Przejdź do zawartości

Johann Wolfgang von Goethe

Z Wikicytatów, wolnej kolekcji cytatów
Johann Wolfgang von Goethe

Johann Wolfgang von Goethe (1749–1832) – niemiecki poeta, dramaturg, prozaik, filozof, uczony i mąż stanu.

Cytaty z utworów

[edytuj]
  • Czerwona nić.
    • Der rote Faden. (niem.)
    • Opis: motyw, nurt działania.
    • Źródło: Pokrewieństwa z wyboru 2, 2 (1809)

Cierpienia młodego Wertera

[edytuj]
 Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Cierpienia młodego Wertera.
  • Jakże trudno na tym świecie człowiekowi zrozumieć drugiego człowieka.
  • Odczuwamy bardzo często swe braki, a to, czego nam brak, posiada często, jak nam się wydaje, ktoś drugi…
  • Posiadam tyle, a wszystko pochłania uczucie dla niej. Posiadam tyle, a bez niej wszystko mi jest niczym
  • To co ja wiem, może każdy wiedzieć. Moje serce mam ja tylko.

Faust

[edytuj]
 Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Faust (dramat).
  • Błądzi człowiek, póki dąży.
    • Es irrt der Mensch, solang er strebt. (niem.)
    • Zobacz też: człowiek
  • Czyn jest wszystkim, niczym sława.
    • Die Tat ist alles, nichts der Ruhm. (niem.)
  • Krew jest to likwor całkiem osobliwy.
    • Blut ist ein ganz besondrer Saft (niem.)
    • Źródło: 1, 4

Refleksje i maksymy

[edytuj]
 Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Refleksje i maksymy.
  • Błędy człowieka czynią go sympatycznym.
  • Nie można żyć dla każdego, w szczególności zaś nie można żyć dla tych, z którymi nie chciałoby się żyć.
    • Wir können nicht für alle leben, besonders für die, mit denen wir nicht leben wollen. (niem.)
  • Nie wszędzie, gdzie jest woda, muszą być żaby; ale gdzie słychać żaby, tam jest woda.

Inne

[edytuj]

O religii

[edytuj]
  • Architektura weneckiego kościoła Świętego Marka dorównuje w swej głupocie wszystkiemu, czego uczono i dopuszczano się pewno w jego murach. Wszystkie te zabiegi o nadanie znaczenia kłamstwu wydają mi się żałosne, a popisy, które imponują dzieciom i ludziom żądnym wrażeń zmysłowych, zdają mi się – także wówczas, gdy zastanawiam się nad nimi jako twórca, poeta – niesmaczne i mało ważne.
    • Źródło: Karlheinz Deschner, I znowu zapiał kur – Krytyczna historia Kościoła, Gdynia 1996; t. 2, s. 306–308.
  • Biorąc pod uwagę wszystkie akty tworzenia, odkrywa się jedną elementarną prawdę: gdy się czemuś prawdziwie poświęcamy, wspiera nas opatrzność.
  • Chce on [Kościół] rządzić, a do tego potrzeba mu ograniczonych w swym myśleniu mas, które będą się korzyć i pozwolą nad sobą panować.
    • Źródło: Karlheinz Deschner, I znowu zapiał kur – Krytyczna historia Kościoła, Gdynia 1996; t. 2, s. 306–308.
  • Człowiek bez wiary jest tylko półczłowiekiem.
  • Jakkolwiek często zaglądaliśmy do niego (Koranu), zawsze na początku nas odrzuca, lecz później przyciąga i zdumiewa, by na koniec zmusić nas do złożenia mu hołdu… Jego styl, zgodny z treścią i intencją, jest surowy, wspaniały, przejmujący – i zawsze prawdziwie wzniosły. A więc Księga ta przez wszystkie wieki będzie wywierać swój niezmienny wpływ.
    • Źródło: T.P. Hughes, A Dictionary of Islam, Londyn 1885, s. 526.
  • Mahomet był Prorokiem, a nie poetą i dlatego jego Koran musi być traktowany jako Boskie Prawo, a nie jako książka stworzona przez człowieka dla rozrywki lub edukacji.
  • Nauka Chrystusa nigdzie nie była bardziej tłumiona niż w chrześcijańskim Kościele.
  • Nie jestem zbudowany ani teatrem, ani obrzędami kościelnymi: komedianci zadają sobie wiele trudu, żeby wywołać uciechę, klech zaś czyni to, by nakłonić do religijnego skupienia. (…) [papież jest] najlepszym komediantem w Rzymie.
    • Źródło: Karlheinz Deschner, I znowu zapiał kur – Krytyczna historia Kościoła, Gdynia 1996, t. 2, s. 306–308.
    • Zobacz też: religia

