Nagardżuna

Nagardżuna (II w. n.e.) – indyjski uczony buddyjski, twórca kierunku Środkowej Drogi, Madhjamaki.

• Bez jednego nie byłoby wielu. Bez wielu jedno nie byłoby możliwe. Wszystko, co powstaje w sposób współzależny, jest niemożliwe do określenia.
  • Źródło: Sunjatasaptati, 7

• „Czas”, który płynie, nie może zostać „schwytany”, a niezmienny „czas”, który można by „schwytać” – nie istnieje. Jak więc w sensowny sposób można mówić o czasie, który jest niemożliwy do pojęcia?
  Jeżeli czas jest uzależniony od bytu, jak więc może być oddzielony od niego? Nie ma takiego bytu, który by istniał [niezależnie], jak więc czas może stać się (czymś takim)?
  • Źródło: Mulamadhyamika-karika, XIX, 5–6
  • Zobacz też: czas

• Jeżeli rozumie się, że „to jest rezultatem tamtego”, zanikają wszystkie sieci błędnych poglądów. Niesplamiona istota porzuca wówczas pragnienie, złudzenie i nienawiść i osiąga Nirwanę.
  • Źródło: Sunjatasaptati, 63
  • Zobacz też: Nirwana

• Mędrzec powiedział, że ostrożność jest źródłem nieśmiertelności, a brak ostrożności jest źródłem śmierci; dlatego wzmacniaj swoje zalety i przywiąż się do ostrożności.
  • Opis: list do przyjaciela.
  • Źródło: Suhrlekha, 13, 14

• „Nie ma mnie”, „nie będzie mnie”, „nie mam”, „nie będę mieć” – to przeraża wszystkich naiwnych i zabija strach w mądrych.
  • Źródło: Rajaparikatha-ratnamala, 26

• Ponieważ wszystkim rzeczom na równi brak substancji – nie mają jej przyczyny ani warunki, (w) całości ani pojedynczo – dlatego są one puste.
  • Źródło: Sunjatasaptati, 3
  • Zobacz też: Siunjata

• Rzecz, która powstaje w zależności od tego lub tamtego, nie powstaje jeśli tego czegoś brak. Byt i niebyt, złożone i niezłożone – pozostają w spokoju. To jest Nirwana.
  • Źródło: Sunjatasaptati, 63

• To dzięki pustce wszystkie rzeczy i zdarzenia mogą zaistnieć.
  Bez pustki nic nie może zaistnieć.
  • Źródło: Mulamadhyamika-karika, XXIV, 14
  • Zobacz też: Siunjata

• W odniesieniu do Tathagaty, którego własną naturą jest siunjata, nie pojawiają się myśli, że po zaniku (nirotha) Budda "istnieje" albo "nie istnieje".
  • Źródło: Mulamadhyamika-karika, XXII, 14
  • Zobacz też: Parinirwana

O Nagardżunie

• Ostateczna rzeczywistość – to według szkoły Madhjamaka fakt, że rzeczy „same w sobie” nie istnieją realnie, ponieważ powstają jedynie w związkach wzajemnych uwarunkowań. Gdyby na prawdę istniały niezależnie od siebie, wszystko pozostawałoby niezmienne i trwałe.(...)
  Kwiat np. zakwitnie tylko wtedy, gdy zaistnieją równocześnie odpowiednie warunki: nasienie, ziemia, woda, ciepło.
  • Autor: III Tenga Rinpocze, Sutry i Tantry Drogi Buddyzmu, Góry, Kraków 1994.