Przejdź do zawartości

Gustaw Herling-Grudziński

Z Wikicytatów, wolnej kolekcji cytatów
Gustaw Herling-Grudziński
zdjęcie NKWD (Grodno 1940)

Gustaw Herling-Grudziński (1919–2000) – polski pisarz, eseista, krytyk literacki, dziennikarz, polityk, żołnierz i więzień łagrów.

Biała noc miłości

[edytuj]
  • Dobrze jest stanąć przed śmiercią na ziemi, w której tkwią nasze korzenie.
  • Istnieje wzrok, którego nie potrafi ciemnością zasnuć żadna ślepota. Wzrok miłości.
  • Teraz rozumiem, że w naszej pracy – wszystko jedno, czy grasz na scenie, czy piszemy – najważniejsze to nie słowa, nie blask, nie to, o czym marzyłam, tylko po prostu wytrzymałość w cierpieniu. Trzeba dźwigać swój krzyż i wierzyć. Ja wierzę o swoim powołaniu, nie boję się życia.
  • U schyłku życia miłość jest przede wszystkim nawykiem.
  • Życie snem. Nie jestem ślepy we śnie.
  • Życie to przejść wolnym, rozważnym krokiem na palcach przez lata, jakie nam dał los.

Błogosławiona, święta

[edytuj]
  • Bywają w życiu chwile, gdy rani nas do krwi, szydzi z nas okrutnie bogata, rozrzutna Uroda Świata.
  • Jestem zdania, że istnieje pewna nieprzekraczalna granica tego, co wolno ludziom powiedzieć o ludziach.
  • Nie ma śmierci, niedostępnej w bezpośrednim doświadczeniu, poza granicami życia. Nie ma Zła, skradającego się podstępnie z oddali, poza granicami Dobra. Panuje tu prawo osmozy.

Don Ildebrando

[edytuj]
  • Bywa tak, że niespodzianie, ale i nieodparcie, zamyka się pewien rozdział naszego życia. Nie wiadomo na ogół dokładnie, z jakiej przyczyny, wiadomo tylko, że dalej ciągnąć nie można. I trzeba wtedy skapitulować, nie stawiając zbyt długo oporu.
  • Przechodzimy przez życie z jednym okiem nadmiernie aż wyostrzonym, z drugim ślepym, zaciągniętym bielmem. Wystarczy, by widzieć? Nie, nie wystarczy.

Inny świat

[edytuj]
 Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Inny świat.
  • Byłem chory na tęsknotę za czymś nieokreślonym. Odetchnąłem innym powietrzem, jak człowiek, który nie wiedząc o tym, dusił się przez całe życie.
    • Źródło: Inny świat, Gustaw Herling-Grudziński, Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie, 2003
  • Człowiek nie może żyć, nie wiedząc, po co żyje.
  • Dni naszego życia nie są podobne do dni naszej śmierci i prawa naszego życia nie są również prawami naszej śmierci.
  • Nie ma na świecie cierpienia większego, niż doznawać szczęścia na oczach nieszczęśliwych, jeść w obecności głodnych.
  • O ile nadzieja może być często jedyną treścią życia, o tyle jej spełnienie staje się czasem trudną do zniesienia męką.
  • Są tajemnice, które łączą, są jednak i takie, które w przypadku klęski na zawsze – dzielą.
  • W strumieniu omijającego nas życia płynęliśmy jak martwy skrzep ku bijącemu coraz słabiej sercu wolnego świata.
    • Źródło: Wydawnictwo Literackie, Kraków 2000, s. 37.

Sny w pięknym Morodi

[edytuj]
  • Człowiek zabija siebie z zemsty, z gniewu, z nienawiści, ze wszystkiego, co pakujemy do worku rozpaczy, nie z miłości.
  • Czy nazwać nie znaczy okraść?

