Bulwar Zachodzącego Słońca

Bulwar Zachodzącego Słońca (ang. Sunset Boulevard) – film noir produkcji amerykańskiej z 1950 roku według scenariusza Charlesa Bracketta, D.M. Marshmana Jr., Billy’ego Wildera i w jego reżyserii.

Wypowiedzi postaci

Joe Gillis

Jeżeli nawet sąd jej nie skarze… zbrodnia w afekcie, chwilowa niepoczytalność… zabiją ją tytuły w gazetach. „Zapomniana gwiazda morderczynią”. „Starzejąca się aktorka”. „Niegdyś królowa ekranu”.
- Even if she got away with it in court… crime of passion… temporary insanity… those headlines would kill her. Forgotten Star a Slayer. Aging Actress. Yesterday’s Glamour Queen… (ang.)

Lubiłem od czasu do czasu przekonać się jak „zły” może być zły scenariusz. Tutaj zanosiło się na absolutny rekord.
- Sometimes it’s interesting to see just how bad bad writing can be. This promised to go the limit. (ang.)

Naprawdę było uroczo, nerwowa cisza, Max, zdechła małpa na górze i wycie wiatru w organach. Nadszedł czas na przerwę w komedii i pojawił się prawdziwy grabaż z dziecięcą trumienką. Wszystko odbywało się bardzo podniośle. To była ważna małpa. Może prawnuczka King Konga.
- It sure was a cozy set-up. That bundle of raw nerves, and Max, and a dead monkey upstair and the wind wheezing through that organ once in a while. Later on, just for comedy relief, the real guy arrived with a baby coffin. It was all done with great dignity. He must have been a very important chimp. The great grandson of King Kong, maybe. (ang.)

Nie ma nic strasznego mieć 50 lat, ale nie zachowuj się jakbyś miała 25.
- There’s nothing tragic about being fifty, not unless you try to be twenty-five. (ang.)

Nie sprzeczałem się z nią. Na lunatyka nie wolno krzyczeć. Może spaść i skręcić kark. Otóż to. Była lunatyczką spacerującą po niebotycznych szczytach minionej sławy. Kompletnie oszalałą na jednym punkcie, własnego celuloidowego wizerunku wielkiej Normy Desmond. Jak mogła oddychać w tym domu przepełnionym Normami Desmond? Kolejne Normy Desmond. I następne Normy Desmond.
- I didn’t argue with her. You don’t yell at a sleepwalker, he may fall and break his neck. That’s it. She was still sleepwalking along the giddy heights of a lost career – plain crazy when it came to that one subject: her celluloid self. The great Norma Desmond! How could she breathe in that house so crowded with Norma Desmonds? More Norma Desmonds and still more Norma Desmonds. (ang.)

Obudź się, Normo. Zabiłabyś się dla pustej widowni. Publiczność wyszła 20 lat temu.
- Wake up, Norma. You’d be killing yourself to an empty house. The audience left twenty years ago. (ang.)

Ostatnio pisałem o panienkach na pustyni. Ale kiedy film trafił na ekran, akcja rozgrywała się na torpedowcu.
- The last one I wrote was about cattle rustlers. Before they were through with it, the whole thing played on a torpedo boat. (ang.)

Tak naprawdę bała się świata. Bała się, że jej przypomni, że jej czas przeminął.
- The plain fact was that she was afraid of that world outside. Afraid it would remind her that time had passed. (ang.)

Was, z działu czytania scenariuszy nie da się niczym zaskoczyć, znacie wszystkie fabuły.
- That’s the trouble with you readers. You know all the plots. (ang.)

Więc jednak stanęła przed kamerami. Życie, które w zaskakujący sposób ofiarowuje nam chwile miłosierdzia ulitowało się nad Normą Desmond. Zatraciła się w marzeniu, którego tak kurczowo się trzymała.
- So they were grinding after all, those cameras. Life, which can be strangely merciful, had taken pity on Norma Desmond. The dream she had clung to so desperately had enfolded her… (ang.)

Wszędzie tu panowała atmosfera wszechogarniającego paraliżu, kompletnego wyizolowania od świata, dokonującego się w zwolnionym tempie rozkładu.
- The whole place seemed to have been stricken with a kind of creeping paralysis, out of beat with the rest of the world, crumbling apart in slow motion… (ang.)

Zabawne jak delikatni mogą być ludzie, kiedy już jesteś martwy.
- Funny how gentle people get with you once you’re dead. (ang.)

Norma Desmond

I naucz kolegę dobrych manier. Powiedz mu, że gdyby nie ja, nie pracowałby tutaj, bo beze mnie nie byłoby żadnego Paramountu.
- And teach your friend some manners. Tell him without me he wouldn’t have any job, because without me there wouldn’t be any Paramount Studio. (ang.)

