Tadeusz Różewicz
Tadeusz Rózewicz (2006)
Tadeusz Różewicz (1921–2014) – polski poeta, dramaturg, prozaik.
Cytaty z utworów literackich
[edytuj]- Ale kto zobaczy moją matkę
w sinym kitlu w białym szpitalu
która trzęsie się
która sztywnieje
z drewnianym uśmiechem
z białymi dziąsłami
Która wierzyła przez pięćdziesiąt lat
a teraz płacze i mówi:
„nie wiem… nie wiem”.- Źródło: Ale kto zobaczy [w:] Słowo po słowie, Wyd. Dolnośląskie, Wrocław 2003, s. 19.
- Byli szczęśliwi
dawniejsi poeci
pod liściem dębu
śpiewali jak dzieci
A nasze drzewo
w nocy zaskrzypiało
I zwisło na nim
pogardzone ciało.- Źródło: Drzewo [w:] Słowo po słowie, op. cit., s. 62.
- Chciałem ją kochać
w oczy zaglądać
czyste niebieskie.- Źródło: Domek z kart
- Czy można pisać
o miłości
słysząc krzyki
zamordowanych i pohańbionych
czy można pisać
o śmierci
patrząc na twarzyczki
dzieci.- Źródło: Świadek
- Dniu mój
brylancie najpiękniejszy w świecie
domie złoty
błękitny wielorybie
łzo w moich oczach.- Źródło: Moje usta [w:] Słowo po słowie, op. cit., s. 64.
- Dopóki nie poczujesz się nieszczęśliwy, nie narodzi się w tobie „poezja”!
- Źródło: Przygotowanie do wieczoru autorskiego
- Dzieciństwo jest jak zatarte oblicze
na złotej monecie która dźwięczy
czysto.- Źródło: Kasztan [w:] Słowo po słowie, op. cit., s. 17.
- Ja serca nie mam wcale, tu z boku zwykła rana.
- Źródło: Ławka
- Jak my się kaleczymy
roztargnieni spieszący się
jak my się kaleczymy
wzajemnie okrutni w skupieniu czujni
nieomylni w zadawaniu ciosu.
- Jak dobrze Jestem z tobą
tak mi serce bije
myślałem człowiek
nie ma serca.- Źródło: Jak dobrze [w:] Słowo po słowie, op. cit., s. 22.
- Jesteś koroną drzewa które rośnie we mnie od rana do nocy.
- Źródło: Drzewo z żalu
- Kaliban niewolnik
nauczony ludzkiej mowy
czeka
z pyskiem w gnoju
z nogami w raju
obwąchuje człowieka
czeka.- Źródło: Nic w płaszczu Prospera (1962)
- Leżałem w ubraniu na łóżku i myślałem o tym, że stoją tu różne meble, leżą książki, wiszą obrazy, ale to wszystko nie ma sensu. Ja też tu leżę i tez nie mam sensu.
- Mam dwadzieścia cztery lata
ocalałem
prowadzony na rzeź.- Źródło: Ocalony [w:] Słowo po słowie, op. cit., s. 9.
- Mam lat dwadzieścia
Jestem mordercą
Jestem narzędziem
Tak ślepym jak miecz
W dłoni kata.- Źródło: Lament
- Moja miła ma oczy
które opadają na mnie
jak jesienny szary deszcz.- Źródło: Kolor oczu i pytania
- Mój język chce wejść
w usta dojrzałej dziewczyny.- Źródło: ***
- Na piaskach
moich snów
ktoś nakreślił znak
ryby
i odszedł.
- Nagle otworzy się okno
i matka zawoła
już czas wracać.
- Na kołkach zwykła deska, na desce dwie litery, tu się zaczyna groteska.
- Źródło: Ławka
- Nasza mała stabilizacja.
