Noc Kupały

Z Wikicytatów, wolnej kolekcji cytatów
Noc Kupały, obraz Henryka Siemiradzkiego, 1892.

Noc Kupały (Sobótka, Sobótki, Noc Świętojańska, na Białorusi i Ukrainie – Noc Iwana Kupały, zwana też Nocą Kupalną, Kupalnocką, Kupałą) – święto ludowe związane z letnim przesileniem Słońca, obchodzone w najkrótszą noc w roku, z 21 na 22 czerwca, w Europie Wschodniej z 6 na 7 lipca.

Noc Kupały w poezji

  • Palą ognie za brodem,
    W ogniu płonie mech i pnie.
    Oj, Kukało, oj, Kupało,
    W ogniu płonie mech i pnie.
    (…)
    A u naszej wioski wrót
    Pląsa dziewcząt korowód.
    Oj, Kukało, oj, Kupało,
    Pląsa dziewcząt korowód.
    (…)
    • За рекой горят огни,
      Погорают мох и пни.
      Ой, купало, ой, купало,
      Погорают мох и пни.
      (…)
      А у наших у ворот
      Пляшет девок корогод.
      Ой, купало, ой, купало,
      Пляшет девок корогод. (ros.)
      (…)
    • Autor: Siergiej Jesienin, wiersz Palą ognie za brodem…, 1814–1816
  • Tak to matki nam podały,
    Samy także z drugich miały,
    Że na dzień świętego Jana
    Zawdży sobótka palana.
  • Zorza na ciemnym niebie
    W runiczny wzór się utka.
    Nie przeszkadzajcie dziwom,
    Bo Noc będzie króciutka.

Inne

  • Temu Kupale (…) pamięć odprawia się w wieczór narodzenia Jana Chrzciciela (…) tym sposobem: z wieczora zbiera się lud prosty obojej płci, i splata sobie wieńce z ziela jadowitego albo korzenia, i przepasawszy się bylicą wznieca ogień. Gdzie indziej stawiają gałąź zieloną, i wziąwszy się za ręce obracają wokół tego ognia, śpiewając swoje pieśni (…) Potem przez ogień ten przeskakują, temu biesowi ofiarę z siebie składając.
    • Źródło: Latopis hustyński (XVII w.), cyt. za: Aleksander Gieysztor, Mitologia Słowian, wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006, s. 245.
  • U nas dzień św. Jana, tam też w nocy ognie paliły, tańcowały, śpiewały, diabłu cześć a modłę czyniąc. Tego obyczaju pogańskiego do tych czasów w Polszcze nie chcą opuszczać niewiasty.
    • Autor: Marcin z Urzędowa, Herbarz polski, to jest o przyrodzeniu ziół i drzew rozmaitych i innych rzeczy do lekarztw należących, księgi dwoje, Kraków 1595.
    • Opis: w 1562 r.
  • W Krakowskiem palą sobótki w dniach Zielonych Świątek. Wieczorem od Ojcowa do Lanckorony, od wzgórz Chełmskich (nad Przemszą) aż poza mogiłę Wandy, cały widnokrąg goreje tysiącem ognisk na wzgórkach, jak nieprzejrzane obozowisko wśród nocy.
    • Autor: Władysław Ludwik Anczyc, cyt. za: Aleksander Gieysztor, Mitologia Słowian, wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006, s. 244.
    • Opis: w 1845.