Juliusz Słowacki
Juliusz Słowacki
Juliusz Słowacki (1809–1849) – polski poeta tworzący w epoce romantyzmu, uznawany za wieszcza narodowego.
Balladyna
[edytuj]
Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Balladyna.- Miłość – to światło, to niebo, to życie!
- Źródło: akt II, scena I
- O! ci młodzi ludzie,
odchodzą od nas i wołają głośno:
Idziemy szukać szczęścia. Więc my starce,
Cośmy przebiegli po tej biednej ziemi,
A nigdy szczęścia w życiu nie spotkali;
Możeśmy tylko szukać nie umieli…- Postać: Pustelnik
- Źródło: akt I, scena I
Grób Agamemnona (1839)
[edytuj]- Pawiem narodów byłaś i papugą
A teraz jesteś służebnicą cudzą
- Sęp ci wyjada nie serce – lecz mózgi.
Kordian
[edytuj] Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Kordian.- Ze szczytu piramidy – co znaczy: z dzwonnicy,
Ze szczytu tych piramid sto wieków was widzi.
- Idę wśród ludzi jak przez las jesienny…
- Otom ja sam, jak drzewo zwarzone od kiści,
Sto we mnie żądz, sto uczuć, sto uwiędłych liści.
Beniowski
[edytuj] Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Beniowski.- O Polsko! (…)
Krzyż twym papieżem jest – twa zguba w Rzymie!
Tam są legiony zjadliwe robactwa:
Czy będziesz czekać, aż twój łańcuch zjedzą?
Czy ty rozwiniesz twoje mściwe bractwa,
Czekając na tych, co pod tronem siedzą
I krwią handlują, i duszą biedactwa,
I sami tylko o swym kłamstwie wiedzą,
I swym bezkrewnym wyszydzają palcem
Człeka, co nie jest trupem – lub padalcem.- Źródło: Pieśń I
- Zobacz też: Watykan, antyklerykalizm
- Jeżeli gryzę co – to sercem gryzę.
- Źródło: Pieśń II, wiersz 744
- Biada, kto daje ojczyźnie pół duszy,
A drugie tu pół dla szczęścia zachowa.- Źródło: Pieśń III, wiersz 721–722
- Strofa być winna taktem, nie wędzidłem.
- Źródło: Pieśń V, wiersz 140
Inne cytaty
[edytuj]- Ale ty próżno będziesz krajobrazy tworzyć,
Osrebrzać je księżycem – i promienić świtem.
Nie wiesz, że trzeba niebo zwalić, i położyć
Pod oknami, i nazwać jeziora błękitem.- Źródło: Rozłączenie (20 lipca 1835, nad jeziorem Leman)
- Bo kiedy już przeszłość ten step mi zakryje,
Gdy żyć będzie ciężko, to sam się zabiję,
Bo dziką mam duszę. Więc sztylet mieć muszę,
Twój sztylet mieć muszę przy sobie.- Źródło: Duma o Wacławie Rzewuskim
- Co nam zdrady! – Jest u nas kolumna w Warszawie.
- Źródło: Uspokojenie, 1845 rok
- Chorobą zgubną mówię: jest melancholija i zamyślenie się zbytnie o rzeczach duszy. Dwie są bowiem melancholije: jedna jest z mocy, druga ze słabości; pierwsza jest skrzydłami ludzi wysokich, druga kamieniem ludzi topiących się.
- Źródło: Anhelli, Paryż, 1838, s. 28.
- Czas wszystko odkryje, czas złym jest powiernikiem.
- Źródło: Maria Stuart
- Zobacz też: czas
- Dosyć jest ludzi strzegących mizernych swoich pozycji i dumy własnej, i czci światowej… i fałszów… ale muszą być i tacy, co zapomną o sobie – a wtenczas będą silni i niepokonani.
- Źródło: list z 1843
- Duchowi memu dała w pysk i poszła.
- Źródło: Fantazy
- (…) kobieta się rodzi gwiazdom podległa i kwiatom.