Pozostałe

[edytuj]
  • Artysto, twórz, nie gadaj!
    • Bilde Künstler; rede nicht! (niem.)
    • Źródło: przedmowa do działu Sztuka, Dzieła (1815)
  • Barwy są czynami światła, czynami i cierpieniem.
    • Die Farben sind Taten des Lichts, Taten und Leiden. (niem.)
    • Źródło: wstęp do O teorii kolorów (Zur Farbenlehre)
    • Zobacz też: światło
  • Błąd łatwiej dostrzec niż prawdę, bo błąd leży na wierzchu, a prawda w głębi.
  • Charakter człowieka najlepiej określa się przez to, co uznaje on za śmieszne.
  • Ciągle mamy nadzieję – i we wszystkich sprawach lepiej mieć nadzieję niż ją stracić.
  • Co skraca mi czas? – Działanie! Co wydłuża go niemiłosiernie? – Bezczynność!
  • Cud jest najukochańszym dzieckiem wiary.
  • Człowieczek.
    • Homunkulus. (łac.)
  • Człowiek dla miłości jest tylko potrzebny na świecie.
  • Człowiek, choć jest istotą tak ograniczoną, potrzebuje podwójnych uczuć: Miłości i Nienawiści.
  • Gdy otworzysz oczy wydaje ci się już, że widzisz.
  • Gdzie światło jest najjaśniejsze, cień jest najciemniejszy.
    • Źródło: Götz von Berlichingen
  • Gdzie znika zainteresowanie, tam znika i pamięć.
  • Głęboki upadek prowadzi często do wielkiego szczęścia.
  • I być zmuszonym do uwielbiania absurdu – to najsmutniejszy stan, do jakiego może być doprowadzony człowiek świadomy swego rozumu.
    • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.
  • I najmniejszy włos rzuca swój cień.
    • Das kleinste Haar wirft seinen Schatten. (niem.)
    • Źródło: Sprüche in Prosa III
  • Istnieją dwie pokojowe formy przemocy: prawo i przyzwoitość.
  • Ja jestem Twój i Ty jesteś moja, i tak trwamy razem. Przecież nie może być inaczej.
  • Jeśli miłość jest wadą, szybko z niej wyrastasz.
  • Każdy, chociażby tylko dziesięć lat wcześniej czy później urodzony, byłby, co się tyczy własnego własnego wykształcenia i oddziaływania na zewnątrz, niemal zupełnie innym człowiekiem.
    • Ein jeder, nur zehn Jahre früher oder später geboren, dürfte, was seine eigene Bildung und die Wirkung nach außen betrifft, ein ganz anderer geworden sein. (niem.)
    • Źródło: Z mojego życia. Zmyślenie i prawda, tom I, wstęp, tłum. Aleksander Guttry
  • Kiedy ludzie stają się naprawdę źli, jedynym uczuciem, jakie im pozostaje, jest radość z cudzej krzywdy.
  • Klasyczne jest to, co zdrowe; romantyczne to, co chore.
    • Źródło: Jan Miodek, Rozmyślajcie nad mową!, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, s. 30.
  • Kolekcjonerzy to ludzie szczęśliwi.
  • Komu trzy tysiące lat nie mówią nic, niech w ciemności niewiedzy żyje z dnia na dzień.
    • Źródło: tłum. Ewa Perucka, cyt. za: Jostein Gaarder, Świat Zofii. Cudowna podróż w głąb historii filozofii, Warszawa 1995, s. 182.
  • Kto nie jest w stanie kochać i twierdzi, że nigdy się nie myli, ten pozwolił się już pogrzebać.
  • Kto nie uwierzy w własny rozwój, ten na zawsze pozostanie szarym przechodniem.
  • Kto wiele przebywa z dziećmi, odkryje, że żaden nasz czyn nie pozostaje u nich bez oddźwięku.
  • Kto źle zapnie pierwszy guzik, ten nie zapnie się jak należy.
  • Los spełnia nasze życzenia, ale na swój sposób, żeby móc nam dać coś ponad życzenie.
  • Ludzie są szczęśliwi, zanim dojdą do rozumu i kiedy go znów stracą.
  • Ludzkość? To abstrakcja. Zawsze istnieli i będą istnieli tylko ludzie.
  • Łatwo się nauczyć panowania, trudniej rządzenia.
  • Matematycy to gatunek Francuzów: mówisz coś do nich, a oni przekładają to na swój język i proszę: robi się z tego coś zupełnie innego.
  • Miej nawet mały rozum, ale swój.
  • Miłość często to wzmacnia, co zdawałoby się, że ją powinno ugasić: kaprysy i przeciwności, oddalenie i zazdrość.
  • Miłość jest cierpieniem. Człowiek musi kochać, ale nie chce tego.
  • Miłość to sprawa idealna, małżeństwo – realna. Połączenie rzeczy realnej z idealną nigdy nie uchodzi bezkarnie.
  • Miłość to uparte dziecię, nigdy się mocniej nie uczepi szaty nadziei jak wówczas, gdy ta bliska jest zniknięcia.
  • Miłość, co daje siłę wszystko znieść, za wszystko też może wystarczyć.
  • Musisz wygrać i panować –
    albo przegrać w nędzy żyć.
    Cierpieć albo triumfować,
    młotem lub kowadłem być!
  • Myślenie jest ważniejsze niż wiedza, ale nie ważniejsze niż obserwacja.
  • Na myśl o Niemcach często ogarnia mnie wielki smutek: jacyż potrafią być wspaniali jako jednostki, a zarazem jacy godni pogardy jako naród…
  • Najszczęśliwszy geniusz ledwo dokaże, ażeby samym instynktem i naturą wyniósł się nad pospolitość. Sztuka jest sztuką, kto jej nie zbadał, nie może zwać się poetą, ani artystą.
  • Należy każdego dnia posłuchać krótkiej pieśni, przeczytać dobry wiersz, zobaczyć wspaniały obraz i jeśli byłoby to możliwe – wypowiedzieć kilka rozsądnych słów.
