Kanon palijski

Kanon palijski – zbiór sutr Buddy spisanych w języku pali, przechowywanych w tradycji Therawada.

Anguttara Nikaya

Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Anguttara Nikaya.

Nie wierzcie w jakiekolwiek przekazy tylko dlatego, że przez długi czas obowiązywały w wielu krajach. Nie wierzcie w coś tylko dlatego, że wielu ludzi od dawna to powtarza. Nie akceptujcie niczego tylko z tego powodu, że ktoś inny to powiedział, że popiera to swym autorytetem jakiś mędrzec albo kapłan lub że jest to napisane w jakimś świętym piśmie. Nie wierzcie w coś tylko dlatego, że brzmi prawdopodobnie. Nie wierzcie w wizje lub wyobrażenia, które uważacie za zesłane przez Boga. Miejcie zaufanie do tego, co uznaliście za prawdziwe po długim sprawdzaniu, do tego, co przynosi powodzenie wam i innym.
- Źródło: III, 65 Kalama Sutta

Są żony jak mordercy: z umysłem zepsutym, nieczułe, innych mężczyzn kochają, ale swymi mężami pogardzają, gotowe nawet zabić tego, który zdobył ich swym bogactwem. Są żony jak złodziejki: Cokolwiek mąż kupi, zarobi dla niej lub zapracuje, ona stara się jeszcze coś z tego podbierać. Są żony tyrany: zgnuśniałe, żarłoczne, skłonne do wylegiwania się, gwałtowne, złośliwe i nieokrzesane, takie dominują nad mężczyzną, który ich utrzymuje. Są takie żony jak matka: ze współczuciem troszczą się o swego męża, jak matka o syna, z dbałością zarządzają majątkiem. Są żony przypominające siostrę: trzymają się swego małżonka niczym młodsza siostra starszego brata i skromnie wypełniają jego życzenia. Są żony i przyjaciółki zarazem: których widok męża zawsze cieszy jak widok przyjaciela po długim rozstaniu, szlachetne i cnotliwe, oddane swemu mężowi. Są żony posłuszne: łagodne i lękliwe, znoszące męża cierpliwym sercem, chętnie spełniające jego pragnienia.
- Źródło: IV, 91 Sujata Sutta

Digha Nikaya

Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Digha Nikaya.

Pamiętam czas, kiedy byłem braminem, Wielkim Stewardem, i nauczałem swych uczniów drogi do zjednoczenia ze światem Brahmy. Jednakże, Pańczasigho, takie święte życie nie prowadzi do rozwiania złudzeń, do beznamiętności, wygaśnięcia, spokoju, doskonałej wiedzy, oświecenia, do Nirwany, a jedynie do odrodzenia w świecie Brahmy. Natomiast moje święte życie prowadzi niezawodnie do rozwiania złudzeń, beznamiętności, wygaśnięcia, spokoju, doskonałej wiedzy, oświecenia, do Nirwany. To jest Szlachetna Ośmioraka Ścieżka, czyli: Właściwe Poglądy, Właściwa Postawa, Właściwa Mowa, Właściwe Działanie, Właściwy Tryb Życia, Właściwy Wysiłek, Właściwa Uważność, Właściwa Koncentracja.
- Źródło: XIX, 61 Mahāgovinda Sutta

Tathagata rodzi się od czasu do czasu w świecie jako Arhat, zupełnie oświecony, bogaty w mądrość i dobroć, Błogosławiony, Budda. Doskonale zna wszystkie światy i jest niedoścignionym przewodnikiem zbłąkanych śmiertelników, nauczając bogów i ludzi. Jego zrozumienie wszechświata jest takie, jakby go oglądał twarzą w twarz.(...) wie wszystko o wszystkich stworzeniach(...) a wiedzę tę czyni zrozumiałą i naucza jej innych. Prawda, którą głosi, jest cudowna w swym początku, cudowna w swym rozwoju i cudowna w swym spełnieniu: propaguje wzniosłe życie w całej swej czystości i doskonałości.
- Źródło: XIII, 40

Khuddaka Nikaya

Dhammapada

Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Dhammapada.

(Cytaty wg przekładu z pali Acharyi Buddharakkhity)

Ani matka, ani ojciec, ani żaden krewny nie może nam przynieść większego pożytku niż nasz własny, opanowany umysł.
- Źródło: III, 43

Głupiec, który wie, że jest głupi, przynajmniej w tym jest rozumny. Głupiec, który siebie uważa za mędrca – ten to dopiero jest głupi.
- Źródło: V, 63

Jak solidna skała nie jest wstrząsana wichrem, tak mądrzy nie ulegają pochwałom i naganom.
- Źródło: VI, 81

Kto jest przyjazny pośród złowrogich, spokojny pośród terrorystów i niewzruszony pośród ludzi pełnych przywiązań – takiego nazywam świętym.
- Źródło: XXVI, 406

Sutta Nipata

Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Sutta Nipata.

