Stanisław Koniecpolski

Stanisław Koniecpolski (1591–1646) – kasztelan krakowski i hetman wielki koronny.

Jeżelibyście też ich dostać nie mogli, abyście Waszmościowie onych na żonach i dzieciach karali i domy ich w niwecz obrócili, gdyż lepsza jest rzecz, żeby pokrzywa na tym miejscu rosła, aniżeli się zdrajcy Jego Królewskiej Mości i Rzeczypospolitej tam mnożyli.
- Opis: uniwersał skierowany do wojska walczącego z powstaniem kozackim w 1637.
- Źródło: Władysław Czapliński, Władysław IV i jego czasy, Warszawa 1972.

Ordy siedzą tak cicho, że jedna kokosz w państwie Waszej Królewskiej Mości nie zginęła.
- Opis: w sprawozdaniu dla Władysława IV o sytuacji na Dzikich Polach po pokonaniu Tatarów pod Ochmatowem w 1644.
- Źródło: Paweł Jasienica, Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny wiek. Warszawa 1999.

Snadniej mieć w Krymie Moskwę, podejrzanego przyjaciela, niż poganów, jawnych nieprzyjaciół.(...) Zrobilibyśmy sobie granicę po Dunaj i wyżej. Wszak mamy na to sposoby. Nagrodziłby się nam Krym wołoską i multańską ziemią, a co wiedzieć, czy nie siedmiogrodzką, prowincjami tak bogatymi, które by mogły same przez się z Turki wojnę prowadzić, zaczym by ojczyzna nasza i bezpieczna od nieprzyjaciela, i wolna od kontrybucji i od wojsk swoich zostawała.
- Opis: w skierowanym do króla Dyskursie o zniesieniu Tatarów i lidze z Moskwą z 1645.
- Źródło: Paweł Jasienica, Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny wiek. Warszawa 1999.

Wielkie rzeczy przez tego człowieka stać się muszą, albo dobre, albo złe, bardzo się trza obawiać.
- Opis: o Bohdanie Chmielnickim w 1645 roku.
- Źródło: Paweł Jasienica, Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny wiek. Warszawa 1999.

O Stanisławie Koniecpolskim

Koniecpolski ogromną odznacza się i niefrasobliwą pobożnością i na sztandarze swym ma wizerunek Najświętszej Panny. Cały tchnie myślą o rozgromieniu niewiernych narodów, z którymi często walczył. (...) Ogromna jest jego potęga w Rzeczypospolitej i największa po potędze króla, od którego raz ustanowiony, nie może być już z godności złożony.(...) Oprócz tego jest kasztelanem krakowskim, dzięki któremu to tytułowi jest pierwszym między świeckimi senatorami Rzeczypospolitej, albowiem arcybiskupi i biskupi idą przed świeckimi...
- Autor: Karol Ogier, sekretarz ambasadora francuskiego, hrabiego d’Avaux

Pan Stanisław wprzódy pobije, niźli wymówi.
- Opis: szlacheckie powiedzenie nawiązujące do problemów hetmana z jąkaniem się.
- Źródło: Jerzy Besala, Rzeczpospolita szlachecka. Czas wielkich wojen, Poznań 2001.

Wy, Polacy, nie wiecie jeszcze, coście stracili, ale nie miną dwa, a najdalej trzy lata, kiedy nie tylko wy, ale całe chrześcijaństwo żałować będzie straty tak wielkiego senatora i hetmana.
- Autor: Bazyli Lupu, hospodar Mołdawii