Miód pitny

Z Wikicytatów, wolnej kolekcji cytatów
Miód pitny

Miód pitny – tradycyjny napój alkoholowy powstały w wyniku fermentacji brzeczki miodu pszczelego.

  • „A teraz idź Waść spać, a napij się Waść wprzód! Co Waść wolisz: petercyment czy miód dobry?” Powiedziałem, że wolę miód, bom wiedział, że dobry bardzo. Rzecze on: „Dobrze; i ja też miód piję, bo mi się bardzo udał.
  • Biorą miód, który potym szlachci pańskie stoły
  • Byłaby uczta przystojnie się skończyła, gdyby się nie przeciągnęła przy kubkach: miód porozwiązywał języki ludziom, do wstrzymywania się z wybuchami gniewu i wesela niezwykłym.
  • – Hej! – rzekł stary Mściwój stawiąc kubek – dość to już tego picia; mnie już pali we wnętrzu. Miód ognisty i stary, ja mam głowę słabą i wolę wodę.
    – Toż i ja – dodał Zabój – nie dosyć, że pali, alem się opił, aż sprośna rzecz, gardłem mi się nazad dobywa.
  • I ja tam z gośćmi byłem, miód i wino piłem,
    A com widział i słyszał w księgi umieściłem.
  • Im mniej cię co dzień, miodzie, tym mi smakujesz słodziej.
  • Mieli także popi prócz akcydensu kościelnego pewny stały prowent z miodu, niepamiętnym zwyczajem utwierdzony; każdy gospodarz mający pszczoły (a trudno na Rusi o takiego, aby ich nie miał) daje popom pewną kwotę miodu podług proporcji pszczół; z tego miodu pop syci miód do picia. Podczas prażniku, to jest podczas dedykacji cerkwi, na całą parochią swoją rozdaje na osobę każdą, przyjmującą sakramenta, po garcu jednym, za który bierze zapłatę raz na zawsze ustanowioną; niedostatek miodu ani obfitość jego nie podnosi ani nie zmniejsza ceny, tylko odmienia gatunek miodu, bo kiedy pop mało dostał miodu albo nie chciał wszystkiej kolekty na prażnik ekspensować, to rozbrechtał wodą małą kwotę urobioną trunku do tylu garców, ile mu ich na całą parochią potrzeba było.
  • Miód (po łac. mel). Już u starożytnych Hebrajczyków obfitość miodu i mleka była wyrazem największego błogosławieństwa ziemi. Dlatego to o ziemi Chananejskiej stale się wyrażali, iż płynie mlekiem i miodem. Dla greckich i rzymskich poetów miód i mleko oznaczały również bogactwo i ponętę kraju. Pierwociny miodu były składane w ofierze i szły na użytek kapłanów. Jak na południu, tak i na północy miód od czasów zamierzchłych poczytywany był za napój najprzedniejszy. W Polsce miód i piwo znane już były przed wprowadzeniem chrześcijaństwa. Bjograf św. Ottona pisze w XII w. o Lechitach pomorskich, że «nie dbali o wino, mając w piwie i miodzie tak wyborne napoje.» («Mieszko Stary i jego wiek» Stan. Smolki, str. 441). Miód przaśny w Polsce średniowiecznej był wielkiem źródłem dochodu i przedmiotem wywozu do zachodniej Europy. To też w XII w. ziemianie płacili nawet winy czyli kary sądowe takim miodem. W XIV w. wspominane są już miodosytnie we Lwowie i Gdańsku, po domach jednak prywatnych prawdopodobnie już za doby Piastów w każdej wiosce miód «sycono.» Miód nie schodził ze stołu królewskiego Jagiellonów dostarczany z Litwy przez starostów królewskich. Ostatni też z Jagiellonów Zygmunt August pisze do starostów litewskich o miód: «bo u nas piją, a wy na rok (termin) naznaczony nie