  • Nie ma wartości równej wartości czasu.
    • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.
  • Nie ma większego skarbu nad wartość dnia.
    • Opis: przypisywane.
    • Źródło: „Przekrój”, wydania 2880–2891, wyd. Czytelnik, 2000, s. 29.
    • Zobacz też: dzień
  • Nie ma nic straszniejszego niż czynna ignorancja.
    • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał K. Nowak, Warszawa 1998.
    • Zobacz też: ignorancja
  • Nie podróżuje się po to, by przyjechać, tylko żeby podróżować.
  • Nie trzeba pisać wierszy ani sztuk teatralnych, żeby być twórcą: istnieje również twórczość czynów, która niejednokrotnie stoi znacznie wyżej.
  • Nie zawsze się traci, kiedy się zostaje pozbawionym czegoś.
  • Nikt nie jest panem ludzi naprawdę twórczych, należy ich zostawić samych sobie.
  • Nikt nie jest tak bardzo zniewolony jak ktoś, kto czuje się wolnym, podczas gdy w rzeczywistości nim nie jest.
  • Nowi poeci zbyt wiele wody wlewają do atramentu.
  • Oskarżasz ją, że przechodzi od jednego do drugiego, a ona szuka tylko stałego mężczyzny.
  • Po sposobie, w jaki spełniasz swój obowiązek poznasz wartość swoją.
  • Podróżuje się nie po to, aby dotrzeć do celu, ale po to, żeby być w podróży.
  • Potykając się można zajść daleko; nie wolno tylko upaść i nie podnieść się.
  • Póki nie umierasz i nie stajesz się na nowo, jesteś tylko smutnym gościem na tej tajemniczej ziemi.
    • Źródło: Dietrich von Hildebrand, Przemienienie w Chrystusie, tłum. Juliusz Zychowicz, Znak, Kraków 1982, s. 15.
  • Prawda jest pochodnią olbrzymią: dlatego właśnie usiłujemy wszyscy zbliżyć się do niej tylko na chwilę w obawie, by nie spłonąć.
  • Prawdziwa miłość jednaką zostanie, czy jej na wszystko pozwolisz, czy wszystkiego zabronisz.
  • Przed rewolucją wszystko było dążnością, potem zmieniło się w żądanie.
  • Sama wiedza nie wystarczy, trzeba jeszcze umieć ją stosować.
    • Źródło: Jarosław Gronert, Astrologia od początku, Pabianice 2007, s. 144.
    • Zobacz też: wiedza
  • Starość nie czyni nas zdziecinniałymi, jak ludzie twierdzą, lecz odkrywa w nas ciągle jeszcze prawdziwe dzieci.
  • Śnieg to fałszywa czystość.
  • Świadomość, że gdzieś jest ktoś, kto mimo dzielącej odległości lub nie wyrażonych myśli, wyczuwa twą obecność, przemienia tę ziemię w raj.
  • Świat idzie naprzód tylko dzięki tym, którzy się temu sprzeciwiają.
  • Talent kształci się w ciszy, a charakter – w wirze świata.
  • Ten jest najszczęśliwszym człowiekiem, który koniec swego życia może powiązać z jego początkiem.
    • Źródło: Teresa Bętkowska, Ojciec kochał – matka wychowywała, „Alma Mater” nr 156–157, kwiecień-maj 2013, s. 29.
  • To nie to, że z wiekiem stajemy się dziećmi. Wiek po prostu pokazuje, jakimi dziećmi pozostaliśmy.
  • Trzeba kochać, trzeba nienawidzić, trzeba walczyć, trzeba umieć silnie przeżywać. To może uczynić życie gorzkim, ale bez tego życie nic nie jest warte.
  • Tylko człowiek, który przez całe życie pracował, ma prawo powiedzieć: żyłem!
  • Tylko ten, kto jest najwrażliwszy, może się stać najzimniejszym i najtwardszym; musi się bowiem zamknąć w hartowanym pancerzu, aby się zabezpieczyć przed szorstkimi potrąceniami. I jakże mu często ciąży ten pancerz.
  • Wiele tracimy wskutek tego, że przedwcześnie uznajemy coś za stracone.
  • Więcej światła!
    • Mehr Licht. (niem.)
    • Opis: rzekomo ostatnie słowa poety; prawdopodobnie umierającemu Goethemu ciemniało w oczach i powiedział: „Otwórzcie drugą okiennicę, niechaj wpadnie więcej światła”.
  • Większego szczęścia nie ma na ziemi jak szczerze kochać i być ukochanym.
  • Własna wola czyni człowieka wielkim lub małym.
    • Źródło: Jarosław Gronert, Astrologia od początku, Pabianice 2007, s. 17.
  • Właśnie to, z czym człowiek się nie zgadza i czego nikt nie chce słuchać, trzeba tym częściej powtarzać.
  • Wobec wielkich zalet drugiego człowieka nie ma innego ratunku jak tylko miłość.
  • Wszechpotężna jest miłość, która wszystko tworzy, wszystko ochrania.
  • Wszystko, co wyzwala naszego ducha, nie ucząc nas panowania nad sobą, prowadzi do zguby.
  • Wszystko ułożyłoby się znakomicie, gdyby można było rzecz powtórzyć.
  • Wysokie wymagania – nawet niespełnione – już same w sobie są bardziej godne szacunku niż niskie wymaganie spełnione bez reszty.
  • Z przyganą odniósł się też do tragedii przeznaczenia. „Cóż dzisiaj powiedział – począć z losem? Los to polityka.”
    • Źródło: Rozmowa z Napoleonem (1808)
    • Zobacz też: przeznaczenie
  • Zaczynaj wszystko, co możesz zrobić lub o czym marzysz. Zuchwałość mieści w sobie geniusz, siłę i czary. Nie zwlekaj!
  • Zmysły mają zbyt krótkie skrzydła w stosunku do nieśmiertelnego lotu ducha.

