Józef Baka

Ilustracja z książki o Józefie Baka

Józef Baka SJ, Masalski Książę III (1706/7–1780) – poeta polski doby późnego baroku, misjonarz i kaznodzieja.

Cytaty z utworów

• Śmierć babula,
  Jak cybula
  Łzy wyciska,
  Gdy przyciska.

Uwagi rzeczy ostatecznych i złości grzechowej

• Dobry dzień, dobry dzień, JEZU, MARYJA, Józef,
  Was witam serdecznie,
  Was wychwalać, Was ogłaszać przyrzekam statecznie.
  • Źródło: rozdział 6, Uwaga poranna

• Nieszczęśliwości, kto w cię ugodzi?
  Rozum nie zważy, myśl nie dochodzi,
  Jakeś nieznośna.
  • Źródło: rozdział 3, Uwaga o wieczności

• Sen o mil tysiąc oczu odbiega,
  Gdy na sumnienie trwoga nalega,
  Grzech jawny nie śpi.
  • Źródło: rozdział 1, Uwaga kary niezliczonej grzechów

• Sto herbów sławy nie kontentuje,
  Piątno niecnoty gdy pieczętuje.
  • Źródło: rozdział 1, Uwaga kary niezliczonej grzechów

• Dobranoc, spraw, Jezu, dla samego siebie,
  Byś w mym sercu mieszkał jako w drugim niebie.
  • Źródło: rozdział 6, Uwaga wieczorna

O Józefie Bace

• Jak proza, tak i poezja czasów saskich jest obrazem nędzy i rozpaczy. (…) Jak bardzo zdziczała poezja, o tym dać może pojęcie książeczka pod tytułem Uwagi śmierci niechybnej. (…) nazwisko Baki przeszło w przysłowiowe: wiersza à la Baka oznaczają głupie wiersze, i słusznie.
  • Autor: Ignacy Chrzanowski, Historia literatury niepodległej Polski (1908)

• Każdy z czytelników nieszczęśliwego poety, nim myśl jego pojął, roześmiał się z wierszy, nikt nie chciał zastanowić się serio nad duchem jego poezji, tak jak one serio były pisane.
  • Autor: Józef Ignacy Kraszewski, Wędrówki literackie (1839)

• O talencie Baki prawdziwie to powiedzieć można, że wyprowadził poezję ze szpitala wariatów (…) i przeniósł ją do swojej książki.
  • Autor: Leon Borowski, Porównanie życia Szczurkowskiego i Baki na wzór Plutarcha (1820)

• Otchłań smutku! Ale co za styl! Jaka genialna makabra! Pajęczyny, cienistość i wilgoć podziemi, grzyb i pleśń, nerwowy strach, wszczepiający się w zdębiałe włosy pazurami rozigranego, złośliwego nietoperza… (…) Jakaż siła ekspresji w tym ataku słów!
  • Autor: Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Szkicownik poetycki (1939)

• Pod względem mechanicznego składania wierszy ksiądz Baka bez wątpienia jest bardzo nieszczęśliwy; ta to niezgrabność zgubiła go i pokryła sobą obrazy pełne fantazji i życia, którymi błyszczą wszystkie jego poezje.
  • Autor: Józef Ignacy Kraszewski, Wędrówki literackie (1839)

• Przedziwne rymowanie. I tyle w tym śmierci.
  • Opis: o książce Rymy Xiędza Baki.
  • Autor: Miron Białoszewski, Pisane w szpitalu 13 marca 1983 dla Pani Profesor Marii Janion

• Trzeba się zgodzić, że Baka niesłusznie i nietrafnie uchodził za „straszydło na kleciowierszów”. (…) Kim zatem jest ów legendarny grafoman, skoro nie jest grafomanem?
  • Autor: Aleksander Nawarecki, Czarny karnawał (1991)