Majjhima Nikaya

Majjhima Nikaya – średni zbiór sutr z kanonu palijskiego, drugi ze zbioru Nikaya, zawierający sutry różnej długości.

Cokolwiek istnieje, powstaje z przyczyn i warunków i jest nietrwałe pod każdym względem. Każda bez wyjątku rzecz zrodzona do istnienia i zorganizowana zawiera sama w sobie wrodzoną konieczność rozkładu. Wszystkie części składowe muszą się zestarzeć.

(...) Jaka jest przyczyna, jaki jest powód podłości i znakomitości wśród rodzaju ludzkiego? Przecież widuje się ludzi żyjących krótko albo żyjących długo, widuje się ludzi chorych albo zdrowych, szpetnych albo pięknych, nie mających wpływu albo wpływowych, biednych i bogatych, nisko-urodzonych i wysoko-urodzonych, głupich i bystrych. Więc jaka jest przyczyna, jaki jest powód, że widać podłość i znakomitość wśród ludzi, wśród rasy ludzkiej?

Istoty są właścicielami karmy, spadkobiercami karmy, narodzone z karmy, spokrewnione poprzez karmę i mają karmę za swego sędziego. Karma jest tym co tworzy różnice między istotami zarówno w tym co zwyczajne jak i subtelne.
- Źródło: 135 Cula-kammavibhanga Sutta
- Zobacz też: karma

Jeśli można znaleźć wartościowego przyjaciela,
Cnotliwego, wiernego towarzysza,
Wtedy pokonaj wszelkie przeciwności
I wędruj z nim szczęśliwie i świadomie.
Ale jeśli nie znajdziesz wartościowego przyjaciela,
Cnotliwego, wiernego towarzysza,
Wtedy jak król, który opuszcza swe utracone królestwo,
Wędruj samotnie jak słoń przez dżunglę.
Lepiej jest iść samemu niż w towarzystwie głupców.
- Opis: słowa, które Budda wypowiedział, opuszczając skłóconych mnichów.
- Źródło: 128 Upakkilesa Sutta

Nawet gdyby bandyci mieli brutalnie ucinać piłą wasze kończyny, ten, kto pozwoli sobie na nienawiść w stosunku do nich, sprzeciwi się mojej nauce.
- Źródło: 21 Kakacūpama Sutta

Są przypadki, uczniu, gdy kobieta lub mężczyzna jest zabójcą żywych istot, mającym krew na rękach, skłonnym do uśmiercania i mordowania, nie okazującym litości wobec żywych istot. Poprzez przyjęcie i wykonywanie takich działań, wraz z rozpadem ciała, po śmierci, ona lub on rodzi się w sferze upadku, w złym miejscu, niższych światach, piekle. Jeśli po rozpadzie ciała, po śmierci (...) odrodzą się w ludzkim stanie, wtedy ona lub on będą krótko żyli gdziekolwiek by się nie odrodzili. Oto jest droga wiodąca do krótkiego życia: być zabójcą żywych istot, mającym krew na rękach, skłonnym do uśmiercania i mordowania, nie okazującym litości wobec żywych istot.

Ale są też przypadki gdy kobieta lub mężczyzna, porzuciwszy zabijanie żywych istot, powstrzymując się od uśmiercania żywych istot, żyją z prętem odłożonym, nożem odłożonym, ostrożni, miłosierni, współczujący dla dobra wszystkich istot. Przyjmując taką postawę i działania, wraz z rozpadem ciała, po śmierci, ona lub on rodzi się w dobrym miejscu, w niebie.(...) Jeśli po rozpadzie ciała, po śmierci (...) odrodzą się w ludzkim stanie, wtedy ona lub on będą długo żyli gdziekolwiek by się nie odrodzili. Oto jest droga wiodąca do długiego życia: porzucenie zabijania żywych istot, powstrzymanie się od zabijania żywych istot, życie z prętem odłożonym, nożem odłożonym, ostrożnie, miłosiernie, współczująco dla dobra wszystkich istot.
- Źródło: 135 Cula-kammavibhanga Sutta

(...) uczniu, droga prowadząca do krótkiego życia sprawia, że ludzie żyją krótko, droga prowadząca do długiego życia sprawia, że ludzie są długowieczni, droga prowadząca do chorowitości sprawia, że ludzie są chorowici, droga do zdrowia sprawia, że ludzie są zdrowi; droga do brzydoty sprawia, że ludzie są brzydcy, droga do piękna czyni ludzi pięknymi, droga prowadząca do braku wpływu sprawia, że ludzie są mało wpływowi, droga prowadząca do wpływu czyni ludzi wpływowymi, droga prowadząca do ubóstwa sprawia, że ludzie są biedni, droga do bogactwa sprawia, że ludzie są zamożni, droga prowadząca do niskich narodzin czyni ludzi nisko urodzonymi, droga prowadząca do wysokiego rodu czyni wysoko-urodzonych ludzi; droga do głupoty sprawia, że ludzie są głupi, droga prowadząca do bystrości czyni ludzi bystrymi.
- Źródło: 135 Cula-kammavibhanga Sutta

Załóżmy, mnisi, że na zalesionym, nizinnym terenie jest wielkie bagno wokół którego żyje duże stado jeleni. Wtem zjawia się człowiek pragnący ich zguby, krzywdy i niewoli, więc zamyka bezpieczną i dobrą ścieżkę, po której biegały beztrosko, a otwiera zdradliwą ścieżkę, zakłada pułapki i atrapy, tak aby duże stado jeleni mogło wpaść w tarapaty, katastrofę i zgubę. Ale inny człowiek pragnący ich dobra, pomyślności i ochrony otwiera bezpieczną i dobrą ścieżkę, która prowadzi do szczęścia i likwiduje zdradliwą ścieżkę, usuwa pułapki i niszczy atrapy, tak aby duże stado jeleni mogło wzrastać, powiększać się i osiągnąć spełnienie.
Mnisi, użyłem tego porównania aby przekazać sens. Oto jest jego znaczenie: „Wielkie nizinne bagno” to zmysłowe przyjemności. „Duże stado jeleni” to określenie na żywe istoty. „Człowiek pragnący ich zguby, krzywdy i niewoli” to termin na Marę, Złego. „Zdradliwa ścieżka” oznacza fałszywą ośmioraką ścieżkę, mianowicie: niewłaściwe poglądy, niewłaściwe zamiary, niewłaściwą mowę, niewłaściwe działanie, niewłaściwy sposób życia, niewłaściwy wysiłek, niewłaściwą uważność i niewłaściwą koncentrację. „Pułapka” jest terminem dla rozkoszy i żądzy. „Atrapa” jest określeniem ignorancji. „Człowiek pragnący ich dobra, pomyślności i ochrony” jest określeniem dla Tathagaty, urzeczywistnionego i w pełni oświeconego. „Bezpieczna i dobra ścieżka po której można biegać beztrosko” jest synonimem Szlachetnej Ośmiorakiej Ścieżki, to jest: właściwych poglądów, zamiarów, mowy, działania, sposobu życia, wysiłku, uważności i koncentracji.
Tak więc, mnisi, bezpieczna i dobra ścieżka, którą można przemierzać beztrosko, została przeze mnie na nowo otwarta, zdradliwa ścieżka została odcięta, pułapka usunięta, atrapa zniszczona.
Co powinno być zrobione dla uczniów, ze współczucia, przez nauczyciela, który pragnie ich dobra, to ja dla was uczyniłem, mnisi.(...) Medytujcie, mnisi, nie zwlekajcie, bo inaczej będziecie później żałować.
- Źródło: XIX, 25–27
- Zobacz też: Mara