Gwiazd się nie opuszcza. Dlatego są gwiazdami.
- No one leaves a star. That makes one a star. (ang.)

Gwiazdy są wieczne, czyż nie?
- Stars are ageless, aren’t they? (ang.)

Nam niepotrzebne były słowa. Mieliśmy twarze.
- We didn’t need dialogue. We had faces. (ang.)

Nie mogę zagrać tej sceny. Jestem zbyt szczęśliwa. Panie DeMille, czy mogę powiedzieć parę słów? Dziękuję. Tak się cieszę, że wróciłam do studia i znowu kręcę film! Nawet nie wiecie, jak bardzo za wami tęskniłam. Obiecuję, że już nigdy was nie opuszczę. Po Salome zrobimy następny film, a potem jeszcze następny! To jest moje życie. I zawsze już będzie. Nie ma nic poza tym. Tylko my i kamery, i ci wspaniali ludzie siedzący tam w ciemności. W porządku, panie DeMille, jestem gotowa na zbliżenie.
- I can’t go on with the scene. I’m too happy. Do you mind, Mr. DeMille, if I say a few words? Thank you. I just want to tell you how happy I am to be back in the studio making a picture again. You don’t know how much I’ve missed all of you. And I promise you I’ll never desert you again, because after "Salome" we’ll make another picture, and another and another. You see, this is my life. It always will be. There’s nothing else, just us and the cameras and those wonderful people out there in the dark. All right, Mr. DeMille, I’m ready for my closeup. (ang.)

Trumna ma być biała i specjalnie wyłożona atłasem. Białym albo ciemnoróżowym. Albo jasnoczerwonym. Sprawi, że będzie weselej.
- I want the coffin to be white. And I want it specially lined with satin. White, or deep pink. Maybe red. Bright flaming red. Gay. Let’s make it gay.

Inni

Nigdy nie było większej gwiazdy. Pan tego nie pamięta. W ciągu jednego tygodnia dostawała 17 000 listów od wielbicieli. Mężczyźni przekupywali fryzjerkę, żeby dostać pukiel jej włosów. Pewien maharadża przybył z Indii, żeby błagać o jej jedwabną pończochę. Później się nią udusił.
- She was the greatest. You wouldn’t know. You are too young. In one week she got seventeen thousand fan letters. Men would bribe her manicurist to get clippings from her fingernails. There was a Maharajah who came all the way from Hyderabad to get one of her stockings. Later, he strangled himself with it. (ang.)
- Postać: Max von Mayerling

Dialogi

Ta sekcja ma chronologiczny układ cytatów.

Betty Schaefer: Przepraszam, panie Gillis, ale uważam, że to niedobry scenariusz. Płaski i trywialny.

Joe Gillis: A co się pani podoba? James Joyce? Dostojewski?

Betty Schaefer: Film powinien poruszać problem.

Joe Gillis: Kolejna nawiedzona. Odrzuciłaby pani scenariusz „Przeminęło z wiatrem”.

Sheldrake: Ja odrzuciłem. Powiedziałem: „Po co nam kolejny film o wojnie secesyjnej?”

Betty Schaefer: Stać pana na więcej, uważam, że ma pan talent.

Joe Gillis: Miałem w zeszłym roku. W tym muszę zarobić na życie.

– I’m sorry, Mr. Gillis, but I just don’t think it’s any good. I found it flat and banal.

– Exactly what kind of material do you recommend? James Joyce? Dostoosvsky?

– I just think pictures should say a little something.

– You’re one of the messagekids. Just a story won’t do. You’d have turned down Gone With the Wind.

– No, that was me. I said, Who wants to see a Civil War picture?

– Perhaps the reason I hated Bases Loaded is that I knew your name. I’d always heard you had some talent.

– That was last year. This year I’m trying to earn a living. (ang.)

Joe Gillis: Norma Desmond! Grała pani w niemych filmach. I kiedyś była pani wielką aktorką!

Norma Desmond: Jestem wielka. To filmy stały się małe.

Joe Gillis: Zawsze wiedziałem, że czegoś im brakuje.

Norma Desmond: Są martwe. Są skończone. Kiedyś na to, co robiliśmy zwrócone były oczy całego świata. Ale to im nie wystarczyło. O, nie! Musieli zdobyć także uszy całego świata. Więc otworzyli gęby i zaczęli gadać, gadać, gadać.

Joe Gillis: Dlatego taka ważna jest prażona kukurydza. Można nią sobie zatykać uszy.

Norma Desmond: Wielcy bonzowie, geniusze od siedmiu boleści! Urządzili masakrę idoli. Fairbanksów, Gilbertów, Valentinów! Kim ich zastąpili? Miernotami!

