Heraklit z Efezu
Wygląd
(Przekierowano z Heraklit)
Heraklit z Efezu (540 p.n.e.–480 p.n.e.) – starożytny filozof grecki.
- Bóg to dzień – noc, zima – lato, wojna – pokój, sytość – głód. Przeciwieństwa wszelkie, bo taki jest rozum.
- Źródło: O naturze, B67 DK
- Być rozumnym to największa cnota, a mądrość polega na tym, by mówić prawdę i postępować zgodnie z naturą, słuchając jej głosu.
- Charakter człowieka jest jego przeznaczeniem.
- Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał Krzysztof Nowak, Warszawa 1998.
- Nawet gdybyś przewędrował wszystkie ścieżki, nie odkryjesz granic duszy – tak głęboki jest jej logos.
- Źródło: O naturze, B45 DK
- Choroba pozwala poznać słodycz zdrowia, zło – dobra, głód – sytości, zmęczenie – wypoczynku.
- Źródło: O naturze, B111 DK
- Człowiek krzesze światło w nocy, kiedy wzrok mu gaśnie. Żywy dotyka umarłych we śnie, budząc się, przypomina śpiącego.
- Czuwający mają świat wspólny, śpiący są odwróceni do swych osobnych światów.
- Dla mnie jeden człowiek wart jest tyle co trzydzieści tysięcy, a niezliczony tłum mam za nic.
- Droga w górę i dół jedna i ta sama.
- ὁδὸς ἄνω κάτω μία καὶ ὡυτή. (gr.)
- Źródło: O naturze, B60 DK
- Gdyby życie polegało na przyjemnościach cielesnych, wówczas moglibyśmy nazwać woły szczęśliwymi, gdy znajdą groch do zjedzenia.
- Gdybym nie miał nadziei, nie osiągnąłbym tego, co wydaje się nieosiągalne.
- Jest w nas jednocześnie życie i śmierć, jawa i sen, młodość i starość – wzajemnie się zmieniają.
- Zobacz też: jawa
- Jesteśmy i nie jesteśmy zarazem – życie jest ciągłą zmianą, jest ciągłym rodzeniem się i śmiercią.
- Każdy człowiek ma zdolność poznawania samego siebie i rozumnego myślenia.
- Kto nie dąży do rzeczy niemożliwych, nigdy ich nie osiągnie.
- Kto nie spodziewa się niespodziewanego, ten nie odkryje go.
- Lud walczyć musi o system prawa ponad mury miasta.
- μάχεσθαι χρὴ τὸν δῆμον ὑπὲρ τοῦ νόμου ὅκωσπερ τείχεος. (gr.)
- Źródło: O naturze, B44 DK
- Mądrość polega na tym, by poznać myśl, która wszystkim steruje.
- Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał K. Nowak
- Na jawie świat jest dla wszystkich jeden i ten sam, ale we śnie każdy ucieka do własnego świata.
- Najmądrzejszy człowiek w porównaniu z bogiem wydaje się małpą pod względem mądrości, piękna i pod innymi względami.
- Natura lubi się ukrywać.
- Do tej samej rzeki nie można wejść dwukrotnie.
- Źródło: O naturze, B91 DK
- Nie można dwa razy wejść do tej samej rzeki, bo już inne napłynęły w nią wody.
- Opis: przytoczone przez Platona w Kratylu.
Zwykle błędnie tłumaczona sentencja. Moim zdaniem powinna być: Nie wchodzi się dwa razy do TAKIEJ samej rzeki". "το ίδιο" (z greki) znaczy zarówno 'tej samej jak i 'takiej samej'. Wówczas nie byłoby problemu z interpretacją.
- Nie powinniśmy wstępować w ślady naszych rodziców.
- Nie wystarczy dużo wiedzieć, żeby być mądrym.
- Źródło: Leksykon złotych myśli, wyboru dokonał K. Nowak
- Nie znano by imienia sprawiedliwości, gdyby nie istniała niesprawiedliwość.
- Niespodziewany ogień zaskoczy, rozsądzi i ogarnie wszystko.
- Nieśmiertelni śmiertelni i śmiertelni nieśmiertelni. Ci żyją śmiercią tamtych, tamci umierają życiem tych.
- Obudzeni mają jeden wspólny świat – we śnie każdy wraca do swego własnego.
- Słońce ma wielkość ludzkiej stopy.
- [περὶ μεγέθους ἡλίου] εὖρος ποδὸς ἀνθρωπείου. (gr.)
- Źródło: O naturze, B3 DK
- Słońce odnawia się co dzień.
- Świata tego, jednego i tego samego dla wszystkich – ani bóg żaden nie zrobił, ani człowiek, ale on był zawsze i jest i będzie; ogień wiecznie żywy, zapalający się w miarę i przygasający w miarę.
- Źródło: O naturze, B30 DK
- tłum. Władysław Witwicki, Z fragmentów Heraklita, Przegląd Filozoficzny, XXIII. 1920, s. 329.
- Zobacz też: ogień
- Ukryte piękno jest lepsze od jawnego.
- W myśleniu wszyscy uczestniczą.
- Inna wersja: Wszystko uczestniczy w myśleniu.
- Walka jest ojcem wszelkiego stworzenia.
- Źródło: O naturze, B53 DK
- Wiedza jest drugim słońcem dla tych, którzy ją posiadają.
- Wielka uczoność nie daje rozumu.
- Większość ludzi jest złych, a tylko niewielu jest dobrych.
- Woda uśmierca dusze, ziemia uśmierca wodę, woda rodzi się z ziemi, dusza z wody.
- Wszyscy czuwający mają jeden i wspólny świat, a każdy, który zasypia, odwraca się ku swojemu.
- Źródło: Łukasz Biskupski, Śladami Enneasza, „Tygiel Kultury”, 10 grudnia 2007.
- Wszystko płynie i nic nie pozostaje.
- Πάντα ῥεῖ καὶ οὐδὲν μένει. (gr.)
- Źródło: Symplicjusz, Komentarz do Fizyki Arystotelesa, księga IV
- Wszystko jest jednością.
- Ze śmierci ziemi rodzi się ogień, ze śmierci ognia rodzi się powietrze, ze śmierci powietrze rodzi się woda.
- Zimno staje się ciepłem, ciepło zimnem, wilgoć wysycha, twarde mięknie.
- Złymi świadkami są oczy i uszy dla ludzi, którzy mają dusze barbarzyńców.
- Źródło: O naturze, B107 DK