Powstanie praskie – powstanie ludności Pragi w czasie II wojny światowej, przeciw administracji i wojskom niemieckim oraz kolaboracyjnemu rządowi i administracji czeskiej, trwające od 5 do 9 maja 1945.
Ten artykuł ma chronologiczny układ cytatów.
Człowiek nazwiskiem Svoboda rozbroił strażnika przed rozgłośnią [radiową] i został zabity. Był zapewne pierwszą ofiarą. Niemcy próbowali wedrzeć się do środka i spikerzy nadali apel do wszystkich ludzi dobrej woli o pomoc. Wielu posłuchało.
Opis: wspomnienie Czecha, który w kwietniu 1945 uciekł z niemieckiego obozu koncentracyjnego i 1 maja dotarł do Pragi.
Źródło: Gerald Simons, Zwycięstwo w Europie, przekład Maciej Antosiewicz, Wydawnictwo Amber, Warszawa 2002, ISBN 8372458642, s. 182.
Około 11:00 [5 maja 1945] rozpętała się bitwa. Wznoszono barykady, atakowano niemieckie domy i wywlekano z nich Niemców. Godzinę później zobaczyłem wielu pobitych i stratowanych Niemców leżących na ulicach.
Opis: wspomnienie sudeckiego Niemca, który przyjechał do Pragi w interesach.
Źródło: Gerald Simons, Zwycięstwo w Europie, op. cit., s. 182.
Prośba miasta Pragi do armii alianckich! Niemcy atakują nas ze wszystkich stron przy użyciu czołgów, artylerii i piechoty. Praga pilnie potrzebuje pomocy. Przyślijcie samoloty, czołgi i artylerię. Na pomoc! Pomóżcie nam szybko!
Opis: apel Czeskiej Rady Narodowej wygłoszony przez radio.
Źródło: Gerald Simons, Zwycięstwo w Europie, op. cit., s. 183.
Wszyscy w jednostce chcieli iść na Pragę i nie mogli zrozumieć, dlaczego nie ruszamy.
Opis: wspomnienie oficera amerykańskiej 16 Dywizji Pancernej.
Źródło: Gerald Simons, Zwycięstwo w Europie, op. cit., s. 184.
Rosjanie walczyli dzielnie, ponieważ była to ich ostatnia szansa odkupienia walki u boku armii niemieckiej. Ponosili ciężkie straty.
Opis: wspomnienie uciekiniera z niemieckiego obozu koncentracyjnego o żołnierzach Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej (własowcach), walczących po stronie czeskiej w czasie powstania.
Źródło: Gerald Simons, Zwycięstwo w Europie, op. cit., s. 184.
Wielu własowców wcale się nie kryło w czasie walk. Niektórzy otwarcie wychodzili na sam środek ulicy i strzelali do okien, gdzie ukrywali się Niemcy. Walczyli oni z dziwnym wschodnim lekceważeniem śmierci. Czasem się wydawało, że świadomie oni szli na śmierć tak, aby uniknąć spotkania z Armią Czerwoną.
Opis: wspomnienie Czecha będącego świadkiem tych walk.
Źródło: Mikołaj Iwanow, Pragę wyzwolili własowcy. „Historia Do Rzeczy”, s. 68–71. Numer 6(52)/Czerwiec 2017.
Twierdzicie, że walczycie z komunizmem. Wielu członków rady to komuniści. Dlatego jesteście naszymi wrogami.
Opis: słowa wypowiedziane przez Josefa Smrkovskiego do delegacji własowców, na konferencji Czeskiej Rady Narodowej 8 maja 1945. Tego samego dnia Rosyjska Armia Wyzwoleńcza wycofała się z Pragi.
Źródło: Gerald Simons, Zwycięstwo w Europie, op. cit., s. 184.