(wyd. Curzon Press Ltd. 1985)

Ci, którzy rozkoszują się naukami głoszonymi przez Szlachetnych, są niezrównani w mowie, myśli i działaniu; są zrównoważeni w pokoju, uprzejmości i medytacji i uzyskują wiedzę i mądrość.
- Źródło: 330

(...) człowiek, który jest łagodny i przytomny, bez ślepej wiary niczemu nie okazuje niechęci.(...) Ponieważ rozumie, jakimi rzeczy są, jest wolny od zależności i nie polega na niczym. Dla niego nie ma już lgnięcia do istnienia i nieistnienia.
- Źródło: 853–856

Człowiek rodzi się z ostrzem w ustach. Jeśli jego mowa jest niezdrowa, pokaleczy się tym ostrzem.
- Źródło: 657

Dla Tathagaty wszystkie aspekty i poziomy umysłu są jasne. Więc kiedy ktoś, kierując się w stronę wyzwolenia, osiąga swój cel, Tathagata wie, jaki poziom on osiąga.
- Źródło: 1114

Majjhima Nikaya

Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Majjhima Nikaya.

Cokolwiek istnieje, powstaje z przyczyn i warunków i jest nietrwałe pod każdym względem. Każda bez wyjątku rzecz zrodzona do istnienia i zorganizowana zawiera sama w sobie wrodzoną konieczność rozkładu. Wszystkie części składowe muszą się zestarzeć.

Jeśli można znaleźć wartościowego przyjaciela,
Cnotliwego, wiernego towarzysza,
Wtedy pokonaj wszelkie przeciwności
I wędruj z nim szczęśliwie i świadomie.
Ale jeśli nie znajdziesz wartościowego przyjaciela,
Cnotliwego, wiernego towarzysza,
Wtedy jak król, który opuszcza swe utracone królestwo,
Wędruj samotnie jak słoń przez dżunglę.
Lepiej jest iść samemu niż w towarzystwie głupców.
- Opis: słowa, które Budda wypowiedział, opuszczając skłóconych mnichów.
- Źródło: 128 Upakkilesa Sutta

Nawet gdyby bandyci mieli brutalnie ucinać piłą wasze kończyny, ten, kto pozwoli sobie na nienawiść w stosunku do nich, sprzeciwi się mojej nauce.
- Źródło: 21 Kakacūpama Sutta

Samyutta Nikaya

Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Samyutta Nikaya.

Kiedy dom się pali,
ocalałe naczynie
jest tym, które będzie można wykorzystać,
Nie to, które zostało, by płonąć.

Tak więc, gdy świat płonie
ogniem starości i śmierci,
należy się ratować poprzez dawanie:
co jest rozdane, jest dobrze zabezpieczone.

To, co rozdane, przynosi przyjemne owoce.
Co nierozdane, nie przynosi:
złodzieje zabiorą lub królowie;
ogień strawi lub zostanie utracone.

Potem w końcu
każdy opuści to ciało,
jak również swe dobra.
Wiedząc o tym, inteligentny człowiek
cieszy się z posiadłości i rozdaje.

Nacieszywszy się i rozdawszy
stosownie do swoich środków,
nienagannie odchodzi
do państwa niebiańskiego.
- Źródło: I, 41 Aditta Sutta

Kto na tym świecie jest powstrzymywany przez sumienie,
kto budzi się z wyrzutami
niczym drobny ogier do bata?
Ci powściągnięci przez sumienie
którzy idą przez życie
zawsze uważni -
są nieliczni.
Po osiągnięciu kresu
cierpienia i niedoli
przemierzają nierówności
równomiernie;
kroczą melodyjnie poprzez fałsz.
- Źródło: I, 18 Hiri Sutta

Pragnienie wiąże z tym światem,
Opanowanie pożądania wyzwala,
Dzięki porzuceniu
pożądania wszystkie więzy
są odcinane.
- Źródło: I, 69 Iccha Sutta

Wciąż w kółko męczy się i trudzi;
Wciąż w kółko głupiec idzie do łona.
Wciąż w kółko rodzi się i umiera;
Wciąż w kółko noszą go do grobu.
Ale ten, kogo mądrość jest szeroka jak świat,
nie rodzi się w kółko,
Bo osiągnął ścieżkę
nieodradzania się.
- Źródło: VII, 12 Udaya Sutta

Zabiwszy złość
zasypiasz spokojnie.
Zabiwszy złość
nie smucisz się.
Szlachetni chwalą
uśmiercanie gniewu
– co ma słodki kwiat
lecz korzeń trujący -
bo zabijając go
nie smucisz się.
- Źródło: I, 71 Ghatva Sutta