Przysłowia japońskie

Japonia – państwo wyspiarskie leżące w Azji Wschodniej na Pacyfiku.

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

B

Bakłażany nigdy nie wyrosną na krzewach dyni.
- 瓜の蔓に茄子はならぬ Uri no tsuru ni nasubi wa naranu. (jap.)
- Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs & Sayings, University of Oklahoma Press, 1965, s. 47.

Bardziej boli od języka niż od miecza.
- Kotoba wa ken yori kireru. (jap.)

Bez sake nawet kwiat wiśni wygląda bardzo zwyczajnie.
- Sake nakute nan no onore ga sakura kana. (jap.)
- Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs…, op. cit., s. 81.

Biała twarz kobiety zakrywa wiele defektów.
- 色の白いは七難隠す Iro no shiroi wa shichinan kakusu. (jap.)
- Źródło: George E. Marcus, Rereading Cultural Anthropology, Duke University Press, 1992, s. 298.

Brzmi jak raj, ale piekło, gdy się przyjrzysz.
- 聞いて極楽見て地獄 Kiite gokuraku mite jigoku. (jap.)
- Źródło: Lafcadio Hearn, In Ghostly Japan, Kessinger Publishing, 2004, s. 73.

Brzydkie kobiety są bardziej namiętne.
- 悪女の深情け Akujo no fuka-nasake. (jap.)
- Źródło: Boye Lafayette De Mente, Everything Japanese, McGraw-Hill, 1989, s. 234.

Być zbyt uczciwym to głupota.
- Shōjiki mo baka no uchi. (jap.)
- Źródło: Boye De Mente, Passport’s Japan Almanac, Passport Books, 1987, s. 235.

C

Czcić można nawet łepek sardynki.
- 鰯の頭も信心から Iwashi no atama mo shinjin kara. (jap.)
- Źródło: Stefan Bratkowski, Bogowie naszej planety, Wydawnictwo Harcerskie, 1966, s. 86.

Człowiek z łatwością zabłąka się i zajdzie w zgubne rejony: najtrudniej jest nauczyć człowieka słusznej drogi.
- Źródło: IDO Ruch dla Kultury, „Rocznik Naukowy”, t. II, Rzeszów 2001, s. 346.

Czyń zawsze to, czego wymagają twoi zwierzchnicy.
- Jiko no hombun o mamore. (jap.)

D

Dobre lekarstwo gorzkie jest dla ust.
- 良薬は口に苦し Ryōyaku wa kuchi ni nigashi. (jap.)
- Źródło: Z krańców Azji (seria Myśli Srebrne i Złote), wybór i tłum. Wiesław Kotański, Kim Czun Thek, Hoang Tue, Wiedza Powszechna, Warszawa 1960 (oprac. części japońskiej: Wiesław Kotański), s. 101.
- Zobacz też: lekarstwo

Dobre rzeczy muszą drogo kosztować.
- Yoi mono-ni yasui mono nashi. (jap.)
- Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs..., op. cit., s. 38.

Dojrzewające ziarna ryżu pochylają głowy.
- Minoruine-wa ho-o tareru. (jap.)

G

Gdy ktoś dosiadł tygrysa, to już z niego nie zejdzie.
- 騎虎の勢い Kiko no ikioi. (jap.)
- Źródło: „Miesięcznik Literacki”, tom 18, zesz. 1–4, Warszawskie Wydawn. Prasowe RSW „Prasa”, 1983, s. 97.

Gdy się zejdą trzy osoby, to mają mądrość Mańdziuśriego.
- 三人寄れば文殊の知恵 Sannin yoreba Monju no chie. (jap.)
- Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs…, op. cit., s. 115.

Gdy zobaczysz cudzoziemca, traktuj go jak złodzieja.
- 外人を見たら泥棒と思え Gaijin o mitara dorobō to omoe. (jap.)

Grzeczność przesadna staje się niegrzecznością.
- 丁寧すぎる、馬鹿丁寧だ Teinei sugiru, baka teinei da. (jap.)
- Źródło: Wojciech Dworczyk, Spacer wśród kwitnących wiśni, Czytelnik, 1966, s. 32.
- Zobacz też: grzeczność

Gwóźdź, który wystaje, będzie wbity w ścianę.
- 出る釘は打たれる Deru kugi wa utareru. (jap.)
- Znaczenie: osoba, która odstaje od reszty, będzie zmuszona się dostosować.
- Źródło: Jacek Izydorczyk, Hanzai znaczy przestępstwo, Wolters Kluwer Polska, 2008, s. 20.
- Uwaga: Przysłowie częściej używane w formie pierwotnej 出る杭は打たれる Deru kui wa utareru (Kołek, który wystaje…).

J

Jak ślepiec bez laski.
- Zato-no tsute-o ushinatta jo. (jap.)

