Blaise Pascal

Blaise Pascal

Blaise Pascal (pol. Błażej Pascal; 1623–1662) – francuski filozof i matematyk.

Myśli (1660)

 Poniżej znajdują się wybrane cytaty, więcej znajdziesz w osobnym haśle Myśli.

• Myśl stanowi wielkość człowieka.
  • Źródło: Myśli, wyd. Księg. św. Wojciecha, Poznań 1921, s. 122, tłum. Tadeusz Boy-Żeleński.

• Pamięć jest konieczna do wszystkich działań rozumu.

• Serce ma swoje racje, których rozum nie zna.
  • Le cœur a ses raisons que la raison ne connaît point. (fr.)
  • Źródło: op. cit., s. 100.
  • Zobacz też: serce

Inne

A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N O Ó P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

C

• Często uwielbiamy kogoś, kto nie domyśla się, że jest przedmiotem ubóstwiania, i dochowujemy niezłomnej wiary komuś, kto o tym nie wie. Ale na to trzeba, aby miłość była bardzo subtelna i bardzo czysta.

• Człowiek jest mieszaniną pychy i nikczemności, wielkości i nędzy; pragnie cnoty, a służy grzechowi; pragnie trwałego szczęścia, a goni za chwilowymi rozkoszami; pan ziemi i nędzny robak.

• Człowiek jest tedy jeno maską, jeno kłamstwem i obłudą; i w sobie i wobec drugich.

• Człowiek nie jest godny Bogu, ale nie jest niezdolny stać się Go godnym.

• Człowiek nie ma władzy nawet nad własnym życiem.

• Człowiek stworzony jest na to, by szukać prawdy, a nie by ją posiadać.

D

• Dopiero kiedy człowiek zacznie się zastanawiać nad sobą samym, zrozumie jak bardzo niezdolny jest pojąć inne rzeczy.

• Dopiero przy końcu roboty można poznać, od czego trzeba było zacząć.

• Doświadczenie uczy nas dostrzegać olbrzymią różnicę między dobrocią a pobożnością.

• Dyplomacja potrzebna jest nawet w miłości.

G

• Grzesznik to człowiek, który nie ma dość woli, aby nie kochać zła.

I

• I kto by śmiał wyobrazić sobie, iż uczyniono w całym Kościele tyle hałasu o nic, pro nihilo, jak powiada św. Bernard? Ale to właśnie cała zręczność waszego postępowania: obudzić przeświadczenie, że chodzi o wszystko w sprawie, gdzie nie chodzi o nic, i wmówić w potężne osoby, które wam dają ucha, iż w sporze tym chodzi o najzgubniejsze błędy (...) i o najważniejsze zasady wiary; iżby, w tym przeświadczeniu obróciły cały swój zapał i powagę przeciw tym, których zwalczacie, jak gdyby ocalenie religii katolickiej od tego zależało, podczas gdy, gdyby poznali, iż chodzi jedynie o ten drobny punkt faktyczny, zgoła by ich to nie obeszło, przeciwnie, żałowaliby, że dołożyli tylu wysiłków, aby wspierać wasze osobiste namiętności w sprawie bez znaczenia dla Kościoła.
  • Źródło: Prowincjałki, przeł. Tadeusz Boy-Żeleński
  • Opis: fragment polemiki z jezuitami.

• Im dłuższa jest droga w miłości, tym więcej wybredna natura doznaje rozkoszy.

• Istnieją dwa rodzaje ludzi: sprawiedliwi, którzy uważają siebie za grzeszników, i grzesznicy, którzy uważają siebie za sprawiedliwych.
  • Źródło: Marta Żurawiecka, Z księdzem Twardowskim 2014, Wyd. Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, Sandomierz 2013, s. 98.
  • Zobacz też: sprawiedliwy

J

• Jak często najgorliwsi ulegają w dyspucie odruchom gniewu we własnym interesie, podczas gdy sumienie utwierdza ich w mniemaniu że działają jedynie w interesie prawdy, tak iż przekonują się o tem niekiedy aż znacznie później?
  • Źródło: Prowincjałki, Czwarty list do przyjaciela z prowincji, tłum. T. Boy-Żeleński, Inst. Wyd. „Bibljoteka Polska”, Warszawa 1921, s. 57.

• Jedna kropla miłości jest więcej warta niż ocean dobrych chęci i rozumu.
  • Źródło: Irena Tomala, Liryki Arizońskiej Dziewczyny, wyd. BookBrewer

• Jest wystarczająco dużo światła dla tych, którzy pragną zobaczyć, i wystarczająco dużo ciemności dla tych, którzy mają odwrotne upodobania.

K

• Każda kobieta chce się podobać i, kiedy posiada przewagi piękności lub bodaj ich część, uda jej się to; nawet gdyby mężczyźni mieli się nieco na baczności, choćby ona sama się nie starała, będzie wzbudzać miłość.

• Każdy człowiek jest wybredny w jakiejś sferze ducha, jest wybredny i w miłości.

