François Duvalier

François Duvalier

François Duvalier (1907–1971) – haitański lekarz i polityk, prezydent w latach 1957–1971, dyktator.

• Jam jest haitański sztandar. Jedyny i niepodzielny. Jestem bytem niematerialnym.
  • Źródło: Vincent Hugeux, Łagodna śmierć „Papy Doca” w: Ostatnie dni dyktatorów, tłum. Anna Maria Nowak, wyd. Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 86

• Jestem haitańską flagą. Ten, kto jest mym wrogiem, jest wrogiem mej ojczyzny.
  • Źródło: Simon Sebag Montefiore, Potwory. Historia zbrodni i okrucieństwa, tłum. Jerzy Korpanty, wyd. Świat Książki, Warszawa 2010, ISBN 9788324715480, s. 258.

• Jestem rewolucjonistą, nie znam litości. Moim jedynym prawdziwym towarzyszem jest karabin.
  • Źródło: Vincent Hugeux, Łagodna śmierć „Papy Doca” w: Ostatnie dni dyktatorów, op. cit., s. 87.

• Jestem stalowym ramieniem uderzającym nieubłaganie… uderzającym nieubłaganie… uderzającym nieubłaganie. Zastrzeliłem tych… oficerów, aby propagować rewolucję i wszystkich, którzy jej służą. Sprzymierzam się z wielkimi przywódcami narodów, takimi jak Kemal Ataturk, Lenin, Kwame Nkrumah, Patrice Lumumba, Azikiwe, Mao Tse-tung.
  • Opis: po kilku zamachach na niego w 1967.
  • Źródło: Shelley Klein, Najgroźniejsi dyktatorzy w historii, tłum. Jolanta Sawicka, wyd. Muza, Warszawa 2008, ISBN 9788374953238, s. 115.
  • Zobacz też: Mustafa Kemal Atatürk, Włodzimierz Lenin, Kwame Nkrumah, Patrice Lumumba, Nnamdi Azikiwe, Mao Tse-tung

• Nie jest łatwo znaleźć człowieka, który ma do siebie i swojego kraju całkowite zaufanie i który jest zdecydowany utrzymać jego godność i autorytet. Taki rewolucjonista rodzi się raz na 50 lub 75 lat. (…) Wiedziałem, że mam do wypełnienia świętą misję, misję, która zostanie wypełniona do końca.
  • Opis: słowa z 1964, po ogłoszeniu się „dożywotnim prezydentem”.
  • Źródło: Daniel Chirot, Tyrani XX wieku, Wydawnictwo Michał Urbański, Warszawa 1997, ISBN 8390206382, s. 348.

• Opiekun narodu, najwyższy wódz rewolucji, apostoł jedności narodowej, przywódca Trzeciego Świata, wielki patron handlu i przemysłu, dobroczyńca biednych, najwyższa nadzieja haitańskiej dumy narodowej, ten, który napełnia duszę energią elektryczną i naprawia wszelkie błędy.
  • Opis: oficjalna tytulatura, jaką obrał sobie Duvalier.
  • Źródło: Vincent Hugeux, Łagodna śmierć „Papy Doca” w: Ostatnie dni dyktatorów, op. cit., s. 85–86.

• Zamieniłem go w koguta, aby nie mógł nam szkodzić. Znajdzie go pan w pałacowym kurniku.
  • Opis: odpowiadając dziennikarzowi „L’Aurore” na temat losów zaginionego antyduvalierowskiego opozycjonisty.
  • Źródło: Vincent Hugeux, Łagodna śmierć „Papy Doca” w: Ostatnie dni dyktatorów, op. cit., s. 88.

• Znam haitański lud, ponieważ ja jestem haitańskim ludem.
  • Źródło: Cytaty sławnych dyktatorów, „Świat na dłoni Extra” nr 2/2016, s. 98.

O Françoisie Duvalierze

• Ameryka Łacińska była w swej historii świadkiem wielu sfałszowanych wyborów, ale żadne z dotychczasowych nie były tak skandaliczne jak te, które właśnie miały miejsce w Haiti.
  • Opis: o sfałszowanych wyborach z 30 kwietnia 1961.
  • Źródło: „New York Times”, cyt. za: Shelley Klein, Najgroźniejsi…, op. cit., s. 111.

• Był skorumpowanym i brutalnym autokratą, który całkowicie podporządkował sobie dumny, lecz niestabilny politycznie kraj (…) terroryzując go przy pomocy paramilitarnych szwadronów śmierci, Tonton Macoutes. Otoczony gronem bezwzględnych akolitów, Duvalier grabił swój kraj i zastraszał przeciwników swego reżimu. Początkowo zyskał uznanie jako lekarz i cieszył się autentycznym poparciem społecznym, później pogrążył się w korupcji, kleptokracji i mistycznych praktykach wudu, postrzegając siebie jako półboga – kogoś w rodzaju Chrystusa i jednocześnie Barona Samedi, jednego z głównych bóstw wudu. (…) Przysporzył swemu narodowi licznych cierpień i upokorzeń. Jego reżim, oparty na korupcji, zabobonach i mordach wprowadził w kraju terror i krwawo rozprawiał się ze wszelkimi przeciwnikami.
  • Autor: Simon Sebag Montefiore, Potwory. Historia zbrodni i okrucieństwa, op. cit., s. 258–259.

