Zezowate szczęście

Bogumił Kobiela (odtwórca roli Jana Piszczyka), 1968

Zezowate szczęście – polski komediodramat filmowy z 1960 roku w reżyserii Andrzeja Munka; scenariusz napisał Jerzy Stefan Stawiński na podstawie swego opowiadania pt. Sześć wcieleń Jana Piszczyka).

• Konspiracyjna poczta i tajne gazetki uratowały mnie przed Gestapo.
  • Postać: Jan Piszczyk

• Pamiętaj, że oprócz ojczyzny masz jeszcze żonę.
  • Postać: matka pierwszej miłości Piszczyka
  • Opis: do swego męża-oficera.

• Powinniście nosić tę metrykę na piersi.
  • Postać: policjant przy audytorium
  • Opis: po sprawdzeniu dokumentów Piszczyka, z których wynikało, że nie jest Żydem (czasy II RP).

• Powinienem przeczuć, że pojawienie się kobiety w moim życiu zwiastuje nieszczęście.
  • Postać: Jan Piszczyk

• Wodzu, prowadź! Żydzi na Madagaskar! Niech żyje marszałek Śmigły-Rydz! Precz z sanacją!
  • Postać: Jan Piszczyk
  • Opis: okrzyki, które skandował w pochodzie politycznym, w którym znalazł się przez przypadek.

O Zezowatym szczęściu

• Chodziło jak poprzednio o los Polaka, lecz tym razem zrzucono tego Polaka z piedestału.
  • Autor: Krzysztof Teodor Toeplitz
  • Źródło: Jan F. Lewandowski, 100 filmów polskich, wyd. Videograf II, Chorzów 2004, ISBN 8371833261, s. 47.

• Tragikomiczne przygody Jana Piszczyka, oparte na powieści Jerzego Stefana Stawińskiego, przybierając formę groteski. Sceny farsowe sąsiadują z ujęciami realistycznymi. Ironia przejawia się także w zdjęciach przyspieszonych i trickowych, np. scenki z fabryki broni przypominają Dzisiejsze czasy Chaplina. Munk nie bez sympatii prezentuje bohatera, który pragnie się przystosować (jak później Zelig w filmie Woody Allena), ale zawsze popada w tarapaty. Niewątpliwie oportunista, lecz także ktoś, kto czuje się przytłoczony przez Historię. Zezowate szczęście to także film o polskich losach w ujęciu ironicznym, polemicznym wobec narodowej mitologii. Do osób bohatera powrócił po latach Andrzej Kotkowski w opartym również na scenariuszu Stawińskiego Obywatelu Piszczyku, tym razem z Jerzym Stuhrem w roli tytułowej.
  • Autor: Jan F. Lewandowski, 100 filmów polskich, op. cit., s. 46.