Monteskiusz

Monteskiusz

Monteskiusz (właśc. Montesquieu Charles Louis de Secondat; 1689–1755) – francuski filozof, prawnik i pisarz epoki Oświecenia.

O duchu praw (1748)

• Kiedy w jednej i tej samej osobie lub w jednym i tym samym ciele władza prawodawcza zespolona jest z wykonawczą, nie ma wolności. (…) nie ma również wolności, jeśli władza sędziowska nie jest oddzielona od prawodawczej i wykonawczej.
  • Zobacz też: podział władz

• Wolność to prawo czynienia wszystkiego, czego ustawy nie zabraniają.
  • Zobacz też: wolność

Inne

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Lettres familieres a divers amis d’Italie, 1767

A

• Ambicja książąt nie jest nigdy tak niebezpieczna, jak nikczemność doradców.

B

• Biegając za dowcipem, łapiemy głupstwo.
  • Źródło: „Przekrój”, tom 1, Krakowskie Wydawnictwo Prasowe, Kraków 1978, s. 99.

C

• Często krytykuje się swych przyjaciół tylko dla udowodnienia, że ma się tyle przenikliwości, by dostrzec ich wady.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.

• Człowiek lubiący się kształcić nigdy nie jest bezczynny.

• Człowiek pobożny i ateista mówią wciąż o religii: jeden mówi o tym, co kocha, drugi o tym, czego się lęka.

• Człowiek wyrzeka się swych błędów najpóźniej, jak może.

D

• Dowodem niestałości mężczyzn jest to, że trzeba było ustanowić instytucję małżeństwa.

• Dusza jest w naszym ciele, jak pająk w swej sieci. Nie może się on poruszyć, nie wprawiając w ruch daleko rozpiętych nitek pajęczyny, ale i na odwrót, nie sposób wprawić w ruch którejkolwiek z tych nici nie poruszając pająka.
  • Zobacz też: pająk

• Duże podłości robimy z nienawiści, małe ze strachu.

F

• Francuzi nie mówią prawie nigdy o swych żonach – lękają się, że mogą o nich mówić do kogoś, kto zna je lepiej od nich.
  • Zobacz też: Francuzi

G

• Gdy wystarczy poprawić, nie należy usuwać.

• Gdyby trójkąty stworzyły sobie boga, zrobiłyby go o trzech bokach.
  • Źródło: Myśli
  • Zobacz też: Bóg

• Gdybym był papieżem, posłałbym do licha wszystkich mistrzów ceremonii i wolałbym być człowiekiem niż bogiem.
  • Zobacz też: religia

• Godna podziwu jest myśl Platona, że prawa istnieją po to, aby przekazywać rozumu tym, którzy ich nie mogą otrzymać bezpośrednio.
  • Zobacz też: rozum

I

• Im mniej ludzie myślą, tym więcej mówią.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.

• Imperium zbudowane orężem potrzebuje oręża, by się utrzymać przy życiu.

J

• Jak można być Persem?
  • Comment peut – on être Persan? (fr.)
  • Źródło: Listy perskie 30 (1721 rok)

• Jakże niszczycielski był fanatyzm chrystianizmu i islamu. Tylko piórem umoczonym we krwi lub łzach można by opisać jego przerażające skutki.

• Jestem przekonany że anioły nie pogardzają ludźmi w tym stopniu, co ludzie sami sobą.
  • Zobacz też: anioł

• Jesteśmy tak ślepi, że nie wiemy, kiedy się martwić, a kiedy cieszyć; oddajemy się prawie zawsze fałszywym radościom i smutkom.

• Jeśli chciałoby się być tylko szczęśliwym, cel osiągnie się szybko, jednak chciałoby się być szczęśliwszym niż inni. A to trudne, ponieważ zwykle uważamy ich za szczęśliwszych, niż są w rzeczywistości.
  • Zobacz też: szczęście

• Jeśli reguł moralności nie nosisz w sercu, nie znajdziesz ich w książkach.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał K. Nowak, Warszawa 1998.
  • Zobacz też: moralność

K

• Kapitał skromności przynosi zawsze wysokie procenty.

• Każda reforma wymaga odpowiedniego czasu.
  • Zobacz też: reforma

• Książki są jak towarzystwo, które sobie człowiek dobiera.

• Kto chce rządzić ludźmi, nie powinien ich gnać przed sobą, lecz sprawić, by podążali za nim.

L

• Lekarze i moraliści, zajmując się namiętnościami, nigdy nie mówią tym samym językiem.

• Ludzie, którzy chcą zawsze pouczać, przeszkadzają częstokroć innym w nauczaniu się.

• Lubić czytanie – to znaczy godziny nudy, które człowiek miewa w życiu, zmieniać na godziny radości.

Ł

• Łatwiej przemawiać przeciw królowi niż przemawiać do króla.

M

• Medycyna zmienia się, gdy zmienia się kuchnia.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał K. Nowak, Warszawa 1998.

• Mężczyzna mógłby ze słusznością skarżyć się na niewierność żony wówczas, gdyby były tylko trzy osoby na świecie; zawsze dojdą do ładu, jeśli ich będzie cztery.

N

• Najgroźniejsze jest zepsucie tajemne – takie zepsucie, które się kryje.