- Źródło: Świadkowie albo Nasza mała stabilizacja (1962)
- Nic mi nie jest dajcie
mi spokój. Z głową w dłoniach
tak siedzę i siedzę. Jakże im
opowiem o tej długiej
i splątanej drodze.- Źródło: Powrót
- Nic nadchodzi
nic w czarodziejskim płaszczu
Prospera
nic z ulic i ust
z ambon i wież
nic z głośników
mówi do niczego
o niczym
nic płodzi nic
nic wychowuje nic
nic czeka na nic
nic grozi
nic skazuje
nic ułaskawia.- Źródło: Nic w płaszczu Prospera (1962)
- Nie patrzcie wilkiem
Na człowieka
Który pyta o wolne miejsce
W przedziale kolejowym
Zrozumcie
Inni ludzie też mają
Dwie nogi i siedzenie.- Źródło: List do ludożerców
- Nie wierzę w przemianę wody w wino
Nie wierzę w grzechów odpuszczenie
Nie wierzę w ciała zmartwychwstanie.- Źródło: Lament
- Od kilku lat
proces umierania poezji
jest przyspieszony.- Źródło: Twarz. Od jakiegoś czasu (1964)
- Odwróciła twarz od ściany
przecież mnie kocha
dlaczego odwróciła się ode mnie
więc takim ruchem głowy
można odwrócić się od świata
na którym ćwierkają wróble
i młodzi ludzie chodzą
w krzyczących krawatach
Ona jest teraz sama
w obliczu martwej ściany
i tak już zostanie.- Źródło: Ściana
- Pisałem już bardzo długo
nagle spostrzegłem
że nie mam w ręku pióra.- Źródło: Pisałem
- Poetą jest ten który pisze wiersze
i ten który wierszy nie pisze.- Źródło: Kto jest poetą
- Poezja współczesna
to walka o oddech.- Źródło: Zdjęcie ciężaru (1959)
- Polityka zmieni się w kicz, miłość w pornografię, muzyka w hałas, sport w prostytucję, religia w naukę, nauka w wiarę.
- Źródło: Matka odchodzi
- Zobacz też: kicz, polityka, pornografia
- Rozstępują się
straszliwe ciemności
nagromadzone nad światem
przez złych ludzi
kiedy w sercu
małego chłopca
świeci iskierka
miłości.- Źródło: Przepaść
- Szukam nauczyciela i mistrza
niech przywróci mi wzrok słuch i mowę
niech jeszcze raz nazwie rzeczy i pojęcia
niech oddzieli światło od ciemności.- Źródło: Ocalony [w:] Słowo po słowie, op. cit., s. 9.
- Ukołysany między morzem i białymi jak noc udami dziewczyny.
- Źródło: Muszla
- Widzę szalonych którzy
chodzili po morzu
wierzyli do końca
i poszli na dno.- Źródło: Widzę szalonych [w:] Słowo po słowie, op. cit., s. 16.
- Więc to był jeden dzień
z tych najcenniejszych dni
które nigdy nie wracają.- Źródło: Moje usta [w:] Słowo po słowie, op. cit., s. 63.
- Zamordowałem człowieka
I czerwonymi palcami
Gładziłem białe piersi kobiet.- Źródło: Lament
- Znów się udała ta sztuczka
naszej starej ludzkości.- Źródło: Srebrny kłos. Udało się (1955)
Inne
[edytuj]- Od stuleci na każdej wojnie gwałci się kobiety. To nawet przyjemne zajęcie, sam też bym czasem zgwałcił, jakbym dogonił. Ale noga mnie boli, kolano.
- Opis: o gwałceniu kobiet.
- Źródło: wywiad z Tadeuszem Różewiczem, „Gazeta Wyborcza”, 27 stycznia 2000
O Tadeuszu Różewiczu
[edytuj]- Centralnym punktem tego autobiografizmu [Różewicza] jest „małe miasteczko północy”. Radomsko, rodzinne miasto pisarza, to środkowa Polska, niczym się nie wyróżniająca. Na mapie nie jest żadnym punktem ogniskowym, to nie Wilno ani Lwów, Gdańsk, Kraków, a jednak bardzo polskie miejsce, przyrodniczo, kulturalnie, socjologicznie, geograficznie, krajobrazowo. Różewicz wychodzi z tego miejsca w świat, skomplikowany i przemieszany po drugiej wojnie światowej. Ale symbolicznie ciągle wraca do miasteczka, najważniejsze narracje zaczyna od punktu zero, punktu wyjścia.
- Autor: Wojciech Browarny
- Źródło: Małgorzata Matuszewska, Rok Tadeusza Różewicza, znawcy nas samych, „Polska Gazeta Wrocławska” nr 82, 8 kwietnia 2011, dodatek
- Zobacz też: Radomsko