Bazylika św. Witalisa w Rawennie

Z Wikicytatów, wolnej kolekcji cytatów
Apsyda San Vitale, z Chrystusem siedzącym na globie pomiędzy dwoma aniołami. Poniżej, na przeciwległych ścianach, znajdują się słynne panele cesarskie
Mozaikowy panel cesarski na południowej ścianie, przedstawia cesarzową Teodorę w asyście dam dworu i eunuchów

Bazylika św. Witalisa (wł. Basilica di San Vitale) – jeden z zabytków Rawenny i ważniejszych przykładów sztuki bizantyjskiej w Europie zachodniej.

  • Cesarskie panele w San Vitale niezaprzeczalnie zaskakują niezwykłym wyborem tematu, umieszczając świeckich władców z orszakiem dam dworu i żołnierzy w obrębie najświętszej części kościoła, po obu stronach stołu ołtarzowego i tuż nad marmurowym synthronos. W Konstantynopolu Justyniana i Teodorę sławiły liczne mozaiki i posągi wystawiane w miejscach publicznych, (…) nigdy jednak w tamtejszych kościołach. (…) Rzadko opuszczali oni Konstantynopol i nigdy nie odwiedzili Rawenny, dlaczego zostali upamiętnieni w San Vitale? (…) Wspólny patronat wschodnich władców nad wieloma innym kościołami i instytucjami dobroczynnymi był znany na Zachodzie, a Belizariusz mógł potwierdzić olbrzymią władzę i wpływ cesarzowej na sprawy państwowe. Portret Teodory w najświętszym miejscu obok ołtarza pozostaje jednak unikatowym przykładem, niemającym odpowiednika w Konstantynopolu ani nigdzie indziej.
  • Przez całe średniowiecze mozaiki z San Vitale przywoływały wspomnienie monarszej pary w VI wieku najważniejszej w świecie śródziemnomorskim, budząc reakcje, które się zmieniały w miarę jak władza polityczna przybierała odmienne formy. Karol Wielki, który trzykrotnie odwiedził Rawennę, i jego niemieccy następcy z drugiej połowy X wieku, Otton I, Otton II, a zwłaszcza Otton III, rozmyślali nad ich znaczeniem w nowych okolicznościach. Niemal 1500 lat później wciąż przyciągają one i zachwycają tłumy, a za ich sprawą imiona Teodory i Justyniana są znane bardziej niż jakichkolwiek innych Bizantyńczyków.
  • W odróżnieniu od wcześniejszych kościołów ostrogockiej stolicy, mających kształt bazyliki albo założonych na planie koła, nowa budowla stanowiła ośmioboczny trzon, spoczywający na ośmiu filarach i łukach i otoczony krużgankiem, w który wchodziły nisze występujące z trzonu środkowego. Ta kombinacja dwóch wzajemnie przenikających się stref, wewnętrznej i zewnętrznej – dodatkowo skomplikowana obecnością galerii – sprawia, że z początku trudno się zorientować we wnętrzu świątyni; zwykła geometria widzialnej przestrzeni wydaje się tutaj niewystarczająca. Prace przy budowie kościoła S. Vitale trwały około dwudziestu lat. U schyłku tego okresu Rawenna znajdowała się w rękach Bizantyńczyków; świątynie ukończono pod patronatem cesarza i przyozdobiono mozaikowymi wizerunkami Justyniana i Teodory, co w odzyskanej Italii miało symbolizować wspaniałość cesarstwa. Nawet w chwili rozpoczynania budowy w ówczesnej gockiej stolicy koncepcja tego kościoła czerpała natchnienie z Konstantynopola.
    • Autor: Robert Browning, Justynian i Teodora, przeł. Maria Boduszyńska-Borowikowa, PIW, Warszawa 1996, s. 110-111.
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Bazylika_św._Witalisa_w_Rawennie&oldid=560281”