Józef Dietl
Wygląd
Józef Dietl (1804–1878) – polski lekarz, polityk, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, prezydent Krakowa (1866–1874).
O reformie szkół krajowych (Kraków 1865)
[edytuj](cyt. za: Materiały do ćwiczeń z historii wychowania, cz. 3., Warszawa 1995)
- Łatwo zaś pojąć, że kształcenie młodzieży nawet w niższych szkołach ludowych nie może się ograniczać do samej nauki religii, że przeto nadzór i nad tymi szkołami nie może, a przynajmniej nie powinien wyłącznie być powierzony kościołowi. W szkołach średnich i wyższych nauki rozmaitością i obszarem takich nabierają rozmiarów, iż o duchownym ich zarządzie mowy wcale być nie może.
- Źródło: Stosunek szkoły do kościoła
- Niepodobna sądzić o urządzeniu zakładów edukacyjnych, ich zaletach lub wadach, nie uzyskawszy poprzednio dokładnego pojęcia o zadaniu i stanowisku szkoły w ogóle.
- Źródło: Szkoła w ogóle i jej stanowisko
- Ponieważ zaś kościół ma obowiązek nauczania w szkołach religii, przeto służy mu prawo współudziału w nadzorze, w zakresie jednak tylko religijnym odnoszącym się do wyznania
- Źródło: Stosunek szkoły do kościoła
- Tak więc szkoła, gdy z jednej strony człowieka kształci, obyczaja i uszlachetnia, z drugiej strony zaopatruje go w wiadomości do przyszłego jego zawodu potrzebne. Pierwsza jej czynność jest: wychowawcza, czyli pedagogiczna; druga: naukowa, czyli dydaktyczna. Obydwie te czynności wspólnie odbywać i wzajemnie wspierać się muszą. Wszakże w szkołach niższych i średnich przeważa cel pedagogiczny, w wyższych, specjalnych i zawodowych cel dydaktyczny. Pod względem pierwszym szkoła jest jednolita i niezależna, bo mając za osnowę kształcenie człowieka, czynić to musi bez różnicy wieku, płci, stanu, narodowości itp.
- Źródło: Szkoła w ogóle i jej stanowisko
(cyt. za: Stanowisko szkoły. Rada Szkolna krajowa, Język wykładowy, Kraków 1865)
- Pozwalamy sobie przypomnieć nowemu ministerstwu: iż zmiana na lepsze zacząć się musi od lepszego urządzenia szkół krajowych w duchu autonomicznym
- Opis: O konieczności wprowadzenia języka wykładowego języka polskiego i ukraińskiego zamiast niemieckiego
- Źródło: Język wykładowy zeszyt I, s5, Drukarnia C.K. Uniwersytetu Jagiellońskiego
Projekt zaradzenia brakowi mieszkań w Krakowie
[edytuj]- Człowiek bez dogodnego mieszkania, w którem dla siebie i swej rodziny uzyskać mógł dosyć miejsca, światła i powietrza, tych najbiedniejszych warunków życia, traci miłość ogniska domowego,
z tą utratą traci stopniowo miłość rodziny, kraju, porządku i pracy; traci poczucie własnej godności i obowiązków obywatelskich…
- Opis: odczyt prezydenta miasta Krakowa Józefa Dietla na posiedzeniu rady miejskiej 5 czerwca 1872.
- Źródło: Drukarnia „Czasu”, Kraków 1872, s. 11
Uwagi nad zdrojowiskami krajowemi ze względu na ich skuteczność, zastosowanie i urządzanie
[edytuj]- Ale i do Was się odzywam szanowni Koledzy i Przyjaciele, których wzniosłem, acz nader ciernistem jest powołanie, nie tylko uzdrawiać chorych, ale i nauczać niedoświadczonych
- Źródło: część I, Kraków 1858, Drukarnia C.K. Uniwersytetu s. 30