- Źródło: Książę niezłomny
- Zobacz też: kobieta
- Lecz zaklinam – niech żywi nie tracą nadziei
I przed narodem niosą oświaty kaganiec;
A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei,
Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec!- Źródło: Testament mój
- Miłość ojczyzny – o! to słońce świetne
Dla serc, co dumne, sieroce, szlachetne,
Całe się czystym miłościom oddadzą.
Jako żurawie, co łańcuch prowadzą,
Świetniejsze serca wylatują przodem;
Umrą – ich duchy lecą przed narodem.
- Nie czas żałować róż, gdy płoną lasy.
- Źródło: Lilla Weneda (prolog), 1840
- Niechaj mię Zośka o wiersze nie prosi,
Bo kiedy Zośka do ojczyzny wróci,
To każdy kwiatek powie wiersze Zosi,
Każda jej gwiazdka piosenkę zanuci.- Źródło: W pamiętniku Zofii Bobrówny
- O Boże! Daj mi sławę choć po śmierci, a za to niech będę najnieszczęśliwszym, pogardzanym i nie poznanym w moim życiu.
- O! gdybym ja wiódł Panią do kaskady!
- Źródło: Do Pani Joanny Bobrowej
- Po długich latach, gdy wiek sił ukróci, Gdy będziesz myślą w złotej przeszłości się stawił, Wspomnij na przyjaciela, który cie zostawił, Jak przeszłość zniknął, jak przeszłość nie wróci.
- Źródło: Godzina myśli
- Pomiędzy nami lata biały gołąb smutku.
- Źródło: Rozłączenie (20 lipca 1835, nad jeziorem Leman)
- Pośród niesnasków Pan Bóg uderza
W ogromny dzwon.
Dla słowiańskiego oto papieża
Otwarty tron.- Źródło: Pośród niesnasków Pan Bóg uderza… (1848), za: Henryk Markiewicz, Andrzej Romanowski, Skrzydlate słowa, PIW, Warszawa 1990.
- Rozłączeni — lecz jedno o drugim pamięta; Pomiędzy nami lata biały gołąb smutku
I nosi ciągłe wieści. — Wiem, kiedy w ogródku,
Wiem, kiedy płaczesz w cichej komnacie zamknięta.- Źródło: Rozłączenie
- Słowa dziecka to staremu kwiaty.
- Zobacz też: dziecko
- Smutno mi, Boże! Dla mnie na zachodzie
Rozlałeś tęczę blasków promienistą;
Przede mną gasisz w lazurowej wodzie
Gwiazdę ognistą…
Choć mi tak niebo Ty złocisz i morze,
Smutno mi, Boże!- Źródło: Hymn o zachodzie słońca na morzu
- Szli krzycząc: „Polska! Polska” (…)
Wtem Bóg z mojżeszowego pokazał się krzaka,
Spojrzał na te krzyczące i zapytał: „Jaka?”- Zobacz też: Polska
- Ten, kto się śmieje, zawsze płaczących zwycięża.
- Wolność ducha zachować pragnę, pod żaden indywidualny wpływ nie poddam się i póty będę trwał samotnie, dopóki nie uczuję, że całe Koło [Towiańskiego] jest mi bratnie, że razem ze mną chce czystej wiary, prawdy i tylko postępu Sprawy. W nieomylność bowiem Koła nie wierzę i formom przepisanym przezeń dla ducha nie dam się strupić.
- Opis: list napisany po wystąpieniu z Koła Towiańskiego.
- Żem był jak pielgrzym, co się w drodze trudzi
Przy blaskach gromu.- Źródło: hymn Smutno mi, Boże!, 1839
O Juliuszu Słowackim
[edytuj]- Bramy przepastne śmierci dla niektórych ludzi nie istnieją. Świadczą o prawdzie wielkości takiej, że prawa wielkości są inne, niż prawa małości.
- Autor: Józef Piłsudski
- Opis: fragment z przemówienia wygłoszonego z okazji sprowadzenia do Polski prochów Słowackiego.
- Dlaczego Słowacki wzbudza w nas zachwyt i miłość? (…) Dlatego, panowie, że Słowacki wielkim poetą był!
