Jan Rodowicz
Wygląd
Jan Rodowicz (1923–1949) – polski harcerz, żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej oraz Delegatury Sił Zbrojnych, porucznik, powstaniec warszawski.
- A następnego dnia, w drodze do szpitala, zostałem rany odłamkami granatnika w lewy łokieć i przy upadku noszy doznałem złamania lewej ręki w łokciu.
- Opis: po wojnie w piśmie do Referatu Spraw Inwalidów Wojennych.
- Źródło: Jan Rodowicz. Biografia. Okupacja, anoda.org
- Dobrze, że ta wojna się kończy. Nareszcie zabierzemy się do uczciwej roboty, bo czasem łatwiej walczyć niż normalnie pracować i żyć.
- Opis: do kolegów.
- Źródło: Jan Rodowicz. Biografia. Po wojnie, anoda.org
- Panie Boże Wszechmogący, Daj nam siły i moc wytrwania w walce o Polskę, której poświęcamy całe nasze życie.
- Opis: modlitwa przepisana jego ręką, znaleziona w archiwum „Anody”.
- Źródło: Aleksandra Ziółkowska-Boehm, „Anoda” i inni w książkach Barbary Wachowicz, dziennik.com, 8 października 2015
- Tadeusz, uważaj, ostrzał.
- Opis: do Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”, który pełnił funkcję obserwatora akcji pod Sieczychami w likwidacji niemieckiego posterunku granicznego i włączył się w walki w celu zażegnania kryzysu; gdzie poległ na polu walki.
- Źródło: Jan Rodowicz „Anoda”, pdf. s. 10, pamiec.pl
- Z powodu bezwładu ręki nie mogę poświęcić się od razu studiom w upragnionym zawodzie architekta, toteż z chwilą uruchomienia Politechniki Warszawskiej wstępuję na Wydział Elektryczny, gdzie kończę dwa lata studiów.
- Źródło: Jan Rodowicz „Anoda”, pdf. s. 21, pamiec.pl
O Janie Rodowiczu
[edytuj]- „Anoda” był dla mnie zawsze symbolem tego niezwykłego pokolenia, które umiało walczyć za Polskę i chciało pięknie dla niej żyć. Niestety – „Anodzie”, bohaterowi akcji pod Arsenałem i Powstania Warszawskiego – los odebrał szansę życia w Polsce, za którą zginęli jego towarzysze broni. Myśląc o nim przywołuję zawsze gorzką konstatację Norwida, że „Polak w Polaku to olbrzym lecz człowiek w Polaku to często karzeł”. „Anoda” i bohaterowie Harcerskiego Batalionu AK „Zośka”, którym dane mi było poświęcić moje książki i wystawę w Muzeum Niepodległości są przykładem, że i Polak w Polaku i człowiek w Polaku może być olbrzymem.
- Autor: Barbara Wachowicz
- Opis: po otrzymaniu Nagrody Rodziny Rodowiczów dla Barbary Wachowicz.
- Źródło: Nagroda Rodziny Rodowiczów dla Barbary Wachowicz, dzieje.pl, 8 marca 2013.
- Ale Rodowicz stworzył także w latach 1945–47 wiele tekstów typowo historycznych np. chronologiczny spis akcji batalionu „Zośka”, wykazy poległych, awansowanych, czy odznaczonych.
- Autor: Mariusza Olczak
- Źródło: „Jan Rodowicz «Anoda». Życie i śmierć bohatera «Kamieni na Szaniec»”, dzieje.pl, 29 lipca 2015.
- Był to już ostatni odruch, na maskę wozu celnie padają cztery butelki. To „Anoda” uderza ze swoją sekcją. Uderza w samą porę. Nie tylko zgodnie z planem akcji, ale i zgodnie z nowo wytworzoną sytuacją.
- Autor: Stanisław Broniewski, ps. „Orsza”.
- Opis: o akcji pod Arsenałem
- Źródło: 70 lat temu zginął Jan Rodowicz „Anoda”, żołnierz Szarych Szeregów i bohater akcji pod Arsenałem, tvp.info, 7 stycznia 2019.
