Mikołaj Rej

Mikołaj Rej

Mikołaj Rej (1505–1569) – polski poeta, prozaik i działacz reformacyjny.

• A niechaj narodowie wżdy postronni znają,
  iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają.
  • Źródło: Do tego co czytał (1562)
  • Zobacz też: język polski

• A to miej na pilnej pieczy, abyś czytał, kiedy tylko możesz.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, wybór Krzysztof Nowak, Warszawa 1998

• Bo nas sam Pan uczył temu:
  chcesz-li sam brać, daj drugiemu.

• Bo zawżdy ci więcej jedzą,
  którzy bliżej misy siedzą.

• Chłop robotny i żona pyskata
  To wezmą choćby i pół świata.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, op. cit.

• Cnota jest tak można królowa, że jej władzy ani śmierć, ani żaden strach nigdy przekazić nie może.
  • Źródło: Złote ziarna zebrane z dzieł pisarzy polskich, wybór Władysław Bełza, Poznań 1907

• Dobra żona jest dar Boży.
  Ona szczęście domu mnoży.

• Gniew zamyka w sobie wszystkie grzechy śmiertelne.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, op. cit.
  • Zobacz też: gniew

• Jaka robota, taka zapłata.

• Jeśli umiesz czytać, azaż to nie roskosz czas sobie upatrzywszy, nad książkami posiedzieć, prawa i powinności się swej dowiedzieć. Nie trzeba będzie wielkiego nakładu: zbiegasz wszystek świat lekkim kosztem, tuż na miejscu siedząc, tak jakobyś tam wszędzie oczewiście był a jakobyś wszystko widział.
  • Komentarz: pisownia oryginalna
  • Źródło: Księga aforyzmów, myśli, zdań, uwag i sentencyi ze stu pisarzy polskich wybranych, oprac. Władysław Bełza, Księgarnia H. Altenberga, Lwów 1888, s. 1.
  • Zobacz też: książka

• Jeśliże swego pięknie nie poszlachcisz gniazda,
  Tedy pewnie zagaśniesz jak przy słońcu gwiazda.
  • Źródło: Złote ziarna zebrane z dzieł pisarzy polskich, op. cit.

• Już ci kto milczy, toć znać, iż przyzwala.
  • Źródło: Walery Pisarek, Słowa między ludźmi, Wydawnictwa Radia i Telewizji, Warszawa 1985, s. 16.

• Kiedy niecnota jaka ruszy ciebie,
  Nie maszli kogo, zawstydź się sam siebie.
  • Źródło: Księga aforyzmów, myśli, zdań, uwag i sentencyi…, op. cit., s. 5.

• Kogo szczęście wyniesie, niech się upaść boi.

• Kto nie rozważa, mądrych słów słuchając,
  Jako wół lutniej słucha, trąby zając.
  • Źródło: Walery Pisarek, Słowa między ludźmi, op. cit., s. 20.

• Kto przyjaciela nie ma, jest jakoby malowany obraz na ścienie, co na wszytki patrzy, a z nikim nie mówi.
  • Źródło: Złote ziarna zebrane z dzieł pisarzy polskich, op. cit.
  • Zobacz też: przyjaciel

• Lepsza cnota w błocie niż niecnota w złocie.
  • Źródło: Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, t. 1, 1969, s. 332.
  • Zobacz też: cnota

• Małe złodziejaszki wieszacie,
  wielkim – nisko się kłaniacie.

• Młodość jak siano więdnie.
  • Zobacz też: siano

• Mocna to zbroja z poczciwością cnota,
  ta sławy strzeże a broni kłopota.
  • Źródło: Złote ziarna zebrane z dzieł pisarzy polskich, op. cit.

• Nędznik dopiero się uczyć chce jako ma żyw być,
  kiedyby się począć uczyć jako ma umrzeć.
  • Źródło: Księga aforyzmów, myśli, zdań, uwag i sentencyi..., op. cit., s. 3.

• Nie mów, co chcesz, abyś nie usłyszał, czego nie chcesz.
  • Źródło: Księga aforyzmów, myśli, zdań, uwag i sentencyi…, op. cit., s. 4.

• Nie ten jest mądry, kto wiele spraw umie,
  lecz kto złe od dobrego rozeznać rozumie.

• Póty się człowiek w pięknej rzeczy kocha, póki piękniejszej nie ujrzy.

• Próżno kąpiesz z wierzchu ciało,
  Jeśli wewnątrz co przywrzało.
  • Źródło: Myśli o człowieku, Wydawnictwo Europa, wyd. 2004

• Trzeźwość pomierna i zdrowie przedłuża,
  Mieszka ni cnoty marnie nie zadłuża.
  • Źródło: Księga toastów i humoru biesiadnego, wybór i oprac. Leszek Bubel, Zamek, Warszawa 1995, s. 148.

• Winowajca skrzywdził Boga i człowieka [księdza].
  stwórca sam pomści się za wyrządzoną mu zniewagę,
  a ten drugi zaś zostanie wynagrodzony,
  jeśli za stłuczone szkło otrzyma grosz,
  za zniszczoną hostię szeląg – aby mógł sobie ją kupić
  a do tego jeszcze odrobinę mąki
  • Opis: na procesie Erazma Otwinowskiego.
  • Źródło: Janusz Tazbir, Państwo bez stosów, s. 91.

• Wołowi, choćbyś wina nalał,
  pewnie leda w kałuży będzie wodę wolał.

• Zła rada zawżdy temu bywa najszkodliwsza, kto ją wymyśla.
  • Źródło: Księga aforyzmów, myśli, zdań, uwag i sentencyi…, op. cit., s. 2.

• Że dobrym być potrzeba i któż tego nie wie?
  Lecz dobry owoc rośnie nie na każdym drzewie.