Jorge Luis Borges

Z Wikicytatów, wolnej kolekcji cytatów
Jorge Luis Borges (1969)

Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo (1899–1986) – argentyński pisarz.

Alef[edytuj]

 Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Alef (utwór).

(hiszp. El Aleph; tłum. Zofia Chądzyńska i Andrzej Sobol-Jurczykowski)

  • Czas nie odtwarza tego, co tracimy.
    • Źródło: opowiadanie Teologowie
  • W szczegóły mogą obfitować wydarzenia, ale nie pamięć.
    • Źródło: opowiadanie Nieśmiertelny
  • Żadne przeznaczenie nie jest lepsze od innego, tylko człowiek musi uszanować to, które w sobie nosi.
    • Źródło: opowiadanie Biografia Tadea Isidora Cruza

Księga piasku[edytuj]

 Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Księga piasku.

(hiszp. El libro de arena; tłum. Z. Chądzyńska)

  • Jedyną tajemnicą jest czas, ten nie kończący się wątek z wczoraj, dziś, przyszłości, zawsze i nigdy.
    • Źródło: opowiadanie There are more things
  • W końcu każdy człowiek zawsze upodabnia się do swojego wroga.
    • Źródło: opowiadanie Undr
  • Zawsze jest słowem niedozwolonym dla ludzi.
    • Źródło: opowiadanie Ulrica

Opowiadania[edytuj]

(tłum. Z. Chądzyńska, A. Sobol-Jurczykowski, K. Piekarec, K. Wojciechowska, S. Zembrzuski, Wydawnictwo Literackie, 1978)

  • Biblioteka jest nieograniczona i periodyczna.
    • Źródło: opowiadanie Biblioteka Babel
    • Zobacz też: biblioteka
  • Istnieje jedno święte prawo na całym świecie, nasze prawo do niepowodzeń, samotnej wędrówki i cierpień.
    • Źródło: Rajmund Kalicki, posłowie do Opowiadań
  • Każdy stan umysłowy jest niepodzielny: sam fakt nazwania go – id est sklasyfikowania go – zawiera w sobie zafałszowanie.
    • Źródło: opowiadanie Tlön, Uqbar, Orbis Tertius
  • Litując się nad nieszczęściami bohaterów powieści, w końcu zaczynamy litować się za bardzo nad własnymi.
    • Źródło: opowiadanie Zakończenie
  • Mówić to popadać w tautologie.
    • Źródło: opowiadanie Biblioteka Babel
  • Nie tylko trudno było mu zrozumieć fakt, że pojęcie „pies” może obejmować tyle różnych jednostek różnej wielkości i różnego kształtu; ale niepokoiło go także i to, że pies widziany o godzinie trzeciej czternaście (z profilu) może posiadać tę samą nazwę co tenże pies widziany o trzeciej piętnaście (en face).
    • Źródło: opowiadanie Pamiętliwy Funes
  • Potem pomyślał, że rzeczywistość nie pokrywa się na ogół z przewidywaniami; z przewrotną logiką wywnioskował stąd, że przewidzieć jakąś okoliczność to udaremnić jej realizację. Wierny tej wątłej magii wymyślał okrutne szczegóły po to, aby się one nie wydarzyły.
    • Źródło: opowiadanie Tajemny cud
  • Wiem o pewnej niebezpiecznej okolicy, której bibliotekarze odrzucają przesądny i próżny zwyczaj poszukiwania sensu w książkach i porównują go do zwyczaju poszukiwania go w snach, czy w chaotycznych liniach ręki...
    • Źródło: opowiadanie Biblioteka Babel
  • W Rzymie rozmawiałem z filozofami, którzy uważali, że przedłużanie życia ludzi jest przedłużaniem ich agonii i zwielokrotnianiem ich śmierci.
    • Źródło: opowiadanie Nieśmiertelny
  • Znam pewien labirynt grecki, złożony z jedynej linii prostej. W tej linii zagubiło się już tylu filozofów, że z łatwością może się zgubić zwykły detektyw.
    • Źródło: opowiadanie Śmierć i busola

Raport Brodiego[edytuj]

(hiszp. El informe Brodie; tłum. Z. Chądzyńska)

  • Obraz miasta, jaki nosimy w sobie, jest zawsze trochę przestarzały.
    • Źródło: opowiadanie Niegodny
  • Przyjaźń nie mniej jest tajemnicza niżeli miłość czy też jakiekolwiek inne oblicze zamętu, który nazywa­my życiem.
    • Źródło: opowiadanie Niegodny
  • Rzeczy trwają dłużej niż ludzie.
    • Źródło: opowiadanie Spotkanie
  • Życie wymaga jakiejś pasji.
    • Źródło: opowiadanie Pojedynek

Inne[edytuj]