dostawiacie.» Kromer w opisie Polski w XVI w. powiada, że «miód z chmielem i wodą uwarzony, w pospolitem jest tam użyciu, szczególnie na Rusi i Podolu, kędy jest pszczół obfitość, a miód zbierany z wonnych traw i kwiatów wyborny. Nie braknie urządzonego tymże sposobem miodu w Prusiech i Mazowszu, a szczególnie w Warszawie, gdzie do miodów owych dodają sok z wiśni lub malin, oraz wonności i inne stosowne zaprawy, od czego ów napój zowie się «kirsztrangiem, maliniakiem i trojniakiem.» Marcin z Urzędowa powiada, że «wiśnie czarne mają blizkość z czerwonem winem, przeto niezłe picie kirsztrank wymyślili w Polszcze.» Mówią o tym napoju i Vol. leg. II, f. 666 oraz t. III, f. 58. Widzimy z tego, że wszelkie wiśniaki, maliniaki, trojniaki a zapewne dereniaki i t.p. odmiany miodu pitnego nie są wynalazkiem nowszych czasów, ale były już dobrze znane, zwłaszcza wiśniak i maliniak, na Mazowszu w XVI-tym a prawdopodobnie i w poprzednich wiekach, skąd szlachta mazowiecka zaniosła sposoby ich przyrządzania na Podole i Ukrainę. Na Litwie słynął zdawna biały lipiec kowieński, ponieważ nigdzie w tej prowincyi nie było takiej obfitości drzewa lipowego, jak w Kowieńskiem. Od stosunku ilości patoki dodawanej do wody przy warzeniu miodu były miody zwane: dwojniaki i trojniaki, czyli mocniejsze i lżejsze. Od w. XVII miodowarstwo w małych miasteczkach przeszło przeważnie w ręce Żydów. Do Polski przywożono z zagranicy wino zwane alikante, które było pewnego rodzaju miodem-czworniakiem.
  • Obaczymy, czy masz dobrą krew w sobie, gdyż żydowska, podlana miodem albo-li winem, warzy się; chłopska, jako leniwa i ciężka, idzie na spód, a jeno szlachecka animuje się i wyborny tworzy likwor, któren ciału daje męstwo i fantazję. Innym też nacjom różne dał Pan Jezus napitki, aby zaś każda miała swoją stateczną pociechę.
  • Pannom chleb, kołacz mężatkom, marcypan wdowom a gryzowki babom,
    Pannom syr, mleko mężatkom, śmietana wdowom a serwatka babom,
    Pannom jabłka, gruszki mężatkom, pomarańcze wdowom, leśne jabłka babom,
    Pannom miód, wino mężatkom, małmazyja wdowom a pomyje babom,
    Pannom wóz, rydwan mężatkom, karoca wdowom a taki babom
    Pannom świat, a Raj mężatkom, Niebiosa wdowom a piekło babom.
    • Opis: XVII-wieczny wierszyk.
  • Piwo a miód pijali, o wino nie dbali.
    • Autor: Marcin Bielski (1587)
    • Opis: o dawnej tężyźnie i prostocie Polaków.
    • Źródło: Kazimierz Władysław Wójcicki, Obrazy starodawne, G. Sennewald Księgarz, 1843, s. 33.
  • Powiedzcie, piękne pszczoły, wszak wam na tym mało,
    Co was tu mimo ule do izby wegnało?
  • Siła mi powiadano o kasztelańskim miodzie, któregom dotąd nie kosztował, a chciałbym wreszcie wiedzieć, czyli od marszałkowego lepszy?
  • W knajpie na placu Zmartwychwstania
    polski miód piją polscy święci.
    Strzecha przed Bogiem ich zasłania,
    przed ludźmi tajemnica miodu. […]
    W knajpie na placu Zmartwychwstania
    święci nad polskim miodem drzemią.
  • W pomiernych domach szlacheckich trunki w zwyczaju były i dziś może są: na Rusi gorzałka, miód, wiszniak, malinnik; w Litwie gorzałka, miód ordynaryjny i lipiec...

Zobacz też: