Lalka (film)

Izabela Łęcka z filmu Hasa (1967)

Lalka – polski dramat kostiumowy z 1968 w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa; pierwsza ekranizacja powieści Bolesława Prusa pod tym samym tytułem.

O Lalce

• Adaptacja Lalki, choć skupiona na wątku miłosnym, przemówiła bogactwem dekoracji kostiumów zaprojektowanych przez Lidię i Jerzego Skarżyńskich. Nagromadzenie przedmiotów podkreśla osamotnienie bohatera. W silnym kontraście z warszawskimi salonami pozostają obrazy nędzy z Powiśla. W ogóle rekwizyty z „rupieciarni marzeń” Hasa grają rolę samoistną, tworząc specyficzną aurę tego filmu.
  • Autor: Jan F. Lewandowski, 100 filmów polskich, wyd. Videograf II, Chorzów 2004, ISBN 8371833261, s. 82.

• Film Hasa jest przykładem swobodnej adaptacji, która wykorzystuje opisaną w powieści epokę, sytuację fabularną, postacie, ale buduje z tych elementów własną wizję autorską. (...) Chociaż w pierwszej scenie Wokulski wydobywa się symbolicznie z piwnicy, co stanowi zapowiedź jego wywyższenia, ale wkrótce potem pojawiają się obrazy schodzenia w dół, sugerujące upadek. (...) Reżyser, uważany za jednego z najciekawszych stylistów w kinie polskim, nie zajmuje się polityką czy społecznymi uwarunkowaniami dramatu bohatera. (...) Wokulski, w aktorskiej interpretacji Mariusza Dmochowskiego dumny i świadomy swej wartości, jest człowiekiem, który zmaga się z własną iluzją rzeczywistości i ponosi klęskę. (...) Izabela Łęcka przedstawiona zostaje jako wytwór kultury salonowej, piękność pozbawiona autentyczności. (...) Ruch kamery jest szczególną cechą stylistyczną filmu: jej wędrówka nieustannie odsłania bogactwo materialnego świata, od przeładowanych salonów po śmietniki na wybrzeżach Wisły. (...) Konieczne były skróty fabularne: scenariusz pomija m.in. wątek pani Stawskiej, rodzajowe sceny ze studentami i większość wspomnień starego subiekta. (...) Lalka Hasa stanowi przykład indywidualnego odczytania tekstu przez współczesnego artystę i nie można jej traktować jako próby przedstawienia powieści środkami filmowymi. (...)
  • Autor: Andrzej Kołodyński
  • Źródło: Andrzej Kołodyński, Konrad J. Zaręba, Słownik adaptacji filmowych, Wydawnictwo Park Sp. z.o.o., Bielsko-Biała 2005, ISBN 83-7266-322-X, 111.

• Powiedziałem, że Has ze świata Lalki zrobił śmietnik. Mogłaby być i taka koncepcja: trupie miasto, powleczone w dodatku trupią barwą. Ale śmietnikiem także, niestety, zrobił się sam film.
  • Autor: Aleksander Jackiewicz, Moja filmoteka. Kino polskie, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1983, s. 161.

• Powieść posłużyła jako materiał do niezależnej kreacji filmowej.
  • Autor: Alicja Helman
  • Źródło: Jan F. Lewandowski, 100 filmów polskich, op. cit., s. 83.