K

Każda praca – jak piana z pyska wołu – jest rezultatem cierpliwości i znoju.
- Shobai-wa ushii-o shidare. (jap.)

Każdy ma jakiegoś zwierzchnika i jakiegoś podwładnego.
- Shita-ni-wa shita-ga aru. Ue-ni-wa ue-ga aru. (jap.)
- Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs..., op. cit., s. 46.

Każdy mężczyzna ma jakąś wadę.
- Hito-ni hitokuse. (jap.)
- Źródło: Mitteilungen der Deutschen Gesellschaft für Natur- und Völkerkunde Ostasiens, Deutsche Gesellschaft für Natur- und Völkerkunde Ostasiens, suplement, t. 3, s. 70.

Krab, gdy wpadnie w popłoch, nie znajdzie kryjówki.
- Awateru kani-wa ana-e hairanu. (jap.)
- Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs..., op. cit., s. 70.

Kto dużo i szybko je, szybko i dużo pracuje.
- Haya-meshi-no hito-wa shigoto-ga hayai. (jap.)
- Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs..., op. cit., s. 176.

Kto się sparzył mlekiem ten dmucha na twaróg.

Kwiat – to pąk wiśni, mężczyzna – to samuraj.
- Źródło: „Naokoło świata”, wydania 105–116, 1933, s. 354.

L

Lepszy własny sąsiad niż siostra w stolicy.
- Kyo-no imoto-ri tonami kaezu. (jap.)

Lojalny poddany służy tylko jednemu panu.
- Chushin-wa nikun-ni tsukaezu. (jap.)
- Źródło: Japanese proverbs and proverbial phrases, oprac. Aisaburō Akiyama, Yoshikawa Book Store, 1940, s. 35.

Ludzie nie są tacy, jak się zdają.
- Hito wa mikake ni yoranu mono. (jap.)
- Źródło: Japanese proverbs and proverbial phrases, oprac. Rokuo Okada, Japan Travel Bureau, 1958, s. 185.

N

Najlepszym lekarstwem na dużego kaca jest sake.
- Futsuka yoi-ni-wa mukae-zake. (jap.)

Największe jest to zwycięstwo, które obyło się bez rozlewu krwi.
- Źródło: Zdzisław Kempf, Orientalizm Wacława Sieroszewskiego. Wątki japońskie, PWN, 1982, s. 109.

Należy umieć rezygnować z rzeczy małych dla osiągnięcia wielkich.
- Źródło: Ewa Pałasz-Rutkowska, Polityka Japonii wobec Polski. 1918–1941, Nozomi, 1998, s. 141.

Nawet ruchliwe krewetki nigdy nie opuszczają swej rzeki.
- Ebi odoredomo kawa-o idezu. (jap.)
- Źródło: Thomas Francis Morton Adams, Noritake Kobayashi, The world of Japanese business, Kodansha International, 1969, s. 103.

Nic nie kosztuje tak dużo, jak rzecz otrzymana za darmo.
- Źródło: Robert Cialdini, Wywieranie wpływu na ludzi, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2012, s. 20.

Nie ma lepszego lustra nad starego przyjaciela.
- Kyuyu-ni masaru kagami nasi. (jap.)

Nie pójdzie się do przodu bez schylenia karku.
- Kussezareba nobilu. (jap.)

Nie szata czyni bonzę.
- Koromo bakari-de osho-wa dekinu. (jap.)
- Źródło: Japanese proverbs and proverbial phrases, oprac. Aisaburō Akiyama, op. cit., s. 143.

Nie zbuduje się domu w trzy dni.
- Ie-o michibata-ni tsukureba sannichi narazu. (jap.)

Nigdy nie zawahaj się przyznać do błędu i przeproś.
- Ayamatte aratamaru-ni habakaru nakare. (jap.)

O

Osoba po opuszczeniu domu jest zwolniona ze wstydu.
- Źródło: Jacek Izydorczyk, Hanzai znaczy przestępstwo, Wolters Kluwer Polska, 2008, s.22.

P

Pasta sojowa, która wygląda jak pasta sojowa, nie jest dobrą pastą sojową.
- Miso-no miso-kusai-wa jo-miso-ni arazu. (jap.)

Patrz na matkę zamiast na córkę.
- Musume o miru yori, haha o miyo. (jap.)
- Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs..., op. cit., s. 91.

Pijani ludzie ujawniają swą prawdziwą naturę.
- Sake wa honshin o arawasu. (jap.)
- Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs..., op. cit., s. 81.

Przy pierwszym toaście człowiek pije sake, przy drugim – sake pije sake, przy trzecim – sake pije człowieka.
- Ippai wa hito sake wo nomi, nihai wa sake sake wo nomi, samnai wa sake hito wo nomu. (jap.)
- Źródło: Daniel Crump Buchanan, Japanese Proverbs..., op. cit., s. 80.

