Getúlio Vargas

Getúlio Dornelles Vargas (1882–1954) – dyktatorski prezydent Brazylii w latach 1930–1945 i od 1951 do swego samobójstwa.

Raz jeszcze siły i interesy przeciwne narodowi połączyły się i powstały przeciwko mnie… Podziemna kampania ugrupowań międzynarodowych połączyła się z grupami krajowymi, aby sprzeciwić się systemowi gwarancji dla robotników. Kongres blokował ustawy przeciw nadmiernym zyskom. Wybuchła nienawiść przeciwko sprawiedliwej rewizji płac minimalnych… Nie życzą sobie niepodległości narodu.
- Źródło: Grzegorz Jaszuński, Świat zdaje egzamin. 1945–1965, wyd. Czytelnik, Warszawa 1967, s. 336.

O Getúlio Vargasie

Pod naciskiem sił narodowych i ludowych Vargas podjął szereg kroków dla uprzemysłowienia kraju, rozwiązał sprawę państwowego monopolu naftowego („Petrobras”), oparł się wysłaniu oddziałów wojskowych do Korei, powziął pewne decyzje ograniczające działalność obcego kapitału, zaprzestał w dużym stopniu ingerencji w związkach zawodowych i nakazał rewizję płacy minimalnej. Z drugiej jednak strony uległ żądaniu imperializmu amerykańskiego, podpisując układ wojskowy ze Stanami Zjednoczonymi (w 1952 roku), i stosował represje przeciwko komunistom i obrońcom pokoju.
- Źródło: komunikat Komunistycznej Partii Brazylii, cyt. za: Grzegorz Jaszuński, Świat…, op. cit., s. 335.

Prezydent Vargas jest twórcą rewolucji 1930 r. Jest on twórcą nowej ery w historii Brazylii, charakteryzującej się między innymi industrializacją, nacjonalizmem, aktywnością mas ludowych, wywalczeniem podstawowych praw dla klasy robotniczej i minimalnej płacy, powstawaniem związków zawodowych i ubezpieczeń socjalnych. Vargas jest twórcą tej rewolucji nie dlatego, że zainicjował wszystkie poszczególne rewolucyjne akcje, lecz ponieważ stworzył konieczną do tego atmosferę i otworzył drogę, która w końcu doprowadziła do głębokich zmian w społecznym i politycznym krajobrazie Brazylii.
- Autor: Leonardo Boff, Sakramenty Kościoła, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1981, ISBN 83-211-0304-9, tłum. Jan Doktór, s. 56-57.

(…) zdeklarowany wielbiciel faszyzmu. Wzorem swych europejskich mistrzów rozwiązał w 1937 roku parlament i po odpowiednio przygotowanym referendum przejął całkowicie władzę. Gdy jednak pod koniec II wojny światowej szale zwycięstwa zaczęły przechylać się na korzyść aliantów, Vargas bez wahania zmienił swe poglądy polityczne na znacznie bardziej liberalne. W pewnym momencie był gotów nawet stać się człowiekiem lewicy, szukając u niej poparcia w drodze do odzyskania władzy, którą utracił na skutek zamachu stanu. W decydującej chwili uznał, że bezpieczniej będzie użyć w tym celu armii, zdecydowanie konserwatywnej. W pierwszym okresie po ponownym objęciu władzy dopuścił do uchwalenia kilku postępowych reform, aby niedługo potem odebrać Brazylijczykom resztki jakichkolwiek swobód. Wreszcie, znienawidzony przez cały naród, popełnił wzorem Hitlera samobójstwo; czuł prawdopodobnie, że pucz, który wybuchł w sierpniu 1954 roku, musi skończyć się jego klęską.
- Autorzy: Pierre Accoce, Pierre Rentchnick, Chorzy, którzy nami rządzą, tłum. Marta Kubiak, Wydawnictwo Test, Lublin 1992, s. 124–125.