• Największym złem, na które cierpi świat, jest nie siła złych, lecz słabość dobrych.
  • Zobacz też: dobro, zło

• Narkotyki to zakład z twoim umysłem.

• Naród wolny może mieć oswobodziciela; naród ujarzmiony może mieć tylko innego ciemięzcę.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.

• Nie być kochaną – to nieszczęście, nie być już kochaną – to zniewaga.
  • Zobacz też: miłość

• Nie jest wcale konieczne, aby wielkie zdarzenia miały za źródło wielkie przyczyny.

• Nie można sobie wyobrazić aby Bóg w swej nieskończonej mądrości umieścił duszę, a zwłaszcza duszę dobrą w czarnym ciele. Niepodobna jest, abyśmy przypuszczali, że to są ludzie…
  • Zobacz też: rasizm

• Nie należy dolewać octu do tego, co się pisze, natomiast dodać soli.

• Nieograniczone posłuszeństwo wymaga ciemnoty u tego, który rozkazuje, prawie w takim samym stopniu jak u tego, który słucha.

• Nie znajduję nic, co byłoby trudniejsze niż błyszczeć inteligencją wśród głupców.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał K. Nowak, Warszawa 1998.
  • Zobacz też: głupiec

• Nigdy nie osądzi się w sposób właściwy ludzi, jeśli im się nie wybaczy przesądów ich epoki.

O

• O zamożności decydują obyczaje, a nie bogactwa.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał K. Nowak, Warszawa 1998.

P

• Pisząc, nie trzeba tak wyczerpywać przedmiotu, aby nic nie pozostało dla czytelnika. Nie chodzi wszako o to, aby ludzie czytali, ale aby myśleli.

• Powiadano o Rzymianach, iż rozkazywali narodom, ale słuchali żon.

• Prawa natykają się zawsze na namiętności i na przesądy prawodawcy. Czasami przechodzą przez nie i barwią się od nich; czasem utkwią w nich i wrosną w nie.
  • Zobacz też: prawo

• Prawda ma tylko jedną twarz, a kłamstwo ma ich wiele.

• Próbujmy przystosować się do życia, bo ono do nas się nie przystosuje.

• Przyszliśmy na świat, aby współżyć, a więc przyszliśmy na świat, aby się sobie wzajemnie podobać.

• Pycha jest zwierciadłem, które pomniejsza nasze wady, a powiększa nasze zalety.

R

• Rzeki biegną utonąć w morzu, monarchie toną w despotyzmie.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał K. Nowak, Warszawa 1998.

S

• Smutek kochanków jest pełen rozkoszy.

• Sny rodzą rzeczywistość.

• Sprawiedliwość podnosi głos, ile może, ale trudno jej o posłuch w zgiełku namiętności.

• Szczęśliwy jest naród, którego historia jest nudna.

T

• Tak wielką estymą obdarza się w naszych czasach nauki fizyczne, że dla nauk moralnych pozostaje już tylko obojętność.

• To, czego twórcom brakuje w głębi, zwracają nam w długości.

• To nieszczęście, że tak mały odstęp dzieli czas, gdy jesteśmy zbyt młodzi, od czasu, gdy jesteśmy zbyt starzy.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał K. Nowak, Warszawa 1998.

• To zdumiewające, że bogactwo ludzi Kościoła wzięło początek od zasady ubóstwa.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał K. Nowak, Warszawa 1998.

• Towarzystwo kobiet psuje obyczaje i wyrabia smak.
  • Źródło: Księga toastów i humoru biesiadnego, wybór i oprac. Leszek Bubel, wyd. „Zamek”, Warszawa 1995, s. 148.
  • Zobacz też: kobieta

• Twierdzenia matematyczne uważane są za prawdziwe, ponieważ w niczyim interesie nie leży, by uważać je za fałszywe.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał K. Nowak, Warszawa 1998.
  • Zobacz też: matematyka

W

• W kraju, gdzie miłość stanowi najważniejszą sprawę, zazdrość jest największą namiętnością.

• W miarę jak władza monarchy staje się olbrzymia, zmniejsza się jego bezpieczeństwo.
  • Zobacz też: władza

• Wolność jest to prawo czynienia wszystkiego tego, czego ustawy nie zabraniają.

• Wolność polityczna nie polega na tym, aby robić to, co się chce. W państwie, tzn. w społeczności, w której są prawa, wolność może polegać jedynie na tym, aby móc czynić to, czego się powinno chcieć, a nie być zmuszonym czynić tego, czego się nie powinno chcieć.
  • Zobacz też: państwo, naród, wolność

• Wolność to dobro, które umożliwia korzystanie z innych dóbr.

• Wszyscy ludzie nieśmiali chętnie posługują się groźbami. A to dlatego, że czują, iż groźby wywarłyby na nich samych wielkie wrażenie.

• Wszystkie religie zawierają zasady pożyteczne dla społeczeństwa

• Wszystko, co prawo nazwie karą, jest w istocie karą.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał K. Nowak, Warszawa 1998.

• Wszystko, co dobre, jest w istocie złe.

Z

• Z rozpustą jest jak z chciwością – gromadzenie skarbów pomnaża żądzę.

• Zaobserwowałem, że aby osiągnąć coś na tym świecie, trzeba udawać głupiego.

• Zraniona miłość może wywołać takie same skutki co nienawiść.