Marzanna
Wygląd
Marzanna – słowiańska bogini symbolizująca zimę i śmierć, również nazwa kukły przedstawiającej boginię, którą w rytualny sposób palono bądź topiono na znak pożegnania zimy i przywołania wiosny.
- Długosz powiada, że w niektórych wioskach w Polsce, w czwartą niedzielę postu, zatykano na długich żerdziach (stanice dawne) wizerunki Dziewanny i Marzanny, a potém je rzucano i topiono w bagnach.
- Autor: Józef Ignacy Kraszewski
- Źródło: Lubonie, tom II, rozdz. XII, Kraków 1876, s. 216.
- Idziemy przez wioskę wesołym pochodem
Niesiemy Marzannę na szumiącą wodę
Radują się drzewa, weselą się domy
Niesiemy Marzannę chochoła ze słomy- Autor: Wanda Chotomska, Marzanna
- Kiedy cała przestrzeń zwolna się kurczy, zwęża, cała rozkosz barw w pomroku się stapia, albo kiedy w uparne południe niedzieli, łany pól się słaniają i w parnej gorączce pokładają się w zbolałych pokosach, wtedy wyłaniają się z duszy dziwne przeczucia, jakiś niepokój i smutek, nie wiadomo dlaczego, – tęsknota, nie wiadomo za czym.
W tym tkwi pojęcie, z jakim się u ludów słowiańskich związała postać Marzanny, bogini śmierci i życia, miłości i rozrodu…- Autor: Stanisław Przybyszewski
- Źródło: Na drogach duszy, wyd. L. Zwoliński i sp., Kraków 1900, s. 91.
- Na drugi dzień Zielonych Świąt, w każdej wsi dziewczęta ubierają brzózkę w chustki, we wstążki i w różne gałganki; chodząc z nią po wsi śpiewają wesoło pieśni a za wsią topią ją w rzece. Brzózka owa przypomina powszechny zwyczaj w Polsce tu i owdzie jeszcze dotąd przechowany topienia Marzanny, o którym Bielski i Długosz wspomina, a ceremonia jej topienia była religijnym obrządkiem dawnych Słowian. Dzisiaj jest ona tylko zwyczajem, którego znaczenia lud już nie rozumie.
- Autor: Agaton Giller
- Źródło: Opisanie zabajkalskiej krainy w Syberyi, wyd. F.A. Brockhausa, Lipsk 1867, s. 142–143.
- Zobacz: Zielone Świątki
- Na polach i łąkach krążą Wiły, Jędze, Południce, Dziwożony, Marzanny, Boginki, Strzygonie; w powietrzu latają Latawce i Latawice, Skrzaty; w domach mieszkają razem z ludźmi duchy Domowe, Gospodarczyki, Chowańce, pod podłogą czasami Podziomki i Krasnalki.
- Autor: Jan Karłowicz
- Źródło: Opis ziem zamieszkanych przez Polaków, Warszawa 1904, s. 52.
- Zobacz też: południca