• Kiedy miłość i ambicja zejdą się razem, są tylko połową tego, czym byłyby, gdyby istniała tylko jedna z nich.

• Kropla miłości znaczy więcej niż ocean rozumu.

L

• List ten jest dłuższy jedynie dzięki temu, iż nie miałem czasu napisać go krócej.
  • Je n’ai fait celle-ci plus longue que parce que je n’ai pas eu le loisir de la faire plus courte. (fr.)
  • Źródło: Lettres provinciales, List XVI
  • Zobacz też: list

M

• Miłość dostojna wypełnia serce o wiele lepiej niż miłość zwyczajna i pospolita. Serce człowieka jest wielkie, małe rzeczy pływają po nim, jedynie wielkie osiadają w nim i trwają.

• Miłość nie ma wieku, wciąż się rodzi. Mówią to nam poeci; dlatego przedstawiają ją nam jako dziecko.
  • Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.

• Miłość rodzi dowcip i karmi się dowcipem, kochać – to wymaga umiejętności.

N

• Największą karą czyśćca jest niepewność sądu.
  • Zobacz też: niepewność, czyściec

• Należy przyznać, że szczęście w tym życiu opiera się na nadziei nowego i zupełnie innego życia; jest się szczęśliwym wtedy, gdy bliskie jest uobecnienie tej nadziei.

O

• O to, czy trzeba kochać, nie trzeba pytać, to trzeba czuć.

• Opinia większości jest opinią najmniej zdolnych.

P

• Pierwszym skutkiem miłości jest to, że budzi wielki szacunek: mamy cześć dla osoby, którą kochamy, i słusznie; nie widzimy w świecie nic równie wielkiego.

• Poganie nie znają Boga, ale kochają tylko przyrodę; żydzi znają prawdziwego Boga oraz kochają przyrodę; chrześcijanie znają prawdziwego Boga, ale nie kochają przyrody.

• Przypadkowe odkrycia zdarzają się tylko umysłom przygotowanym.

• Pytają, czy trzeba kochać. O to nie należy pytać, to trzeba czuć.

S

• Sympatia lub nienawiść odmieniają twarz sprawiedliwości.

W

• W każdym człowieku jest przepaść, którą można wypełnić jedynie Bogiem.

• W miłości milczenie lepsze niż mowa. Dobrze jest być zmieszanym, jest wymowa milczenia, która przenika bardziej niż zdołałyby to uczynić słowa.

• Wcale nie jest pewne, że wszystko jest niepewne.

Z

• Złoty środek.
  • Juste milieu. (fr.)

• Zwycięstwo kocha troskę.

O Pascalu

• I wreszcie, w ostateczności, w tej filozofii trwogi ukazuje się uśmiech… uśmiech szyderczy, drwiący i czuły, taki, jaki często domyślamy się na twarzy Pascala, pomimo smutku i bólu. Uśmiech na widok manii wielkości szwagra, na widok hipokryzji jezuitów, na widok paniki filozofów, trzymających się kurczowo swoich plansz, na widok pretensji doktorów Sorbony, próżności książąt, głupoty policjantów, którzy go ścigają. Jest to uśmiech skazańca stojącego przed plutonem egzekucyjnym, uśmiech kogoś, kto wie, że śmierć może nadejść w każdej chwili. Uśmiech Buddy. Uśmiech właściwy umysłowi ludzkiemu, jak w języku francuskim, który w jednym słowie spirituel („duchowy”, ale też: „dowcipny, bystry”) łączy to, co religijne, i to, co komiczne. Uśmiech – najlepsze, co możemy dzielić z innymi, największe wyzwanie rzucone dyktatorom, najlepszy sędzia jakości dzieła sztuki, ostateczny dowód życia.
  Taka jest ostatnia lekcja geniuszu Pascala i geniuszu Francji: każda okazja jest dobra do uśmiechu. I pośmiania się aż do rozpuku. Jeszcze i jeszcze. Z całego, śmiechu wartego, splendoru ludzkości.
  • Autor: Jacques Attali, Pascal, tłum. J. Kierul, PIW, Warszawa 2004.

• W oczach Pascala świat ludzki to zabawna farsa odgrywana na Golgocie. Sam czuł się ochraniany przez Boga, więc twierdził, że jest szczęśliwy i że dostrzega wyższą sprawiedliwość w cierpieniach zarówno doczesnych, jak i wieczystych. (…) Mimo wszelkich jego zapewnień o szczęśliwości tych, co „znaleźli Boga”, religia Pascala przeznaczona była dla ludzi nieszczęśliwych i z natury rzeczy musiała unieszczęśliwiać ich jeszcze bardziej.
  • Autor: Leszek Kołakowski, Bóg nam nic nie jest dłużny. Krótka uwaga o religii Pascala i o duchu jansenizmu, tłum.I. Kania, Kraków 1994.

• Żadnego z „wielkich filozofów” nie czyta się łatwiej i z bardziej bezpośrednim poczuciem rozumienia; żaden też nie nastręcza tak bezgranicznej trudności opisu.
  • Autor: Leszek Kołakowski, Banał Pascala (1963)