Dożywocie (komedia)

Portret Aleksandra Fredry

Dożywocie – komedia Aleksandra Fredry napisana w latach 1834–1835, wystawiona we Lwowie 12 czerwca 1835.

• A bodaj ci nóżka spuchła!
  • Postać: Łatka
  • Źródło: akt II, sc. 2; akt II, sc. 4 i in.
  • Zobacz też: noga

• Cóż u diabła z tym kutasem!…
  • Źródło: akt I, sc. 1

• Jak kark skręcisz, dam gromnicę…
  Lub gromnicy obietnicę.
  • Źródło: akt II, sc. 4
  • Zobacz też: gromnica, obietnica

• Po kieliszku! mów: po łyku,
  Ale łyków sto tysięcy.
  • Źródło: akt I, sc. 1
  • Zobacz też: kieliszek, łyk

• Szanuj zdrowie należycie,
  Bo jak umrzesz, stracisz życie.
  • Źródło: akt I, sc. 6
  • Zobacz też: śmierć, zdrowie, życie

• W karty? dobrze – ta zabawa
  Zawsze jakąś korzyść sprawi,
  Bo co przegrać kto nie może,
  To w pół darmo nam zastawi.
  • Źródło: akt I, sc. 1
  • Zobacz też: gra, karty

O utworze

• (…) Dożywocie jest bardzo skomplikowaną sztuką, zarówno formalnie, jak psychologicznie. Wymaga niesłychanej dyscypliny grania. (…) Ten dramat jest często lekceważony wśród spuścizny Aleksandra Fredy.
  • Autor: Szczepan Szczykno
  • Źródło: Leszek Karczewski, „Dożywocie” w Teatrze Nowym, „Gazeta Wyborcza Łódź”, 23 października 2003

• W Dożywociu nie ma postaci pozytywnych. To męski świat, w którym faceci zakochani są „w sobie samych zakochanych”, a kobiety są przedmiotem handlu. To gorzki tekst. Finał jest wątpliwie komiczny: panna Rózia wychodzi za Birbanckiego, który jaki jest – wiadomo z nazwiska. A do tego choruje na suchoty, co w tamtych czasach było wyrokiem śmierci. Gabriela Zapolska mówiła, że wychodząc z Dożywocia nie potrafi się śmiać.
  • Autor: Szczepan Szczykno
  • Źródło: Leszek Karczewski, „Dożywocie” w Teatrze Nowym, „Gazeta Wyborcza Łódź”, 23 października 2003
  • Zobacz też: Gabriela Zapolska