Przysłowia polskie/Z

Przysłowia polskie

• Z armatą na wróble.
  • Wariant: Wyprawił się z armatą na wróble.
  • Źródło: Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, t. 3, red. Julian Krzyżanowski, PIW, Warszawa 1969–1972, s. 777.

• Z deszczu pod rynnę.
  • Źródło: Przysłowia są… na wszystko, Dobrosława Świerczyńska (oprac.), PWN, Warszawa 2003, s. 51.

• Z dzieła poznaje się mistrza (człowieka).
  • Źródło: Nowa księga przysłów…, t. 1, red. Julian Krzyżanowski, op. cit., s. 535.

• Z jedynaka – pies albo sobaka.
  • Źródło: Nowa księga przysłów…, t. 1, red. Julian Krzyżanowski, op. cit., s. 843.

• Z kim szczęście na ukos, i kury nań gdaczą.
  • Źródło: Samuel Adalberg, Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, druk. Emila Skiwskiego, Warszawa 1889–1894, s. 538.

• Z pustego i Salomon nie naleje.
  • Źródło: Przysłowia są… na wszystko, Dobrosława Świerczyńska (oprac.), op. cit., s. 171.

• Z tej mąki chleba nie będzie.
  • Źródło: Wielki słownik języka polskiego, © Instytut Języka Polskiego PAN

• Z wielkiej chmury mały deszcz.
  • Źródło: Samuel Adalberg, Księga przysłów..., op. cit., s. 59.
  • Wariant: Z dużej chmury mały deszcz.
    • Źródło: Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, t. 1, red. Julian Krzyżanowski, PIW, Warszawa 1969–1972, s. 424.

• Za Augusta ziemia pusta.
  • Źródło: Samuel Adalberg, Księga przysłów..., op. cit., s. 6.

• Za babą i diabeł nie trafi.

• Za cierpienie da Bóg zbawienie.
  • Źródło: Nowa księga przysłów…, t. 1, red. Julian Krzyżanowski, op. cit., s. 321.

• Za dukata brat sprzeda brata.

• Za grosz cię powieszą, a za dukata ujdziesz.
  • Źródło: Samuel Adalberg, Księga przysłów…, op. cit., s. 162.

• Za króla Olbrachta wyginęła szlachta.
  • Źródło: Samuel Adalberg, Księga przysłów…, op. cit., s. 359.

• Za mundurem panny sznurem.
  • Źródło: Samuel Adalberg, Księga przysłów…, op. cit., s. 322.

• Zapomniał wół, kiedy cielęciem był.
  • Źródło: Przysłowia są… na wszystko, Dobrosława Świerczyńska (oprac.), op. cit., s. 430.
  • Wariant: Nie pamiętał wół, jak cięlęciem był.
    • Źródło: Oskar Kolberg, Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce, Seria VIII, Część czwarta, Krakowskie, fundusz J. R. Lubomirskiego, Kraków 1875, s. 262.

• Zawodu szewca trzeba się wyuczyć, a do wyższych stanowisk wystarczy sukienka duchowna.

• Zawsze to znać, co kundel, a co wyżeł.
  • Źródło: Samuel Adalberg, Księga przysłów…, op. cit., s. 251.

• Zbój zbója pogoni.

• Zgoda buduje, niezgoda rujnuje.
  • Źródło: Samuel Adalberg, Księga przysłów…, op. cit., s. 633.

• Ziarnko do ziarnka, aż zbierze się miarka.
  • Źródło: Nowa księga przysłów…, t. 3, red. Julian Krzyżanowski, op. cit., s. 864.
  • Wariant: Ziarnko do ziarnka, aż zrobi się miarka.
    • Źródło: Przysłowia są… na wszystko, Dobrosława Świerczyńska (oprac.), op. cit., s. 203.

• Zjadły wilki krowę, niechże wezmą i cielę.
  • Źródło: Samuel Adalberg, Księga przysłów…, op. cit., s. 243.

• Złe gospodarstwo, gdzie kądziel przewodzi nad mieczem.
  • Źródło: Helena Grochola-Szczepanek, Kobiecość, męskość czy może płeć komplementarna i neutralna?, „Alma Mater” nr 101, marzec 2008, s. 64.

• Złego diabli nie wezmą.
  • Źródło: Przysłowia są… na wszystko, Dobrosława Świerczyńska (oprac.), op. cit., s. 152.

• Złej tanecznicy przeszkadza rąbek u spódnicy.
  • Źródło: Nowa księga przysłów…, t. 3, red. Julian Krzyżanowski, op. cit., s. 501.

• Zrób dziś, co masz zrobić jutro.
  • Źródło: Instytut Języka Polskiego PAN, Wielki Słownik Języka Polskiego

• Zrób komu dobrze, to ci da po ziobrze.
  • Źródło: Samuel Adalberg, Księga przysłów…, op. cit., s. 467.