Philip Zimbardo
Philip Zimbardo (2009)
Philip George Zimbardo (1933–2024) – amerykański psycholog.
Efekt Lucyfera. Dlaczego dobrzy ludzie czynią zło?
[edytuj](oryg. The Lucifer Effect; tłum. Anna Cybulko, Joanna Kowalczewska, Józef Radzicki, Marcin Zieliński)
- (…) badacze reprezentujący nauki o zachowaniu potrafią przewiedzieć, co zrobi większość, nie wiedząc nic o poszczególnych ludziach, którzy wchodzą w skład grupy, a tylko znając charakter kontekstu ich zachowania.
- Źródło: s. 431.
- Dehumanizacja występuje wtedy, gdy pewne istoty ludzkie uważają inne istoty ludzkie za wykluczone z kategorii moralnej, jaką stanowi osoba ludzka (…). W takich warunkach staje się możliwe, by normalni, zdrowi moralnie, a zwykle nawet idealistycznie myślący ludzie dokonywali aktów destrukcyjnego okrucieństwa.
- Jednym z podstawowych procesów wpływających na transformację zwykłych, normalnych ludzi w bezdusznych lub wręcz wszetecznych krzewicieli zła jest dehumanizacja. Działa ona jak ślepota umysłowa, która przysłania myślenie i zaszczepia przekonanie, że inni to mniej niż ludzie.
- Osoba jest aktorem na scenie życia, którego swoboda zachowania jest określona przez jego (i jej) strukturę genetyczną, biologiczną, fizyczną i psychiczną. Sytuacja jest kontekstem behawioralnym, który dzięki swym funkcjom nagradzającym i normatywnym ma zdolność nadawania znaczenia i tożsamości rolom i statusowi aktora. System składa się z funkcjonariuszy i instytucji, których ideologia, wartości i władza stwarzają sytuacje oraz dyktują role i oczekiwania dotyczące aprobowanych zachowań aktorów w jego sferach wpływu.
- Źródło: s. 429.
- (…) poprzysiągłem sobie, że będę używał wszelkich posiadanych zdolności, aby czynić dobro i przeciwdziałać złu, wspierać to, co w ludziach najlepsze, pracować w celu uwolnienia ich z więzień, które sobie sami stworzyli, oraz w celu zwalczania systemów, które niszczą nadzieje na ludzkie szczęście i sprawiedliwość.
- Zobacz też: dobro, sprawiedliwość, szczęście, zło
- Subtelna władza, jaką posiada osoba kontrolująca zmienne sytuacje, może całkowicie zdominować wolę oporu jednostki.
- Źródło: s. 18.
- Więzienie może deprawować ludzi, rozbudzając najgorsze skłonności ludzkiej natury. Więzienia w większym stopniu rodzą przemoc i przestępczość, niż przyczyniają się do konstruktywnej resocjalizacji. Wynoszące ponad 60% wskaźniki recydywy wskazują, że więzienia stały się drzwiami obrotowymi dla osób skazanych za przestępstwa kryminalne.
- Zobacz też: więzienie
- Zachowanie ludzkie zawsze jest zależne od sił sytuacyjnych. Ten kontekst jest osadzony w szerszym, ogólniejszym kontekście, często w określonym systemie władzy. Który ma podtrzymywać i utrzymywać sam siebie. Tradycyjne analizy przeprowadzane przez większość ludzi, m. in. w instytucjach prawnych, religijnych i medycznych, koncentrują się na osobie działającej jako jedynym czynniku przyczynowym. Wskutek tego minimalizują one lub lekceważą wpływ zmiennych sytuacyjnych i determinantów systemowych, które kształtują skutki zachowania i przekształcają działające osoby.
- Źródło: s. 429.
Paradoks czasu
[edytuj](ang. The Time Paradox; tłum. Anna Cybulko, Marcin Zieliński, Warszawa 2009)
- Myślenie o przeszłości i przyszłości, może sprawić, że będziesz szczęśliwy, lecz szczęście to może pojawić się jedynie w twoim aktualnym stanie umysłu.
- Oto pierwszy paradoks czasu: choć twoja perspektywa postrzegania czasu głęboko oddziałuje na twój świat i życie, rzadko kiedy zdajesz sobie z tego sprawę.
- W światowej gospodarce narody, które żyją przeszłością, są skazane na pozostanie w tyle.
Inne
[edytuj]- Każde dziecko powinno czuć, że szkoła pomaga mu stać się lepszym człowiekiem. Bohaterem.
- Źródło: Księga cytatów 2013, „Gazeta Wyborcza”, 21–22 grudnia 2013.
- Zobacz też: szkoła
- Nie pozwólcie, żeby w Polsce pesymizm w połączeniu z cynizmem stworzył taką niszczycielską mieszankę. Pesymizm to stan umysłu, w którym jesteś przekonany, że jeśli w przeszłości coś poszło nie tak, to także teraz się nie uda. Wierzysz, że negatywne doświadczenia z przeszłości zawsze się będą powtarzać. Z kolei cynizm każe kwestionować każdą dobrą intencję, rodzi brak społecznego zaufania.
- W całej historii zdecydowanie więcej zbrodni popełniono z powodu posłuszeństwa wobec władzy, niż nieposłuszeństwa. Tak więc to nie sprzeciw, nie bunty i nie odmieńcy są zagrożeniem dla społeczeństwa. Prawdziwym zagrożeniem dla wszystkich społeczeństw, są ludzie ślepo posłuszni wobec władzy.
- Źródło: film Five Steps to Tyranny (2001)
- Zobacz też: posłuszeństwo, władza