• Duvalier to usposobienie energii. Niczym Napoleon Bonaparte, umie elektryzować dusze, pomnażać energię… Duvalier jest jednym z największych przywódców naszych czasów… Ponieważ Budowniczy naszej haitańskiej Ojczyzny łączy w sobie odwagę, męstwo, geniusz, dyplomację, patriotyzm i takt wszystkich tytanów starych i nowych czasów.
  • Źródło: „Haiti Journal”, 4 marca 1967, cyt. za: Shelley Klein, Najgroźniejsi…, op. cit., s. 112

• François Duvalier umiał zapewnić sobie władzę, wykorzystując łatwowierność i przesądność haitańskiego chłopstwa. Jest on zjawiskiem społecznym sprzed okresu Oświecenia: tyranem, który, aby uzasadnić legalność swojej władzy, nie odwołuje się do rozumu czy zasad demokracji, lecz do mistycyzmu i sił nadprzyrodzonych. Przyjechawszy do Haiti, można się poczuć jak w średniowiecznej Europie.
  • Źródło: David Hawkes, esej pt. Tyranny and Enlightenment in Haiti and Britain, 1997, cyt. za: Shelley Klein, Najgroźniejsi…, op. cit., s. 109

• Ojcze nasz, Docu, któryś jest dożywotnio w Pałacu Narodów, święć się imię Twoje dziś i w przyszłości. Bądź wola Twoja jako w Port-au-Prince, tak i pozostałych prowincjach. Nowe Haiti daj nam dzisiaj i nie odpuść win antypatriotom, którzy dzień po dniu plują na nasz kraj; wódź ich na pokuszenie, niechaj dźwigają ciężar jadu i nie zbaw ich od zła żadnego…
  • Źródło: broszura Le Catechisme de la Revolution, wydrukowana na polecenie rządu, cyt. za: Shelley Klein, Najgroźniejsi…, op. cit., s. 113.

• „Papa Doc” Duvalier budził jednocześnie przerażenie i fascynację. Kreował się z jednej strony na wielkiego humanistę i lekarza, odwołując się przy tym do postaci Alberta Schweitzera, a z drugiej strony cynicznie wykorzystywał do zastraszenia obywateli tradycję voodoo i stosował brutalny terror. Jego swoistym znakiem firmowym stał się rewolwer z rękojeścią wykonaną z masy perłowej, który, zawsze naładowany, leżał na jego biurku w pałacu prezydenckim.
  • Źródło: Alex Axelrod, Charles Phillips Władcy, tyrani, dyktatorzy. Leksykon, wyd. Politeja, Warszawa 2000, s. 157.
  • Zobacz też: Albert Schweitzer

• „Tontonts Macoutes”, przerwał główny steward ze złośliwym uśmieszkiem. „Ludzie prezydenta, postrach Haiti. Noszą ciemne okulary, a swym ofiarom składają wizyty po zmroku”.
  • Autor: Graham Greene, Komedianci, cyt. za: Shelley Klein, Najgroźniejsi…, op. cit., s. 103.

• Wierzę w Naszego Doktora, Wodza naszego Wszechmogącego, Stworzyciela nowego Haiti i w jego patriotyzm. I w naszego Odkupiciela, który został wybrany na Prezydenta w 1957, cierpiał za lud i kraj, a w 1961 ponownie został wybrany. Przez cały naród ogłoszony Dożywotnim Prezydentem Haiti zasiadł na fotelu prezydenckim, skąd z godnością, autorytetem i czcią kieruje losami państwa haitańskiego. Wierzę w Duvalieryzm, doktrynę państwową, zbawienie Haiti i życie wieczne Narodu haitańskiego. Niech tak się stanie.
  • Opis: przerobiona na potrzeby kultu jednostki Duvaliera Credo Kościoła katolickiego.
  • Źródło: Vincent Hugeux, Łagodna śmierć „Papy Doca” w: Ostatnie dni dyktatorów, op. cit., s. 87

• Żegnaj, niezrównany przywódco,
  większy niż Wespazjan, Mustafa Kemal Atatürk, zbiegły niewolnik z Dominikany,
  O François Duvalier, niechaj ta haitańska ziemia, którąś tak ukochał…
  • Opis: niedokończony napis na murze okalającym cmentarz w Port-au-Prince, który nieznany nikomu przechodzień namalował pędzelkiem.
  • Źródło: Vincent Hugeux, Łagodna śmierć „Papy Doca” w: Ostatnie dni dyktatorów, op. cit., s. 84