Siergiej Eisenstein

Siergiej Michajłowicz Eisenstein (ros. Сергей Михайлович Эйзенштейн; 1898–1948) – rosyjski reżyser, scenarzysta, montażysta, operator filmowy, scenograf filmowy i teatralny oraz teoretyk filmu.

Kinematografia może, a wobec tego powinna namacalnie i zmysłowo ekranizować dialektykę sporów ideologicznych w czystej postaci, nie uciekając się do pośrednictwa fabuły, tematu, żywego człowieka. Kino intelektualne może się wziąć i będzie musiało się wziąć za tematy takie jak „prawicowe odchylenie”, „lewicowe odchylenie”, „metoda dialektyczna”, „taktyka bolszewizmu”. I to nie tylko za charakterystyczne „epizodziki” czy epizody, ale za wykładanie całych systemów i systemów pojęć.
- Źródło: Nasz oktiabr. Po tu storonu igrowoj i nieigrowoj, „Kino”, 13–20 marca 1928, cyt. za: Jerzy Płażewski, Język filmu, Książka i Wiedza, Warszawa 2008, s. 21.

Plan nie jest elementem montażu, jest komórką. Tak jak podział komórek prowadzi do powstawania różnych organizmów, podobnie podział planów – ich zderzenie się, konflikt – rodzi pojęcia. (…) Dla mnie montaż jest zderzeniem, a ze zderzenia dwóch czynników powstaje myśl.
- Źródło: Zbigniew Czeczot-Gawrak, Zarys dziejów teorii filmu pierwszego pięćdziesięciolecia. 1895–1945, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977, s. 200.

Potrzebne jest nam nie kino-oko, lecz kino-pięść! (…) Należy bić kinem-pięścią po głowach, bić do ostatecznej wygranej, zwłaszcza teraz, w obliczu wpływu mieszczańskiej obyczajowości na rewolucję, bić jak nigdy! Naprzód, kino-pięści!
- Не киноглаз нам нужен, а кинокулак! (…) Кроить кинокулаком по черепам, кроить до окончательной победы, и теперь, под угрозой наплыва „быта” и мещанства на революцию, кроить, как никогда! Дорогу кинокулаку! (ros.)
- Źródło: К вопросу о материалистическом подходе к форме (1925)

O Siergieju Eisensteinie

Wszystkie dzieła Eisensteina – i teoretyczne rozprawy, i filmy – świadczą o tym, że był twórcą nietuzinkowym. Moim zdaniem kino przyniosło światu dwie rzeczy: specyficzne spojrzenie – choć przecież i wcześniej taki potencjał miało malarstwo – oraz montaż. Wszystkie inne zmiany, które wniosło kino, są nieistotne. Na dobrą sprawę Martin Scorsese robi takie same filmy jak D.W. Griffith. (…) Jednym słowem – jedyną nową rzeczą był i pozostaje Eisensteinowski montaż, który osiągnął dojrzałą postać w 1925 roku.
- Autor: Peter Greenaway, rozmowa Natalii Szarapowej, Umarł film, niech żyje film, Seans. ru, tłum. „Forum”, 17 września 2012.
- Zobacz też: film, kino