Joe Gillis: To nie moja wina. Nie jestem producentem, tylko scenarzystą.

Norma Desmond: Twoja! Pisząc słowa, więcej słów! Upletliście sznur ze słów i zadławiliście nim kino! Cieszcie się. Będzie rzęzić do mikrofonu i pokazywać w Technikolorze swój czerwony, wywalony jęzor!

– I know your face. You’re Norma Desmond. You used to be in pictures. You used to be big.

– I am big. It’s the pictures that got small.

– I knew there was something wrong with them.

– They’re dead. They’re finished. There was a time when this business had the eyes of the whole wide world. But that wasn’t good enough. They wanted the ears of the world, too. So they opened their big mouths, and out came talk, talk, talk…

– That’s where the popcorn business comes in. You buy yourself a bag and plug up your ears.

– Look at them in the front offices – the master minds! They took the idols and smashed them. The Fairbankses and the Chaplins and the Gilberts and the Valentinos. And who have they got now? Some nobodies – a lot of pale little frogs croaking pish-poshl

– Don’t get sore at me. I’m not an executive. I’m just a writer.

– You are! Writing words, words! You’ve made a rope of words and strangled this businessl But there is a microphone right there to catch the last gurgles, and Technicolor to photograph the red, swollen tongue! (ang.)

Zobacz też: lista stu najlepszych cytatów z filmów amerykańskich według AFI

Joe Gillis: Nie wiedziałem, że planuje pani comeback.

Norma Desmond: Nienawidzę tego słowa! Spotkam się z milionami widzów, którzy nie mogą mi wybaczyć, że zniknęłam z ekranu.

– I did’t know you were planning a comeback.

– I hate that word. It is a return. A return to the millions of people who have never forgiven me for deserting the screen. (ang.)

Joe Gillis: Normo, nie mogę tego przyjąć. Kupiłaś mi już wystarczająco dużo.

Norma Desmond: Cicho. Jestem bogata. Jestem bogatsza niż cały ten dzisiejszy motłoch z Hollywood. Mam milion dolarów.

Joe Gillis: I dobrze.

Norma Desmond: Należą do mnie trzy przecznice w śródmieściu. Mam ropę w Bakersfield, którą stale pompują i pompują. Możemy sobie kupić wszystko cokolwiek chcemy.

Joe Gillis: Uspokój się z tym „my”!

Norma Desmond: O co ci chodzi?

Joe Gillis: Z jakiej racji uważasz mnie za swoją własność?

Norma Desmond: Jakim prawem? Mam ci powiedzieć?

Joe Gillis: Nie myślałaś, że mam swoje własne życie? Że może jest jakaś dziewczyna, za którą szaleję?

Norma Desmond: Kto? Dziwka czy statystka?

Joe Gillis: Ja do ciebie nie pasuję. Musisz mieć kogoś takiego jak Valentino, kogoś kto gra w polo.

Norma Desmond: To znaczy, że nie chcesz, żebym cię kochała. Powiedz to. Powiedz to!

– Norma, I can’t take it. You’ve bought me enough.

– Shut up. I’m rich. I’m richer than all this new Hollywood trash. I’ve got a million dollars.

– Keep it.

– I own three blocks downtown. I have oil in Bakersfield – pumping, pumping, pumping. What’s it for but to buy us anything we want.

– Cut out that us business.

– What’s the matter with you?

– What right do you have to take me for granted?

– What right? Do you want me to tell you?

– Has it ever occurred that I may have a life of my own? That there may be some girl I’m crazy about?

– Who? Some car hop, or a dress extra?

– Why not? What I’m trying to say is that I’m all wrong for you. You want a Valentino – somebody with polo ponies.

– What you’re trying to say is that you don’t want me to love you. Is that it? (ang.)

Pierwszy asystent reżysera: Może skłamać, że jest pan zajęty w sali projekcyjnej? Spławię ją.

Cecil B. DeMille: Spławiło ją trzydzieści milionów wielbicieli, to chyba wystarczy?

– I can tell her you’re all tied up in the projection room. I can give her the brush…

– Listen, thirty million fans have given her the brush. Isn’t that enough? (ang.)

Max von Mayerling: Widzi pan te biura tam, panie Gillis? To wszystko były garderoby Madame. Cały rząd.

Joe Gillis: Niewiele zostało dla Wallace’a Reida.

Max von Mayerling: Miał garderobę w wielkm samochodzie.

– You see those offices there, Mr. Gillis? They used to be her dressing room. The whole row.

– That didn’t leave much for Wallace Reid.

– He had a great big bungalow on wheels. (ang.)