Przyzwoici ludzie mają dużo dzieci.
- Źródło: Henryk Biegeleisen, Matka i dziecko, wyd. Ateneum, 1927, s. 8.

R

Razem w pracy, razem odnosimy sukces.
- Kyoson kyoei. (jap.)

Rodzice i dzieci są na jedno pokolenie, mąż i żona na dwa, firma zaś na trzy.
- Oya-ko-wa issei, fufu-wa nisei, kaisha-wasansei. (jap.)

S

Są tacy, którzy jeżdżą powozami, tacy, którzy ciągną powozy i tacy, których zadaniem jest wyplatanie słomianych łapci tym, którzy powożą.
- Kago-ni noru hito, katsugu hito, sono mata waraji-o tsukuru. (jap.)
- Źródło: Ofer Feldman, Talking Politics in Japan Today, Sussex Academic Press, 2005, s. 130.

Słowa niewypowiedziane są kwiatami ciszy.

Słowa ranią bardziej niż miecz.

Słuchając innych, uczymy się rozkazywać.
- Kreai-to nareba kerai-o tsukaenu. (jap.)

Ś

Śpiesz się powoli.
- Haya karo waru karo. (jap.)
- Źródło: Japanese proverbs and proverbial phrases, oprac. Aisaburō Akiyama, op. cit., s. 65.

T

Tą drogą nie da się tego załatwić.
- Kono rutode-wa dekinai. (jap.)

Ten jest ubogi, kto nie odczuwa zadowolenia.
- Zobacz też: ubóstwo

Trzymaj się z daleka od wszystkiego, co może ci zaszkodzić.
- Sawaranu kami-ni tatari nashi. (jap.)
- Źródło: Shôzô Yamaguchi, Frederic De Garis, Atsuharu Sakai, We Japanese, Japan Publs. Trading Company, 1964, s. 180.

Trzy rzeczy, o których każdy pracownik powinien zapomnieć: dom, rodzina i własny interes.
- Kaisha-in-no sambo. (jap.)

Tylko ci, którzy się spieszą, popełniają błędy.
- Seite-wa koto-o shisonjiru. (jap.)
- Źródło: Edward Trimnell, Tigers, Devils, & Fools. A Guide to Japanese Proverbs, Beechmont Crest Publishing, 2004, s. 127.

W

W sprawach pieniędzy wszyscy ludzie są sobie obcy.
- Źródło: Nic, co ludzkie... Aforyzmy, sentencje i przysłowia, oprac. Henryk Jurand, LSW, 1982, s. 85.

Weź kąpiel, a poczujesz się jak w niebie.
- Ofuro-wa ten-ni noboru kokochi. (jap.)

Wielka mądrość przypomina szaleństwo.
- Źródło: Jacek Sieradzan, Szaleństwo w religiach świata, Inter esse, 2005, s. 458.

Wielkie talenty dojrzewają powoli.
- Taiki bansei. (jap.)
- Źródło: Mark Spahn, Wolfgang Hadamitzky, Kimiko Fujie-Winter, The Kanji Dictionary, Tuttle Publishing, 1996, s. 30.

Wizja bez działania to marzenie. Działanie bez wizji to koszmar.

Wstydu z podróży nie przywozi się do domu.
- Źródło: Jacek Izydorczyk, Hanszai znaczy przestępstwo, Wolters Kluwer Polska, 2008, s. 26.

Wśród kwiatów wiśnia, wśród ludzi wojownik.
- Hana-wa sakuraji, hitó-wa bushi. (jap.)
- Źródło: „IDO Ruch dla Kultury. Rocznik Naukowy”, Rzeszów 2002, s. 80.

Z

Zabić coś milczeniem.
- Znaczenie: bez odpowiedzi skandal przestanie być interesujący.
- Źródło: Jacek Izydorczyk, Hanzai znaczy przestępstwo, op. cit., s. 28.

Zamknij na klucz to, co naprawdę myślisz.
- Kokoro-ni jo-o orosi. (jap.)

Zbyt dużo pytań.
- Gumon hyakushutsu. (jap.)

Ż

Żaba ze studni nie wie, co to ocean.
- 井の中の蛙大海を知らず I no naka no kawazu taikai o shirazu. (jap.)
- Źródło: Z krańców Azji (seria Myśli Srebrne i Złote), wybór i tłum. Wiesław Kotański, Kim Czun Thek, Hoang Tue, Wiedza Powszechna, Warszawa 1960 (oprac. części japońskiej: Wiesław Kotański), s. 100.
- Zobacz też: ocean, studnia, żaba

Żona i tatami są najlepsze, gdy nowe.
- 女房と畳は新しいほうがよい Nyōbō to tatami wa atarashii hō ga yoi. (jap.)
- Zobacz też: żona