- Był wielkim bohaterem powstania, czym się zupełnie nie szczycił. Tak samo traktował podwładnych, jak i zwierzchników. Nigdy nie dążył do tego, by być ważniejszym od kogoś innego. Bardzo odpowiedzialny, miał niezwykłą osobowość – wrażliwą, pogodną, pełną dowcipu.
- Autor: Anna Jakubowska (ur. 1927), ps. „Paulinka”.
- Opis: o akcji pod Arsenałem
- Źródło: 70. rocznica śmierci Jana Rodowicza „Anody” – bohatera Szarych Szeregów i AK, dzieje.pl, 7 stycznia 2019.
- Byłem świadkiem ciężkiego zranienia „Anody”. Zajmował stanowisko bojowe na drugim piętrze. Leżał na balkonie z pistoletem maszynowym, obserwując budynki po parzystej stronie Wilanowskiej. Stamtąd właśnie nadjechał czołg. Pocisk z działa trafił w balkon. Rannego „Anodę” wyciągnęliśmy z trudem do pokoju, potem do piwnicy. Straszny był widok poszarpanej odłamkami klatki piersiowej. Byłem załamany, płakałem…
- Autor: Stanisław Sieradzki, ps. „Świst”.
- Opis: o rannym kolejny raz Janie Rodowiczu w powstaniu warszawskim 15 września 1944.
- Źródło: Jan Rodowicz. Biografia. Okupacja, anoda.org
- Było to w Milanówku. Wracam z wyprawy po żywność, otwieram drzwi. Schował się przede mną jak dziecko. Ale zobaczyłam go w lustrze! Był w kożuszku pożyczonym od jakiegoś dozorcy, letniej czapce, ręka na temblaku, bezwładna, okropne blizny… Jedną noc przebył z nami. Już gnał do Warszawy, już spieszył.
- Autor: Zofia Rodowicz
- Opis: o powrocie Jana Rodowicza do Warszawy w styczniu 1945.
- Źródło: Jan Rodowicz „Anoda”, pdf. s. 18-19, pamiec.pl
- Było to wysadzenia przepustu mostowego na trasie kolejowej ze Lwowa w stronę Krakowa. Dowodził tą udaną akcją w kwietniu 1944 r. i dotąd nie był znany jego raport z niej, który zachował się w rękopisie – to siedem stron wraz z rysunkami prezentującymi m.in. szkic akcji i trasę marszu jego oddziału. Warto też zwrócić uwagę na oryginalny plan akcji pod Sieczychami, który nie był wcześniej publikowany, wiele nieznanych rozkazów i relacje o zjazdach koleżeńskich. Nowe są także analizy i opisy Archiwum Batalionu „Zośka”, bo Rodowicz to też archiwista formacji i de facto jej pierwszy historyk.
- Autor: Mariusza Olczak
- Opis: o akcjach bojowych Jana Rodowicza i AK.
- Źródło: „Jan Rodowicz «Anoda». Życie i śmierć bohatera «Kamieni na Szaniec»”, dzieje.pl, 29 lipca 2015.
- Co parę godzin opuszczał siennik i snuł się po podziemiach między rannymi. Szczupły, dowcipkujący, był jedną z najbardziej charakterystycznych postaci podziemnego szpitala. Umiał przechodzić obok ludzi leżących prostopadle do ścian, nie przeklinali go za nadepnięcie lub potrącenia.
- Autor: Aleksander Kamiński
- Opis: o rannym w powstaniu warszawskim Janie Rodowiczu i jego pobycie w szpitalu powstańczym.
- Źródło: Jan Rodowicz. Biografia. Okupacja, anoda.org
- Janek miał ważną cechę: umiał połączyć wojskową dyscyplinę z młodzieńczą chęcią przeżycia przygody.
- Autor: Anna Jakubowska (ur. 1927), ps. „Paulinka”.
- Źródło: Jan Rodowicz. Biografia. Okupacja, anoda.org
- Janek odjechał o trzeciej po południu. Ucałował mnie, wskoczył na rower, pomknął. Był w doskonałym nastroju, przekonany, że zwyciężą. Nawdziewał na siebie, co tam miał wojskowego, nawet potem skądś zdobył czapkę ułańską…
- Autor: Zofia Rodowicz, matka „Anody”.
