Stanisław Kulczyński

Stanisław Kulczyński

Stanisław Kulczyński (1895–1975) – polski botanik i działacz polityczny, rektor Uniwersytetu Lwowskiego w latach 1936–1938 i Uniwersytetu Wrocławskiego w latach 1945–1951.

• Łatwo jest widzieć, że pod płaszczem pięknych haseł solidaryzmu narodowego, obrony polskości naszej kultury, dokonuje się rozbiór autonomii uniwersyteckiej, brutalne obdzieranie władz autonomicznych Uniwersytetu z ich godności, a nauki polskiej z jej praw wolnościowych jedynie zdolnych zapewnić jej rozwój.
  • Opis: w liście otwartym z 1938 w sprawie narzucania przez Młodzież Wszechpolską getta ławkowego na polskich uczelniach.
  • Źródło: Beata Maciejewska, Stanisław Kulczyński. Rektor, co faszystom się nie kłaniał, „Ale Historia”, wyborcza.pl, 8 stycznia 2018.

• Pamiętam imiona i widzę oblicza kolegów moich i przyjaciół, którzy stanęli pod ścianą śmierci w piaskowni lwowskiej. Pamiętam słowa i myśli, które łączyły mnie z nimi w jedno z najszlachetniejszych środowisk naukowych w Polsce. Poznaję ich twarze i słyszę ich krzyk. Imieniem tych ludzi otwierałem 18 lat temu Uniwersytet i Politechnikę we Wrocławiu. Miałem ich mandat, byłem jednym z nich.
  • Opis: w październiku 1964 na uroczystości odsłonięcia pomnika na placu Grunwaldzkim poświęconego zamordowanym podczas niemieckiej okupacji profesorom lwowskim.
  • Źródło: IPN dekomunizuje profesora Stanisława Kulczyńskiego, „Pauza Akademicka. Tygodnik Polskiej Akademii Umiejętności” nr 405, Kraków, 7 grudnia 2017.

• Żałuję dwóch rzeczy: że nie poszedłem na studia matematyczne i że zająłem się polityką.
  • Opis: pod koniec życia.
  • Źródło: Beata Maciejewska, Stanisław Kulczyński. Rektor, co faszystom się nie kłaniał, „Ale Historia”, wyborcza.pl, 8 stycznia 2018.

O Stanisławie Kulczyńskim

• Budować uniwersytet w obcym mieście obróconym w zgliszcza to szaleństwo. Budować uniwersytet, który miał zachować naukowe tradycje Lwowa – podwójne szaleństwo. Ale Kulczyńskiemu się udało, ściągał do Wrocławia wybitnych lwowskich uczonych, m.in. Edwarda Suchardę, Kazimierza Idaszewskiego, Hugona Steinhausa.
  • Autorka: Beata Maciejewska, Stanisław Kulczyński. Rektor, co faszystom się nie kłaniał, „Ale Historia”, wyborcza.pl, 8 stycznia 2018.

• Był wrogiem faszyzmu i rozumiał jego zagrożenie dla kraju.
  • Autorka: Maria Kulczyńska
  • Źródło: Beata Maciejewska, Stanisław Kulczyński. Rektor, co faszystom się nie kłaniał, „Ale Historia”, wyborcza.pl, 8 stycznia 2018.

• Kulczyński, człowiek odważny, zdecydowany, rozumiejący powagę sytuacji, przeciwnik sztuczek i wybiegów, 5 listopada zarządził plebiscyt w sprawie getta. Pokazał, że narodowcy są w mniejszości. Wściekłość wszelkiego gatunku tałatajstwa nie miała granic.
  • Autor: Hugo Steinhaus
  • Źródło: Beata Maciejewska, Stanisław Kulczyński. Rektor, co faszystom się nie kłaniał, „Ale Historia”, wyborcza.pl, 8 stycznia 2018.

• Kulczyński był twardy. Był demokratą, nie pozwolił na antysemickie ekscesy studentów lwowskich. Rozbrykana młodzież obrzuciła go jajami, a w starciu z senatem o endeckich ciągotach, musiał ustąpić.
  • Autor: Alfred Jahn, profesor geografii na Uniwersytecie Lwowskim
  • Źródło: Beata Maciejewska, Stanisław Kulczyński. Rektor, co faszystom się nie kłaniał, „Ale Historia”, wyborcza.pl, 8 stycznia 2018.

• Od czasu, gdy karmienie wszy przez karmicieli zajmowało tylko godzinę dziennie i gdy uczelnie (z wyjątkiem Politechniki przemianowanej przez Niemców na „Technische Fachkurse”) były zamknięte przez hitlerowców, karmiciele w pozostałym czasie mogli organizować podziemne kursy uniwersyteckie i inną działalność patriotyczną. Na przykład ja, jako kierownik hodowli wszy, opiekowałem się grupą karmicieli składającą się w większości z matematyków słynnej Lwowskiej Szkoły Matematycznej, włączając światowej sławy profesora Stefana Banacha i innych: Jerzego Albrychta, Feliksa Barańskiego, Bronisława Knastera, Władysława Orlicza a także innych naukowców, jak: Tadeusz Baranowski (biochemik), Ludwik Fleck (bakteriolog), Seweryn Krzemieniewski i jego żona Helena (oboje słynni bakteriolodzy) oraz Stanisław Kulczyński (botanik i rektor UJK), Stefan Krukowski (archeolog).
  • Autor: Wacław Szybalski
  • Opis: o pracy u prof. Rudolfa Weigla jako karmiciel wszy podczas okupacji niemieckiej we Lwowie.
  • Źródło: Dlaczego Stefan Banach?, lwow.com.pl

• Po wojnie mógł wyjechać do Włoch, gdzie oferowano mu posadę, ale wybrał służbę dla kraju. Został kierownikiem Grupy Naukowo-Kulturalnej, która już 9 maja 1945 roku przyjechała do zrujnowanego i płonącego jeszcze Wrocławia i tam ratował dobytek akademicki przed plądrującymi miasto krasnoarmiejcami i polskimi szabrownikami, a jednocześnie organizował polską uczelnię.
  • Autor: Roman Duda, profesor emeritus Uniwersytetu Wrocławskiego
  • Źródło: IPN dekomunizuje profesora Stanisława Kulczyńskiego, „Pauza Akademicka. Tygodnik Polskiej Akademii Umiejętności” nr 405, Kraków, 7 grudnia 2017.

• Przed wojną walczył z antysemickimi bojówkami, w czasie wojny był delegatem Rządu RP na uchodźstwie, po wojnie podnosił z gruzów wrocławskie uczelnie. Stanisław Kulczyński to wybitny botanik i rektor dwóch uniwersytetów, ale według IPN tylko relikt komunizmu.
  • Autorka: Beata Maciejewska, Stanisław Kulczyński. Rektor, co faszystom się nie kłaniał, „Ale Historia”, wyborcza.pl, 8 stycznia 2018.