  • Bezkresny
    jest rytuał układania o piasku pieśni
    i z piaskiem życie nasze się zatraca.
    • Źródło: Zegar piaskowy w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 338, tłum. Edward Stachura.
  • Bóg łaskawy
    asygnuje nam dziedzictwo i niepamięć.
    • Źródło: Edyp i zagadka w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 361, tłum. Edward Stachura.
  • Bóg wprawia w ruch gracza, ten zaś figurę.
    Jaki bóg zza pleców Boga rozpoczyna fabułę
    z pyłu i czasu, i snów, i agonii?
    • Źródło: Szachy w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 336, tłum. Edward Stachura.
  • Czyż u kobiet trudno o miłość? Bez namysłu poddają się uczuciom miłosnym, nie uważając na skutki. Dym czczych kadzideł odurza je – rade błąkać się, rade coraz nowe spotykać obiekty.
  • Jednej tylko rzeczy nie ma. To zapomnienie.
    • Źródło: Everness w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 366, tłum. Edward Stachura.
  • Jest jakaś przyjemność w podpatrywaniu
    sekretu piasku, gdy ślizga się i stacza,
    a kiedy już ma spaść, wiruje i obraca
    się z pośpiechem, tak jak całkiem w ludzkim jest zwyczaju.
    • Źródło: Zegar piaskowy w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 338, tłum. Edward Stachura.
  • Jeżeli wieczność istnieje, śmierć jest tylko żartem.
  • Każde słowo, w swoim czasie, było neologizmem.
  • Między początkiem dnia a nocą jest otchłań
    świateł i lęków, i agonii;
    twarz, która przegląda się w nocnych
    zużytych lustrach, to nie ta sama twarz, obca.
    Ulotne dzisiaj wątłe jest i to jest wieczność;
    na inne nie licz Niebo, ani na inne Piekło.
    • Źródło: Chwila w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 360, tłum. Edward Stachura.
  • Nie będzie nigdy wyjściowych drzwi. Jesteś we wnętrzu,
    a twierdza obejmuje wszelki punkt wszechświata
    i ni awersu, ni rewersu nie posiada,
    ni zewnętrznego muru, ni tajnego centrum.
    • Źródło: Labirynt w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 343, tłum. Edward Stachura.
  • Nie śmierć mnie wcale nie przeraża. Śmierć oznacza kres istnienia, myślenia, czucia, wątpienia. Człowiek umiera i ma przynajmniej to szczęście, że już o nic nie musi się martwić. Jak powiada rzymski poeta, równie dobrze można by widzieć powód do zmartwień w tym, że przez tyle wieków poprzedzających nasze narodziny nie istnieliśmy.
    • Źródło: Rozmowy z Jorge Luisem Borgesem
  • Nowela jest naturalna, a powieść sztuczna, dlatego jej nie uprawiam.
    • Źródło: Michał Sprusiński, posłowie do Księgi piasku
  • Ojciec był Hiszpanem, mówiłem z nim po hiszpańsku. Matka – Angielką, wiec mówiłem z nią po angielsku. Kiedy byłem dzieckiem, wysłano mnie do Szwajcarii, gdzie mówiłem z guwernantką po francusku. Stąd wierzyłem – jako małe dziecko, że każdy człowiek ma swój własny język, więc – że istnieją setki milionów języków. Ale to właściwie okazuje się przypuszczalnie prawdą, skoro ludzie nie są w stanie porozumieć się ze sobą.
    • Źródło: wywiad z 1978 przeprowadzony przez Ramóna Chao
  • O literaturze powiem to, co można bez wątpienia rzec o duszy: każdy powinien osiągnąć zbawienie, a można je osiągnąć tylko pokonując błędy.
    • Źródło: Michał Sprusiński, posłowie do Księgi piasku
  • Proszę mych bogów lub czasu sumę,
    by moje dni zasłużyły na zapomnienie,
    by imię moje było Nikt jak Ulissesa imię,
    ale by jakiś wiersz mój przetrwał
    w nocy przychylnej wspominaniu
    albo w porankach ludzi.
    • Źródło: Poecie saksońskiemu w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 344-345, tłum. Edward Stachura.
  • Przeszłość jest niezniszczalna: prędzej czy później zdarzenia powracają. Jednym z takich powracających zdarzeń jest zamiar zniszczenia przeszłości.
  • Umrzeć za religię jest łatwiej, niż absolutnie nią żyć.
  • Większość ludzi nie interesuje się zaświatami, ale w nie wierzy. Ja zaś, przeciwnie, nie wierzę, ale się interesuję.
  • Wydaje mi się słyszeć w brzasku czarnej bieli
    pracowity szum tłumów, co się oddalają;
    to ci, którzy kochali mnie i zapomnieli;
    przestrzeń i czas, i Borges już mnie porzucają.
    • Źródło: Limity w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 356, tłum. Edward Stachura.
  • Wydaje mi się, że jako pisarz popełniłem już wszystkie możliwe błędy, co zresztą jest jedyną drogą do prawdziwego pisarstwa.
    • Źródło: Michał Sprusiński, posłowie do Księgi piasku
  • Wzruszają mnie drobne mądrości,
    które przepadają wraz ze śmiercią człowieka
    — nawyk jakichś książek, jakiegoś klucza, jakiegoś ciała pośród innych ciał —
    rytm nie do odzyskania, którym świat darzył go
    z konieczności i przyjaźni.
    • Źródło: Noc, kiedy na południu nad nim czuwali w: E. Stachura, Wiersze, poematy, piosenki, przekłady, wyd. Czytelnik, Warszawa 1982, s. 332, tłum. Edward Stachura.
  • Tak bowiem na początku literatury, jak i na końcu, jest mit.

O Borgesie[edytuj]

  • Wierzy w wieczną powtarzalność zdarzeń, w możliwość oszukania przemijania, w zachowanie tożsamości niejako poza czasem, powroty w jego łożysko nawet po długiej nieobecności.