- Autor: Witold Gombrowicz, Ferdydurke, rozdział II, 1938
- Znaczenie: szkoła uczy frazesów i sloganów, zamiast nauczyć samodzielnego myślenia.
- Wielkim poetą! Zapamiętajcie to sobie, bo ważne! Dlaczego kochamy? Bo był wielkim poetą. Wielkim poetą był! Nieroby, nieuki, mówię wam przecież spokojnie, wbijcie to sobie dobrze w głowy - a więc jeszcze raz powtórzę, proszę panów: wielki poeta, Juliusz Słowacki, wielki poeta, kochamy Juliusza Słowackiego i zachwycamy się jego poezjami, gdyż był on wielkim poetą. Proszę zapisać sobie temat wypracowania domowego: „Dlaczego w poezjach wielkiego poety, Juliusza Słowackiego, mieszka nieśmiertelne piękno, które zachwyt wzbudza?”
- Autor: Witold Gombrowicz, Ferdydurke
- (…) do tego, mówię, pokoiku, innego dnia wieczorem wszedłem był, a Juliusz stał przy kominie, fajkę na cybuchu długim paląc (…) na kanapie siedział malarz Francuz (…), ale ten nie mówił i milczał milczeniem mało naturalnym, i siedział.
- Autor: Cyprian Kamil Norwid, Czarne kwiaty (1856)
- Zobacz też: opium
- Heroicznemu maksymalizmowi etycznemu towarzyszy idea przekraczania człowieczeństwa ku duchowi – jest to nie tylko możliwe, ale konieczne i nieuniknione. To jest ton wysiłku duchowej przemiany, który Piłsudski odnalazł u Słowackiego i który go już nigdy nie opuścił.
- Autorka: Maria Janion, Płacz generała – eseje o wojnie
- Jeśli to twoją winą, że budząca życie
Pieśń jak orkan wstrząsnęła śpiącą grobów ziemię
I na chwilę zwiększyła naszych nieszczęść brzemię,
Krwawe widmo ojczyzny wywołując z trumny –
Jeśli to twoją winą, że pchany rozpaczą
Naród zerwać chciał więzy – to możesz być dumny!- Autor: Adam Asnyk, Na obchód Słowackiego
- Juliusz był już wówczas bardzo mizerny, w ciągłej gorączce, gdyż jak mówiono, zażywał opium, aby sprowadzić widzenia, które mi nieraz opowiadał.
- Autor: Konstanty Gaszyński
- Opis: w liście do Lucjana Siemieńskiego z lipca 1851.
- Źródło: Kamil Sipowicz, Encyklopedia polskiej psychodelii, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2013.
- (…) nieraz myślę sobie, że powinienem był nakręcić biografię Juliusza Słowackiego. Czy pan wie, że Mickiewicz nie przyszedł nawet na jego pogrzeb, a w nekrologu napisał: „Umarł działacz społeczny”. Słowo „poeta” nie chciało mu przejść przez gardło. Dlaczego? Chyba zazdrościł Słowackiemu nie tylko jego talentu poetyckiego, ale także wielkiego daru wizjonerstwa!
- Autor: Jerzy Antczak
- Źródło: Piotr Czerkawski, Drżące kadry. Rozmowy o życiu filmowym w PRL-u, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2019, ISBN 9788380499171, s. 60
- Odszedł już od nas ten arcymistrz słowa, ten najpotężniejszy rzeźbiarz posągów duchów, który czterdzieści poematów jak czterdzieści piramid na pustyni świata po sobie zostawił.
- Autor: Cyprian Kamil Norwid
- Źródło: Juliusz Słowacki. Wieszcz, którego nie chcieliśmy, polskieradio.pl, 4 września 2023
- W imieniu Rządu Rzeczypospolitej polecam panom odnieść trumnę Juliusza Słowackiego do krypty królewskiej, bo królom był równy.
- Autor: Józef Piłsudski
- Opis: fragment z przemówienia wygłoszonego z okazji sprowadzenia do Polski prochów Słowackiego.
- Źródło: Jarosław Marek Rymkiewicz, Słowacki. Encyklopedia
