Smok wawelski

Smok wawelski – legendarny smok mieszkający u podnóża krakowskiego wzgórza wawelskiego w jaskini nazywanej Smoczą Jamą.

Pomnik smoka wawelskiego dłuta Bolesława Chromego
przy wyjściu ze Smoczej Jamy

• Jeśli zamknięty w skalnej, głębokiej jaskini,
  Groził, Kraku, jak otchłań, twemu miastu smok,
  Czyż dziwne, że gdy usiadł na zamku i tronie,
  Wszystko nienasycony chłonie jego brzuch?
  Gdy pod zamkiem się chował, niszczał tylko Kraków,
  Gdy siadł na zamku, całej ojczyzny to śmierć.
  • Autor: Andrzej Krzycki
  • Opis: paszkwil wymierzony w Bonę Sforzę, nawiązujący do jej rodowego herbu, który przedstawiał smoka trzymającego w paszczy postać ludzką.
  • Źródło: Sebastian Adamkiewicz, Bona Sforza – smok z Wawelu, histmag.org, 2 lutego 2023.

• Na Wawelu, proszę pana
  Mieszkał smok, co zawsze z rana
  Zjadał prosię lub barana.
  Przy obiedzie smok połykał cztery kury lub indyka
  nadto krowę albo byka.
  • Autor: Jan Brzechwa, Smok

• – Nie ma już smoka! Zginął! – zawołał w tym samym momencie książę Krak. – Dziś na śniadanie zeżarł barana nadziewanego piekącą gorczycą i smołą, a także siarką żarzącą się w brzuchu. Ażeby ugasić żar i okrutne pragnienie, potwór musiał stoczyć się do wody, gdzie pił ją, pił, aż wypił pół rzeki. I pękł od niej jak kozi pęcherz dmuchany nadmiernie. Wiwat!
  • Źródło: Krakowskie baśnie i legendy, opowiadanie Jak zacna pani majstrowa poradziła sobie z wawelskim smokiem.

• Nikt, ale to zupełnie nikt, nawet najwięksi podwawelscy mędrkowie nie mieli pojęcia, kiedy straszliwy smok pojawił się po raz pierwszy w jaskini nad Wisłą. Wiedzieli jeno, że pewnego dnia po szalejącej burzy wylazł z pieczary na wawelskim wzgórzu i zaryczał głosem, od którego najdzielniejszym z wojów księcia Kraka nogi ugięły się w kolanach, jakby nie z twardej kości były, lecz z podgniłego tataraku, na plecach zaś wystąpiła gęsia skórka.
  • Źródło: Krakowskie baśnie i legendy, opowiadanie Jak zacna pani majstrowa poradziła sobie z wawelskim smokiem.

• Smok też przecież z jamy wyjść musi,
  Inaczej się w jamie udusi.
  • Autor: Ludwik Jerzy Kern, Mój sąsiad