Żywot Mateusza
Żywot Mateusza – polski film poetycki zrealizowany w 1967 roku według powieści Ptaki Tarjeia Vesaasa; debiut reżyserski Witolda Leszczyńskiego.
Wypowiedzi Mateusza
[edytuj]- A czy jest coś takiego, czego nie trzeba się bać?
- Bardzo brzydko o tobie myślę.
- Opis: do mężczyzny, którego przewiózł na drugi brzeg.
- Jeden jest taki, a drugi inny…
- Musisz na siebie bardzo uważać, żebyś nie umarła!
- Opis: do Olgi.
- Przeżyliśmy razem niemało!
- Opis: o spotkaniu z dwoma dziewczynami.
- Ryba bierze, kiedy najmniej się spodziewamy!
- To naprawdę szkoda być zmęczonym, kiedy się jest parą zakochanych.
- To wcale nie jest przyjemne mieć takiego brata jak ja.
- Ty jesteś ty!
- Opis: do ptaka.
- Zupełnie jakby kto dotknął drutu od elektryczności.
- Opis: dotykając palców dziewczyny pomagającej przy sadzeniu lasu.
Inne
[edytuj]- A jeśli nawet nikt się nie zjawi, przewoźnik musi ciągle czekać.
- Postać: Olga
- Mathis, bądź mężczyzną. Dorosły człowiek musi myśleć o innych, nie tylko o sobie. No, o ludziach, z którymi żyje, pracuje…
- Postać: mężczyzna, którego Mateusz przewiózł na drugi brzeg
- Sny lepiej zachować dla siebie, nie opowiadać o nich.
- Postać: gospodyni
O Żywocie Mateusza
[edytuj]- Leszczyński zrobił film poetycki, lapidarny, piękny do oglądania.
- Autor: Lech Pijanowski
- Źródło: Jan F. Lewandowski, 100 filmów polskich, wyd. Videograf II, Chorzów 2004, ISBN 8371833261, s. 81.
- Tak więc Mateusz, który miał być tak subtelny, okazuje się wreszcie szablonem: jest on dalekim odrzutem z repertuaru religijnego i to pochodzenia protestanckiego (katolicyzm żąda aktywności życiowej i ma poczucie społeczne). Żywot Mateusza jest to poezja nieobecności i finalnie, dezercji. Kuriozum zaiste nieprawdopodobne w dziejach filmu polskiego!
- Autor: Zygmunt Kałużyński
- Źródło: Zygmunt Kałużyński, Tomasz Raczek, Leksykon filmowy na XXI wiek. Rarytasy, niewypały i kurioza, Instytut Wydawniczy Latarnik im. Zygmunta Kałużyńskiego, Michałów-Grabina 2006, s. 482.
- Wprowadzone przez reżysera zmiany polegają przede wszystkim na rezygnacji ze skandynawskiego kontekstu dzieła: historii Matisa-Mateusza staje się przez to bardziej uniwersalna, pozwalając na wykreowanie własnego świata z jego zamkniętą rzeczywistością, w określonym kształcie plastycznym. Leszczyński unika też jednoznacznego określenia ułomności swego bohatera - to bardziej człowiek nadwrażliwy niż chory umysłowo. Reżyser dość luźno potraktował materiał literacki: jedne postacie mówią dialogami drugich, rozbudowaną fabułę ograniczono do kilku zaledwie wątków. W efekcie zmian film skłąda się z siedmiu obrazów, z których każdy kończy się klęską Mateusza: w książce pojawienie się Jana, kochanka siostry, powoduje ostateczne załamanie bohatera, w filmie jest tylko dopełnieniem losu, który od początku jest Mateuszowi przeznaczony. Na film należy więc patrzeć nie tyle jako adaptację powieści Vesaasa, ile jako na artystyczny do niej komentarz.
- Autor: Konrad Jerzy Zarębski
- Źródło: Andrzej Kołodyński, Konrad J. Zaręba, Słownik adaptacji filmowych, Wydawnictwo Park Sp. z.o.o., Bielsko-Biała 2005, ISBN 83-7266-322-X, 223.