wtedy inny Niemiec zabija tatę i od razu troje z tych dzieci za jednym zamachem.
- Autor: Anna Janko
- Opis: o pacyfikacji wsi Sochy.
- Źródło: Anna Janko, Mała Zagłada, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2015, ISBN 978-83-08-05420-8. s. 24.
- Dorastałam do napisania „Małej Zagłady” ze świadomością, że nikt poza mną nie opowie historii Soch i dzieci z Zamojszczyzny. (...) Zrozumiałam, że muszę to zrobić już jako dojrzała kobieta, po pięćdziesiątce. Melodię książki usłyszałam w swojej głowie. Pojawił się tytuł, pierwszy akapit i już nie było odwrotu.
- Autor: Anna Janko
- Źródło: Premiera dokumentu "Mała Zagłada" na podstawie książki Anny Janko - w maju, dzieje.pl, 25 kwietnia 2018.
- Zobacz też: dzieci Zamojszczyzny
- Jedna z małych wtedy mieszkanek tutaj, tej wsi – wsi Sochy – pani Teresa Ferenc, która przeżyła tamten dramatyczny dzień i dramatyczny czas, która straciła najbliższych, straciła rodziców zamordowanych na jej oczach, uratowała swoje rodzeństwo, napisała potem wiersz o tym dramatycznym wydarzeniu, które tak przeniknęło jej duszę, że nie była w stanie przejść nad nim do porządku dziennego swojego życia już nigdy.
- Autor: Andrzej Duda
- Źródło: Wystąpienie Prezydenta RP we wsi Sochy, prezydent.pl, 12 lipca 2022
- Jesiony to drzewa sprzed naszego domu. One pozostały znakiem wywoławczym wszystkich bliskich mi krajobrazów, stały się symbolem mojej matki. (…) Matkę moją i ojca rozstrzelali hitlerowcy w czasie pacyfikacji rodzinnej wsi Sochy koło Zamościa.
- Autor: Teresa Ferenc
- Źródło: Teresa Ferenc, Poezje wybrane, wydawnictwo Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1980, ISBN 8320532183. s. 8.
- Owad już znieruchomiał
Drzewo zapadło
w zeszłoroczny kształt
Tylko twój szloch tu pozostał
jak ból po ukąszeniu ognia- Źródło: Teresa Ferenc, Stara jak świat. Wiersze nowe (1998-2003), fragment wiersza Sochy – dno krajobrazu, wydawnictwo Oskar, Gdańsk 2004. s. 44.
- Psalmy. Wnoszą one do Wypalonej doliny coraz ważniejszą dla mnie treść metafizyczno-moralną. Niektóre zaskakują mnie samą. Jakby wyzwalały dla mnie inny czas, inny wymiar międzyludzki. Nigdy nie przypuszczałam, że wracając po latach w tamto popielisko będę mogła wymówić:
„Przyszłam prosić
nie poniewieraj kości moich wrogów
cierpią jak ja na alergie
uciekają bez ratunku na chorobę raka
chciwi pyszni wiecznie głodni
jak ja ludzkim głodem
przebacz im krew mojego ojca
matkę (…) daj im jeśli możesz
zwykły ludzki spokój
a nade wszystko
zaszczep w nas
dorosłość”.- Autor: Teresa Ferenc
- Opis: o Psalmach i przebaczeniu okupantom niemieckim, sprawcom mordu na jej rodzicach i około 200 mieszkańcach wsi Sochy na Zamojszczyźnie w 1943.
- Źródło: Teresa Ferenc, Poezje wybrane, wydawnictwo Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1980, ISBN 8320532183. s. 12.
- Teresa Ferenc, poetka i mama Anny Janko, jako dziewięcioletnia dziewczynka przeżyła pacyfikację wsi Sochy. Widziała na własne oczy, jak zabijano jej rodziców i jak palono wieś, w której mieszkała.
- Autor: Natalia Koryncka-Gruz
- Opis: o poetce Teresie Ferenc, bohaterce książki i filmu pt. Mała Zagłada.
- Źródło: Premiera dokumentu "Mała Zagłada" na podstawie książki Anny Janko - w maju, dzieje.pl, 25 kwietnia 2018.
- W Sochach kamień na kamieniu nie został. Tylko niebo i ziemia...
- Autor: Anna Janko
- Źródło: Anna Janko, Mała Zagłada, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2015, ISBN 978-83-08-05420-8. s. 42.
- Zobacz też: niebo, ziemia
- Żyłam tam przez wiele lat w okresie, kiedy budzi się w człowieku największe otwarcie na otaczający świat.
- Opis: o dzieciństwie spędzonym we wsi Sochy na Zamojszczyźnie.
- Autor: Teresa Ferenc
- Źródło: Teresa Ferenc, Poezje wybrane, wydawnictwo Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1980, ISBN 8320532183. s. 125.