Inne

[edytuj]
  • Była to bez wątpienia bitwa wielka. Chcieliśmy jej, żyliśmy myślą o niej w Palestynie, w Iraku, w Egipcie, szkoląc się na pustyni, nasłuchując wiadomości z Polski. Łatwo dziś twierdzić, że w pięć miesięcy po Teheranie była już politycznie zbyteczna. Równie łatwo wydać dziś podobny, jeśli nie bardziej nawet stanowczy, sąd o Powstaniu Warszawskim. Istnieją procesy, które raz wprawione w ruch i ciągle podsycane nie dają się powstrzymać o krok od spełnienia bez ryzyka duchowej kapitulacji na długie lata. Historia Armii Krajowej zmierzała od początku ku Powstaniu, jak w historię Drugiego Korpusu wpisana była od początku Bitwa.
  • Dziś myśli się tylko o zniszczonej substancji narodowej w obliczu niewoli, która nastąpiła, a nie o tej substancji, którą niewola zniszczyła.
  • Istnieje poza tym w najniższym kręgu nieszczęścia przyjemność, której większość ludzi nie potrafi zrozumieć: przyjemność życia i oddychania.
    • Źródło: Wieża
  • Mól książkowy bez marzeń jest półmartwy, ledwie porusza skrzydełkami.
    • Źródło: Madrygał żałobny
  • Najtrudniej ominąć pułapkę banalnej repetycji, usiłując dać wyraz zachwytowi. Podobnie jest w wyznaniach i zaklęciach miłosnych. Następuje coś w rodzaju samorozgrzeszenia banału, przestaje się zwracać nań uwagę, bo wytarte i oklepane, zdawałoby się, słowa zaczynają świecić nowym światłem, zaczynają same z siebie wykraczać poza własne, potoczne znaczenia.
    • Źródło: Portret wenecki
  • Nie można przez pięć lat przygotowywać żołnierzy do rozprawy z wrogiem, aby na pięć minut przed dwunastą powiedzieć im, że wszystko odwołane. Nie można przez pięć lat bić się na wszystkich frontach świata, aby przed decydującą bitwą zatrzymać w powietrzu podniesioną do ostatniego uderzenia pięść. Nie można przez pięć lat zachęcać i nawoływać do oporu, aby na metr od mety – choćby nawet problematycznej – dać sygnał rozejścia się. Nie można wreszcie przez pięć lat żyć w jednej niewoli, aby w obliczu nadciągającego cienia drugiej niewoli nie zapragnąć oczyszczenia w „wichrze wolności”. W tym sensie jesteśmy wszyscy uczestnikami powstania warszawskiego.
  • Nieszczęśliwi lubią mówić o swoim nieszczęściu.
  • Ostatecznie czym jest nadzieja? Bezsilnym buntem przeciw rozpaczy. Kto twierdzi, że nie można żyć bez nadziei, twierdzi po prostu, że nie można żyć bez nieustannego buntu.
    • Źródło: Gorący oddech pustyni
  • Teraz rozumiem lepiej, dlaczego komuniści zaczęli wkrótce po wojnie swoje dzieło systematycznego zniesławiania Armii Krajowej i powstania warszawskiego od ataku na conradowską filozofię męstwa i godności ludzkiej.
  • Wiem i ja, że „przeklęta świętość, co ściga przez dalsze wieki potomnych”. Ale pomiędzy robieniem świętości z ran narodowych, a grzebaniem w nich z wyrazem fałszywej mądrości po klęsce w oczach, jest jeszcze – na szczęście – coś pośredniego. Jest odwaga powiedzenia, że powstanie warszawskie było nieuniknione, jeśli po wrześniu zapadła powszechna decyzja dalszej walki.
  • Większość zdarzeń w ludzkim życiu posiada tę właśnie cechę otwartości, niedomknięcia, wisi nad ludźmi bez żadnego rozwiązania.
    • Źródło: Cmentarz Południa
  • Uciekać znaczy też zawsze uciekać od samego siebie, wiedząc, że to niemożliwe, gdyż (jak zauważył słusznie Seneka) w ucieczce czy tylko w podróży „wiezie się ze sobą właśnie samego siebie”.
    • Źródło: Wariacje na temat Wielkiej Ucieczki
  • Zadaję sobie pytanie, czy pragnienie sprawiedliwości nie jest w człowieku silniejsze od pragnienia wolności, równości i braterstwa.
    • Źródło: Łuk sprawiedliwości
Zobacz zbiór multimediów na Wikimedia Commons:
Gustaw Herling-Grudziński
Źródło: „https://pl.wikiquote.org/w/index.php?title=Gustaw_Herling-Grudziński&oldid=581234”