- Opis: o 1 sierpnia 1944 i wybuchu powstania warszawskiego.
- Źródło: Jan Rodowicz. Biografia. Okupacja, anoda.org
- Janek praworęki, Ziutek leworęki, gdy projektowali kable, spotykali się z dwóch stron tablicy. Byli jak jedność w sprzeczności, różni absolutnie. Ale się przyjaźnili.
- Autor: Anna Saska, żona „Katody”.
- Opis: o przyjaźni Jana Rodowicza ps. „Anoda” i Józefa Saskiego ps. „Katoda”.
- Źródło: Jan Rodowicz. Biografia. Przed Wojną, anoda.org
- Janek upadł na schodach z przestrzelonym płucem. Zbiegłem natychmiast do Janka, a gdy ujrzałem szybko rosnącą plamę krwi na podłodze, byłem kompletnie załamany (…), wkrótce wezwane moim krzykiem sanitariuszki zniosły Janka Anodę do izby sanitarnej w suterenie, gdzie dokonano opatrunku i wkrótce Janek został przeniesiony do szpitala powstańczego św. Jana Bożego na ul. Bonifraterskiej na Starym Mieście.
- Autor: Stanisław Sieradzki
- Źródło: Jan Rodowicz „Anoda”, pdf. s. 16, pamiec.pl
- (Janek) zajmował stanowisko bojowe na balkonie II piętra w budynku przy ul. Wilanowskiej 1. Pocisk z działa czołgowego trafił skutecznie w balkon (…), straszny był widok poszarpanej odłamkami lewej górnej części klatki piersiowej Janka Anody.
- Autor: Stanisław Sieradzki
- Źródło: Jan Rodowicz „Anoda”, pdf. s. 17, pamiec.pl
- Jego aresztowanie, jego śmierć była wielkim przeżyciem, wpłynęła na moje życie. Potem nastąpiła seria kolejnych aresztowań, dzień po dniu.
- Autor: Stanisław Broniewski, naczelnik Szarych Szeregów, wspominając Jana Rodowicza.
- Źródło: Jan Rodowicz „Anoda” - ułan batalionu „Zośka”, polskieradio24.pl, 7 stycznia 2019.
- Jego coś roznosiło! Może to tak jest, że ktoś, komu dane było żyć krótko, żyje szybko i intensywnie, i musi się wyładować.
- Autor: Danuta Winiarska (sanitariuszka), ps. „Słoninka”.
- Źródło: Jan Rodowicz. Biografia. Po wojnie, anoda.org
- Matka dała mu opłatek do podzielenia się w celi i już go nigdy więcej nie zobaczyła, bo 7 stycznia 1949 r. został wyrzucony przez okno z budynku Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w czasie śledztwa. Niezwykła jest też historia jego trzech pogrzebów. Najpierw tuż po śmierci został skrycie zakopany w bezimiennej mogile na Powązkach. Rozpoznali go jednak grabarze, ponieważ wcześniej był zaangażowany w ekshumacje kolegów i powstanie kwatery Batalionu „Zośka”. Zapisali więc sobie, gdzie został pochowany.
- Autor: Barbara Wachowicz
- Źródło: Historia Jana Rodowicza „Anody” w książce Barbary Wachowicz, interia.pl, 26 maja 2015.
- Mogiła była w środku cmentarza w drugim rzędzie, pokryta, jak cały cmentarz, śniegiem. Pani zarządzająca ekshumacją, zapytana przeze mnie w cztery oczy, czy pamięta pogrzeb mojego syna w dniu 12 stycznia, powiedziała mi, że wszyscy w biurze pamiętają, iż tego dnia, pod wieczór, kilku młodych ludzi z Urzędu Bezpieczeństwa przywiozło ciężarówką zawinięte w kocu ciało, zakupili więzienną trumnę, bez świadków sami złożyli zwłoki do trumny i kazali natychmiast wieźć na cmentarz komunalny i pochować jako NN. (…) Opisuję wszystko tak szczegółowo, gdyż sprawa wyglądała zagadkowo… W czasie przekładania zwłok do naszej trumny stwierdziliśmy brak wszelkich oznak połamań nóg, żadnych wylewów, uszkodzeń twarzy, rąk. Był ubrany w swe wojskowe angielskie ubranie, zapięte agrafką pod szyją, ułożony starannie, uczesany, nawet kanty spodni były wyrównane.