O Goethem

[edytuj]
  • Faust to wielkie dzieło. Jest ono najpełniejszym wyrazem epoki, która się w Europie nie powtórzy. Epoki, kiedy społeczeństwo doszło do odrzucenia samego siebie, kiedy każdy obywatel stał się człowiekiem, kiedy wreszcie zaczęła się walka między starymi a nowymi czasami i ludzie przestali uznawać za niewzruszone cokolwiek prócz rozumu ludzkiego i przyrody. Francuzi w swojej rzeczywistości wprowadzali rządy rozumu ludzkiego; Niemcy wprowadzili je w teorii, w filozofii, w poezji… Fausta możemy uważać za najpełniejszy literacki wyraz epoki dzielącej średniowiecze od nowych czasów… W życiu każdego z nas przychodzi okres, kiedy Faust wydaje się nam najznakomitszym dziełem umysłu ludzkiego, kiedy zaspokaja on całkowicie nasze pragnienia; ale nadchodzi z kolei okres, kiedy nie przestając uważać Fausta za wspaniałe i przepiękne dzieło, idziemy jednak naprzód poszukując innych, może mniejszych talentów, ale silniejszych charakterów, kiedy dążymy do innych celów…
    • Źródło: Iwan Turgieniew, Połnoje sobranije soczinienij, Petersburg 1898, t. XII.
  • Niewzruszony na swym Olimpie bóg Goethe, który opisuje ludzkie namiętności, nigdy ich nie odczuwając ani nie podzielając, zawsze wydawał mi się istotną niezbyt pociągającą, która swą nieczułością, egoizmem i pychą przypomina diabła, a człowieka jedynie swoimi drobnymi namiętnościami.