Przysłowia czeskie

Czechy na mapie świata

Czechy – państwo w Europie Środkowej, bez dostępu do morza.

• Bez pracy nie ma kołaczy.
  • Bez práce nejsou koláče. (czes.)

• Co z serca nie pochodzi, nie przyjmuje się w sercu.

• Czeska ziemia – najlepsza matka chleba.

• Gdy szedł po zwolnienie lekarskie, bardzo się denerwował, że jest zdrowy.

• Im straszniejszy przeciwnik, tym sławniejsze zwycięstwo.

• Im więcej udręczy się dla ojczyzny, tym więcej się ją kocha.

• Jak posiejesz, tak zbierzesz.
  • Jak kdo zaseje, tak také sklidí. (czes.)
  • Źródło: Czechmate. From Bohemian Paradise to American Haven, AuthorHouse 2011, s. 52.

• Konia chwal dopiero po miesiącu, a żonę po roku.
  • Źródło: „Poradnik językowy”, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1957, s. 123.

• Ksiądz od księdza nic nie bierze.

• Kto ma sadło, temu łatwo.
  • Kdo má sádlo, tomu snadno. (czes.)
  • Znaczenie: bogatemu wszystko uchodzi.
  • Źródło: Elżbieta Sobol, Anna Stankiewicz, Słownik wyrazów obcych, PWN, Warszawa 1995, s. 543.

• Kto w kłótni pierwszy się uciszy, pochodzi z dobrego domu.

• Łakomiec wszystkim bywa zły i sobie najgorszy.

• Małe ryby też ryby.
  • Malé ryby taky ryby. (czes.)
  • Źródło: Petr Kukal, Povídání a hry s českými příslovími – pro děti od 6 do 10 let, Grada Publishing, 2007, s. 52.

• Mądrość ojca i miłość matki czuwają nad dobrym wychowaniem dzieci.

• Mądry pracuje rękoma i głową.

• Mężczyzna jest mężczyzną i nie sposób go zmienić, niestety.

• Mowa jest srebrem, milczenie zlotem.
  • Mluviti stříbro, mlčeti zlato.
  • Źródło: Czechmate..., op. cit., s. 51.

• Oko za oko, ząb za ząb.
  • Oko za oko, zub za zub. (czes.)
  • Źródło: Emanuel Strauss, Dictionary of European Proverbs, Routledge, 2012.

• Pies, który szczeka, nie gryzie.
  • Pes, který štěká, nekouše. (czes.)
  • Źródło: Antonie Krzemieňová, Síla myšlenky I. Prokletí, Grada Publishing, 2011, s. 80.

• Po ciemku każda krowa czarna.
  • Potmě každá kráva černá. (czes.)
  • Źródło: František Čermák, Jiří Hronek, Jaroslav Machač, Slovník české frazeologie a idiomatiky, t. 1, LEDA, 2009, s. 233.

• Póki człowiek zdrowy, i woda mu słodka.

• Prawdziwy Czech śpiewa, gdy sobie podje.

• Prawy Czech ma w sercu hubę, a w głowie krzesiwo – o płomień łatwo.

• Ręka matczyna jest miękka, nawet jeśli bije.

• Syt będąc, nie odrzucaj chleba.

• Syty głodnemu nie uwierzy.

• Szczęście o kiju się wlecze, a nieszczęście lata na skrzydłach.

• Śmierć z każdym potańcuje.

• Świnia zostaje świnią, choćby na sobie złote siodło miała.
  • Źródło: „Slovanské studie”, t. 7–8, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2003, s. 235.

• W zdrowym ciele zdrowy duch.
  • V zdravém těle zdravý duch. (czes.)

• Wielu kucharzy przesoli zupę.

• Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu.
  • Všechny cesty vedou do Říma. (czes.)

• Wytrwała pilność największe trudności pokona.

• Ze śmiercią każdy potańcuje.
  • Zobacz też: śmierć

• Ziemia twarda, a niebo wysokie.

• Zły człowiek im więcej przyjazny i uprzejmy, tym niebezpieczniejszy.

• Żaden uczony z nieba nie spadł.
  • Žádný učený z nebe nespadl. (czes.)
  • Źródło: Marcel Malypetr, Československé sajdkáry, Grada Publishing 2011, s. 156.