- Autor: Zofia Rodowicz, matka „Anody”.
- Opis: o pogrzebie i kolejnej ekshumacji.
- Źródło: Jan Rodowicz. Biografia. Śledztwo, anoda.org
- Myliłby się ten, kto by widział w Janie Rodowiczu tylko utalentowanego humorystę, którego żywiołowy dowcip, fantazja, pomysłowość przyciągały i pociągały kolegów (…), potrafił być także i zasadniczy: mimo iż tak niezwykle żywy i wesoły, ślubował, że nie będzie tańczył, dopóki trwa wojna. Ślubu swojego dotrzymał i gdy czasem na imprezach towarzyskich zdziwione panny pytały, dlaczego nie tańczy, odpowiadał z niezmąconą powagą: „bo nie umiem”. A tańczył świetnie!
- Autor: Anna Borkiewicza-Celińska
- Źródło: Jan Rodowicz „Anoda”, pdf. s. 8-9, pamiec.pl
- Na architekturze odnalazł pełnię swoich zainteresowań – jego talent do rysunku mógł się wreszcie rozwinąć (…), z łatwością wykonywał prace z projektowania, rysunku, uzyskiwał bardzo dobre, najwyższe oceny. Wszedł z całą pasją „w Wydział”, studia, życie studenckie i koleżeńskie.
- Autor: Wojciech Świątkowski
- Źródło: Jan Rodowicz „Anoda”, pdf. s. 21, pamiec.pl
- Niemiec zauważył schodzącego schodami Janka Rodowicza „Anodę”. Padł strzał, Janek upadł. Byłem pół piętra wyżej i usłyszałem niesłychany łomot padającego człowieka. Kiedy dobiegłem na dół zobaczyłem, że to Janek. Ściągnąłem go na dół do naszych sanitariuszy.
- Autor: Stanisław Sieradzki, ps. „Świst”.
- Źródło: Jan Rodowicz „Anoda” - ułan batalionu „Zośka”, polskieradio24.pl, 7 stycznia 2019.
- Nigdy chyba żaden z chłopców nie zapomni prowadzonych przez Janka „kąpieli świętego Szczepana”. (…) każdego ranka, zaraz po pobudce – a jeszcze przed myciem – musieliśmy biegać za Jankiem gęsiego przez zagajniki z jałowcowymi krzewami (…) ubrani jedynie w spodenki kąpielowe. Twarda to była, ale wspaniała zaprawa oraz pożyteczna szkoła hartu.
- Autor: Stanisław Sieradzki, ps. „Świst”
- Źródło: Jan Rodowicz „Anoda”, pdf. s. 13, pamiec.pl
- Olbrzymią zasługą Janka Rodowicza było nakłanianie nas, byłych „zośkowców”, do spisywania wspomnień z wojennej przeszłości oraz odszukiwania i zabezpieczania wszelkich materiałów historycznych na temat naszego batalionu. To Jankowi „Anodzie” zawdzięczać będzie polska historia, że na półkach księgarskich znalazło się pięć wydań „Pamiętników żołnierzy Baonu Zośka”.
- Autor: Stanisław Sieradzki, ps. „Świst”.
- Źródło: Jan Rodowicz. Biografia. Po wojnie, anoda.org
- Pamiętam jego ostatnie imieniny – w 1948 roku. Było ich u nas siedemdziesięcioro (...) układali plany, snuli marzenia, nareszcie tańczyli. Myślałam, że jednak jestem bardzo szczęśliwą matką – los ocalił dla mnie chociaż jedno dziecko, a przecież spotykałam matki, którym poginęli wszyscy…
- Autor: Zofia Rodowicz, matka „Anody”.
