Herodot

Herodot z Halikarnasu (gr. Ἡερόδοτος ὁ Ἁλικαρνασσεύς; ok. 485–425 p.n.e.) – grecki historyk i podróżnik.

Dzieje

(tłum. i oprac. Seweryn Hammer, Warszawa 2005)

Egiptem jest ziemia, którą Nil zalewa i nawadnia, a Egipcjanami są ci, którzy mieszkają poniżej miasta Elefantyny i piją z tej rzeki.
- Źródło: II, Euterpe.

I nie mogę tylko odgadnąć, dlaczego ziemia, która przecież jest jedna, nosi trzy odmienne nazwy, pochodzące od imion kobiet…
- Opis: kończąc opis Azji, Europy i Afryki.
- Źródło: I, Klio.

Istnieją u nich (Massagetów) następujące zwyczaje. Każdy wprawdzie żeni się, ale żon używa się wspólnie. (…) Mianowicie jeżeli Massageta pożąda jakiejś niewiasty, wtedy zawiesza swój kołczan na wozie i spółkuje z nią bez żenady. Specjalna granica wieku u nich nie istnieje; tylko jeżeli ktoś się bardzo zestarzeje, schodzą się wszyscy krewni, zarzynają go i wraz z nim jeszcze owce, gotują mięso i obficie nim się raczą. Taki los uchodzi u nich za najszczęśliwszy. Kto natomiast umrze wskutek choroby, tego nie spożywają, lecz chowają do ziemi, i ubolewają nad nim, że nie udało mu się być zarżniętym. Nie sieją nic, tylko żywią się mięsem bydlęcym i rybami, których im obficie dostarcza rzeka Arakses (Syr-daria). Za napój mają mleko. Z bogów czczą tylko słońce, któremu ofiarują konie. Sens tej ofiary jest taki: najszybszemu z bogów poświęcają najszybsze ze wszystkich stworzenie.
- Opis: o Massagetach kojarzonych z Hunami lub uznawanych za odłam ludów irańskich.
- Źródło: I, Klio.

Neurowie mają scytyjskie zwyczaje. (…) Ci Neurowie wydają się być czarodziejami. Opowiadają bowiem Scytowie i zamieszkali w Scytii Hellenowie, że stale raz do roku każdy z Neurów na kilka dni staje się wilkiem, a potem znowu przybiera dawną postać. Ja wprawdzie w te ich baśnie nie wierzę, niemniej tak oni utrzymują i na to przysięgają.
- Opis: o plemieniu Neurów – przez część współczesnych historyków utożsamianym z Prasłowianami.
- Źródło: IV, Melpomene.
- Zobacz też: wilkołak

Nikt przecie nie jest tak nierozumny, żeby wybierał wojnę zamiast pokoju: bo w pokoju synowie grzebią swych ojców, w wojnie – ojcowie swych synów.
- Źródło: I, Klio.

Noszą płócienne szaty, zawsze świeżo wyprane, o co najwięcej dbają. Członki męskie obrzezują dla czystości, woląc być czystymi niż dorodnymi. Kapłani golą sobie co drugi dzień całe ciało, ażeby ani wesz ani żaden inny obrzydliwy owad nie pokazał się u nich podczas sprawowania służby bożej.
- Opis: o Egipcjanach
- Źródło: II, Euterpe.

Ów Megabazos (…) dzięki takim słowom zostawił po sobie nieśmiertelną pamięć u Hellespontyjczyków. Gdy bawił w Bizancjum, dowiedział się, że Kalchedończycy osiedlili się w tej okolicy o siedemnaście lat wcześniej niż Bizantyjczycy. Słysząc to, tak powiedział: – Kalchedończycy chyba w owym czasie byli ślepi – bo inaczej nie byliby obrali brzydszego miejsca, skoro mieli przed sobą piękniejsze dla założenia miasta.
- Źródło: IV, Melpomene.
- Zobacz też: Byzantion

Przy każdej sprawie należy patrzeć na koniec, jak on wypadnie: wszak wielu ludziom bóg tylko ukazał szczęście, aby ich potem strącić w przepaść.
- Źródło: I, Klio.

Wybrzeża Morza Czarnego (…) mieszczą w sobie najbardziej ze wszystkich ziem nieokrzesane ludy – z wyjątkiem scytyjskiego (…).
- Źródło: IV, Melpomene.

Z potraw, które się zjada, powstają wszystkie choroby ludzkie.
- Źródło: II, Euterpe.

Zbytni pośpiech w każdej sprawie rodzi błędy, z których zwykły wynikać ogromne szkody; zwlekanie zaś ma swe dobre strony, które jeśli nie zaraz takimi się wydają, to z czasem można je wykryć.
- Źródło: VII, Polihymnia.

Całe nasze życie to działanie i pasja.
Unikając zaangażowania w działania i pasje naszych czasów, ryzykujemy, że w ogóle nie zaznamy życia.

Egipt jest darem Nilu.
- Źródło: program Starożytne cywilizacje, odc. 1 Królestwo faraonów
- Zobacz też: Egipt, Nil

(…) gdyby poprosić wszystkie narody świata o wskazanie najwłaściwszych ich zdaniem i najbardziej godnych obyczajów, to każdy z nich na pierwszym miejscu postawiłby swoje własne.
- Źródło: ciekawostkihistoryczne.pl

Gdy kobieta zrzuca odzienie, zrzuca zarazem i wstyd.
- Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.
- Zobacz też: kobieta, wstyd

Mężczyźni i kobiety udawali się nad wodę, gdzie zasiadali w łodziach i rozpoczynali wędrówkę rzeką od miasta do miasta. Kilka kobiet wybijało rytm za pomocą kastanietów, a kilku mężczyzn grało na fletach. Reszta śpiewała i klaskała. Ilekroć łodzie zbliżały się w okolicę jakiegoś miasta, przybijano do brzegu. Kobiety wychodziły na ląd. Niektóre zaczynały tańczyć, inne zrzucały z siebie szaty.
- Źródło: Elwira Watała, Wielcy zboczeńcy, Warszawa 2007, ISBN 9788373992276.