Szymon An-ski

Szymon An-ski (1910)

Szymon An-ski (właśc. Szlojme Zajnwel Rapoport; 1863–1920) – żydowski pisarz, publicysta i badacz folkloru, działacz Bundu.

Dybuk

 Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Dybuk (dramat).

• Każde grzeszne stworzenie ma w sobie iskrę świętości.
  • Alc, wos Got hot baszafn, hot in zich a funk fun hejlikejt… (jid.)
  • Postać: Chonen
  • Źródło: Między dwoma światami. Dybuk, w: Włodzimierz Herman, Mój dybuk. W poszukiwaniu tożsamości: drogi, bezdroża, dygresje, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2017, ISBN 978-83-7383-850-5, akt 1, s. 36.
  • Zobacz też: grzech, świętość

• Ten nowych dróg szuka, kto z prostej drogi zboczył!
  • Naje wegn zucht jener, wer es hot farlojrn dem glajchn weg. (jid.)
  • Postać: Rabin Izrael
  • Źródło: Między dwoma światami…, op. cit., akt 3, s. 64.
  • Zobacz też: droga

Inne

• Bracia i siostry od znoju, co wre,
  Wszyscy, co żeście rozproszyli się, –
  Razem! Razem! Sztandar już tkwi.
  Gniewnie łopocze czerwony od krwi!
  Przysięga! Przysięga, po kres naszych dni!
  
  Niebo i ziemia nas teraz wysłuchają,
  Gwiazdy świetliste świadkami być mają.
  Przysięga naszej krwi! Przysięga naszych łez!
  Przysięgamy! Przysięgamy! Po życia kres!
  
  Przysięgamy wierność bez granic „Bundowi”.
  Jedynie on zrzucić może z nas okowy.
  Czerwony sztandar wysoko już tkwi.
  Gniewnie łopocze czerwony od krwi!
  To Przysięga! Przysięga, po kres naszych dni!
  • Brider un szwester fun arbet un nojt,
    Ale, wos zajnen cezejt un ceszprejt, –
    Cuzamen! cuzamen! Di fon, zi iz grejt.
    Zi flatert fun corn, fun blut iz zi rojt!
    A szwue! A szwue ojf lebn un tojt!
    
    Himl un erd weln undz ojshern,
    Ejdes wet zajn di lichtike sztern,
    A szwue fun blut un a szwue fun trern!
    Mir szwern! Mir szwern! Mir szwern!
    
    Mir szwern a trajhejt on grenecn cum „Bund”.
    Nor er ken di szklafn bafrajen acind.
    Di fon di rojte iz hojch un brejt;
    Zi flatert fun corn, fun blut iz zi rojt!
    A szwue! A szwue ojf lebn un tojt! (jid.)
  • Opis: hymn Bundu.
  • Źródło: Di szwue (Przysięga), 1902

O Szymonie An-skim

• Będąc zdecydowanym i aktywnym zwolennikiem edukacji i sekularyzacji Żydów, starał się jednak ze wszystkich sił dokumentować i zachowywać pamięć o świecie, który zaczynał już w jego czasach powoli zanikać, a więc o świecie żydowskości, jidyszkajt.
  • Autor: Włodzimierz Herman, Mój dybuk…, op. cit., s. 96.

• Pisze teraz po rosyjsku pod pseudonimem o polskim brzmieniu An-ski, którego będzie używać do końca życia, również publikując później w jidysz. Do tego języka ma jak na razie stosunek sceptyczny, chociaż włada nim doskonale. Na tym tle jest skonfliktowany z Szolemem Alejchemem, którego uważa za pisarza zacofanego i reakcyjnego.
  • Autor: Włodzimierz Herman, Mój dybuk…, op. cit., s. 94.
  • Zobacz też: jidysz, Szolem Alejchem

• Wiemy, że An-ski też nie był religijny, miał wyraźne przekonania socjalistyczne, był długoletnim członkiem i współpracownikiem lewicowej, socjalistycznej partii żydowskiej Bund. Religijność postaci Dybuka jest tylko ich kostiumem. Na kanwie legendy o dybuku autor napisał sztukę o wiecznej, nieśmiertelnej miłości, którą uniemożliwiła nierówność społeczna i która przede wszystkim dlatego przeobraża się w obsesję.
  • Autor: Włodzimierz Herman, Mój dybuk…, op. cit., s. 18.