- Źródło: Jan Rodowicz. Biografia. Po wojnie, anoda.org
- Pierwszy widok – dwóch zabitych (…), w izbie głuchy łoskot schmeissera „Anody”, trzaski pojedynczych wystrzałów i oszołomienie, aby nie strzelić do kogoś z naszych.
- Autor: Witold Bartnicki, uczestnik akcji podczas okupacji niemieckiej na strażnicę w Sieczychach, 20 sierpnia 1943.
- Źródło: Jan Rodowicz „Anoda”, pdf. s. 10, pamiec.pl
- Pochodził bowiem z rodziny o pięknej karcie patriotycznej. Jego pradziad był powstańcem styczniowym. Wuj, gen. Władysław Bortnowski – bohaterem wojny polsko-bolszewickiej, Legionów Polskich i dowódcą Armii „Pomorze” w 1939 r. Ciotki były więźniarkami Ravensbrueck, a cioteczne rodzeństwo poległo w powstaniu i partyzantce.
- Autor: Barbara Wachowicz
- Źródło: Historia Jana Rodowicza „Anody” w książce Barbary Wachowicz, interia.pl, 26 maja 2015.
- Pokolenie Jana Rodowicza, pokolenie żołnierzy Armii Krajowej i powstania warszawskiego to jedno z najważniejszych, najpiękniejszych pokoleń w historii Polski.
- Autor: Jan Ołdakowski
- Źródło: Finał VI edycji nagrody im. Jana Rodowicza „Anody”, dzieje.pl, 5 marca 2017.
- Przeżegnałem się jak go zobaczyłem! Zaniesiony na drzwiach nad Wisłę, wysypany jak ziemia (ja tak samo zresztą), czekaliśmy na zmiłowanie Boże.
- Autor: Stanisław Sieradzki, ps. „Świst”.
- Opis: gdy jako jedni z nielicznych, zostali ewakuowani na praski brzeg przez żołnierzy generała Berlinga z 17 na 18 września 1944.
- Źródło: Jan Rodowicz. Biografia. Okupacja, anoda.org
- Przypomnienie jego sławnych wojennych akcji, łącznie z tą pod Arsenałem, gdzie wykazał się niesłychaną odwagą i pomysłowością. Opowiadam też o jego życiu po wojnie – podjęciu wymarzonych studiów na architekturze i zgromadzeniu ogromnego archiwum Batalionu „Zośka”, co stanowi jedną z jego wybitnych zasług.
- Autor: Barbara Wachowicz
- Źródło: Historia Jana Rodowicza „Anody” w książce Barbary Wachowicz, interia.pl, 26 maja 2015.
- Szukałem w nim jakichś cech herosa. I nie znalazłem. To ciągle był ten sam uśmiechnięty, pogodny i łagodny Janek.(...) Może tylko gdzieś, na samym dnie jego uśmiechu, czaiły się te stalowe błyski, właściwe ludziom, którzy przemaszerowali przez piekło.
- Autor: Jan Suzin
- Opis: kolega ze studiów na Politechnice Warszawskiej, gdzie uczyli się tuż po wojnie.
- Źródło: Jan Rodowicz. Biografia. Przed Wojną, anoda.org
- Ta rocznica tragicznej śmierci wielkiego bohatera to również kolejna nieukarana zbrodnia. A każda nieukarana zbrodnia komunistyczna jest podmyciem fundamentów sprawiedliwości przyszłych pokoleń.
- Autor: Marcin Warchoł, wiceminister sprawiedliwości.
- Źródło: Oddano hołd Janowi Rodowiczowi ps. Anoda w rocznicę śmierci, dzieje.pl, 7 stycznia 2018.
- To był pistolet! Chłopak pełen wigoru, poczucia humoru, ruchliwy i wiecznie zajęty. Kiedyś przybiegł do mnie, propozycję wypicia kawy odrzucił: „Nie, wpadłem tylko opowiedzieć ci dobry dowcip”. Opowiedział i już go nie było.
- Autor: Stanisław Krupa ps. „Nita”.
- Źródło: Jan Rodowicz. Biografia. Przed Wojną, anoda.org
- Ułan Batalionu „Zośka”.
