Longobardowie

Longobardowie (łac. Langobardi, gr. οἱ Λαγγοβάρδοι) – lud zachodniogermański, który w VI wieku stworzył w północnej Italii Królestwo Longobardów.

Origo gentis Langobardorum

(longobardzki mit zapisany na podstawie tradycji ustnej w prologu Edyktu Grimoalda (668), i w późniejszym Edykcie Liutpranda (735); cyt. za: Karol Modzelewski, Barbarzyńska Europa, wyd. Iskry, Warszawa 2004, s. 62–63.)

Jest w północnych krainach wyspa, która nazywa się Skandan, (…) gdzie mieszka wiele ludów. Wśród nich był niewielki lud zwany Winnilami. I była z nimi niewiasta imieniem Gambara i miała dwóch synów, imię jednego Ibor, a imię drugiego Agio; ci z matką swoją Gambarą dzierżyli przywództwo nad Winnilami. Ruszyli się zatem wodzowie Wandalów, to jest Ambri i Assi z wojskiem swoim, i mówili do Winnilów: „Albo płaćcie nam dań, albo przygotujcie się do bitwy i bijcie z nami”. Wtedy odpowiedzieli Ibor i Agio z matką swoją Gambarą: „Lepiej nam przygotować się do bitwy niż płacić Wandalom”. Wtedy Ambri i Assi, to jest wodzowie Wandalów, poprosili Wotana [Odyna, boga wojowników], aby dał im zwycięstwo nad Winnilami. Odpowiedział Wotan, mówiąc: „Których pierwszych ujrzę o wschodzie słońca, tym dam zwycięstwo”.

W tym samym czasie Gambara z dwoma synami swoimi, to jest Iborem i Agio, którzy byli przywódcami Winnilów, poprosili Freję, małżonkę Wotana, żeby była przychylna Winnilom. Wtedy Freja dała im radę, aby o wschodzie słońca przybyli Winnilowie oraz ich żony z włosami rozpuszczonymi wokół twarzy na podobieństwo brody, i aby tak przybyły ze swoimi mężami. Wtedy, gdy zabłysło wschodzące słońce, obróciła Freja, małżonka Wotana, łóżko, w którym spoczywał jej mąż, i skierowała jego twarz ku wschodowi, i zbudziła go. A on, spoglądając, ujrzał Winnilów i ich żony z włosami rozpuszczonymi wokół twarzy, i rzekł: „Kim są ci długobrodzi?”. I rzekła Freja do Wotana: „Tak jak dałeś im imię, daj im też zwycięstwo”. I dał im zwycięstwo, aby gdziekolwiek postanowią walczyć, zwyciężali. Od tej pory Winnilowie zwani są Longobardami.

Inne

Cóż to, przedostojni synowie, wielcy królowie, za bezmyślność – niech to będzie wolno z głębi serca powiedzieć – że wasze przesławne plemię Franków, które jaśnieje ponad wszystkie narody, i tak wspaniały i szlachetny potomek waszego rodu królewskiego zhańbi się – co niech nie nastąpi! – związkiem z cuchnącym plemieniem Longobardów, które oby nigdy nie zaliczało się w poczet narodów, z którego nasienia, jak wiadomo, powstał i ród trędowatych.
- Autor: Stefan III
- Opis: w liście do króla Franków Pepina III i jego synów, dążąc do zerwania układu o małżeństwie między Karolem Wielkim a córką longobardzkiego króla Dezyderiusza.
- Źródło: Benedykt Zientara, Świt narodów europejskich. Powstawanie świadomości narodowej na obszarze Europy pokarolińskiej, PIW, Warszawa 1996, s. 92.

Między Longobardami a poprzednimi panami Italii – Gotami – była taka różnica, jak między Teodorykiem, wysłuchującym podczas uczty panegirycznych utworów poetyckich na swą cześć, i Alboinem, pijącym z czaszki zabitego wroga (króla Gepidów Kunimunda) i zmuszającym do uczestniczenia w tym jego córkę, a swoją brankę. W przeciwieństwie do Gotów, od stuleci obcujących z cywilizacją rzymską, a przez sto lat obracających się w granicach Cesarstwa, Longobardowie poruszali się dotychczas na marginesie starć rzymsko-germańskich, a na pogranicznych ziemiach Cesarstwa (Noricum) znaleźli się dopiero w 489 r. (…) Tam dopiero zaczęły się wśród nich szerzyć wpływy chrześcijaństwa, i to z różnych źródeł, również katolickich; mimo przewagi, jaką uzyskał arianizm, większość Longobardów pozostawała jeszcze pogańska w chwili opanowywania nizin nadpadańskich.
- Autor: Benedykt Zientara, Świt narodów europejskich. Powstawanie świadomości narodowej na obszarze Europy pokarolińskiej, PIW, Warszawa 1996, s. 229.
- Zobacz też: Alboin, Teodoryk Wielki, Goci