- Opis: przezwisko nadane mu przez kolegów.
- Źródło: Historia Jana Rodowicza „Anody” w książce Barbary Wachowicz, interia.pl, 26 maja 2015.
- Witał mnie jakby był zdrowy. Nigdy nie zapomnę serdeczności i troski, okazywanych mi w tej mrocznej piwnicy przez Janka.
- Autor: Stanisław Sieradzki, ps. „Świst”.
- Opis: gdy też ranny w powstaniu warszawskim, dołączył do „Anody” w szpitalu.
- Źródło: Jan Rodowicz. Biografia. Okupacja, anoda.org
- Wspaniały chłopak. Utalentowany student, szalenie wesoły, koleżeński i przyjacielski. W ogóle bardzo wybitna indywidualność. Miał bardzo cięty język i kochał rozmaite polityczne dowcipy.
- Autor: Anna Jakubowska (ur. 1927) ps. „Paulinka”.
- Źródło: Jan Rodowicz. Biografia. Po wojnie, anoda.org
- Wydobyli go i pochowali w grobie rodzinnym na Powązkach. W 1995 r. jego szczątki zostały ekshumowane i poddane, bez powodzenia, badaniom w Instytucie Medycyny Sądowej, by stwierdzić przyczynę śmierci. Trzeci pogrzeb Janka był już bardzo uroczysty, w Katedrze Polowej, z kompanią reprezentacyjną i pocztami sztandarowymi.
- Autor: Barbara Wachowicz
- Źródło: Historia Jana Rodowicza „Anody” w książce Barbary Wachowicz, interia.pl, 26 maja 2015.
- Wzięła w dłoń opłatek, myśląc o tych, które kładą ów boży chleb ofiarny na pustych talerzach. Pomyślała – dzięki Bogu, ocalało mi chociaż jedno dziecko. I wtedy zaterkotał wysoko dzwonek. Myśleli, że ktoś bliski, samotny…
- Autor: Barbara Wachowicz
- Opis: gdy aresztowano Jana Rodowicza w Wigilię, 24 grudnia 1948.
- Źródło: ALEKSANDRA ZIÓŁKOWSKA-BOEHM, „Anoda” i inni w książkach Barbary Wachowicz, dziennik.com, 8 października 2015.
- Z jednej strony pełną brawury, odwagi, fantazji i nieprawdopodobnego szczęścia. Z wielu akcji wychodził bez szwanku. Dopiero w powstaniu został kilkakrotnie ranny, na końcu bardzo ciężko, ale też znalazł się w gronie szczęśliwców, których udało się żołnierzom polskim przeprawić na drugą stronę Wisły. Uchodził więc naprawdę z tych wszystkich niebezpieczeństw nadzwyczajnie. Był przy tym pełen fantazji, poczucia humoru i talentu aktorskiego, stąd koledzy go przezwali „ułanem Batalionu Zośka”. A jednocześnie wykazywał ogromną troskę o zachowanie pamięci poległych kolegów, apelując do ocalałych, by opowiadali o nich i utrwalali ich historię dla kolejnych pokoleń.
- Autor: Barbara Wachowicz
- Źródło: Historia Jana Rodowicza „Anody” w książce Barbary Wachowicz, interia.pl, 26 maja 2015.
- Za uderzenie flankowe z rejonu Sołtyka w krytycznym momencie natarcia polskiego na cmentarz ewangelicki; uderzenie to zdecydowało o utrzymaniu stanowisk w tych rejonach.
- Opis: uzasadnienie odznaczenia Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari V klasy, za walki na Woli podczas powstania warszawskiego.
- Źródło: Jan Rodowicz „Anoda”, pdf. s. 16, pamiec.pl
- Za wyróżniającą się służbę żołnierską w szeregach wojska w konspiracji.
- Opis: rozkaz Komendanta Sił Zbrojnych w Kraju z 3 maja 1943 o odznaczeniu Krzyżem Walecznych Jana Rodowicza.
- Źródło: Jan Rodowicz „Anoda”, pdf. s. 8, pamiec.pl