Otchłań

Otchłań – realna lub metafizyczna ogromna przestrzeń budząca grozę.

• Dwa uczucia, walką śmiertelną
  Rwały ku sobie duszę młodzieńca.
  Miłość – uśmiechem w raj ją zanęca;
  Zemsta – potrąca w otchłań piekielną.
  • Autor: Gustaw Zieliński
  • Źródło: Kirgiz, wyd. Księgarnia zagraniczna, Lipsk 1847, s. 35.

• Lecim… lecim… w tej podróży,
  Strach nam nieraz oczy mróży,
  Czujem zawrót… szał…
  Gdy przez otchłań, przez szczeliny,
  Przepaścistej gwiazd krainy,
  Umykamy w czwał.
  • Autor: Gustaw Zieliński
  • Źródło: Kirgiz, wyd. Księgarnia zagraniczna, Lipsk 1847, s. 54.
  • Opis: pisownia oryginalna.

• Na początku był Chaos. Któż zdoła powiedzieć dokładnie, co to był Chaos? Niejedni widzieli w nim jakąś istotę boską, ale bez określonego kształtu. Inni – a takich było więcej – mówili, że to wielka otchłań, pełna siły twórczej i boskich nasieni, jakby jedna masa uporządkowana, ciężka i ciemna, mieszanina ziem, wody, ognia i powietrza.
  • Autor: Jan Parandowski
  • Źródło: Mitologia

• Otchłań melancholii nie ma dna, a ja pogrążam się coraz bardziej, spadam w przepaść i lata świetlne dzielą mnie od starych, dobrych czasów.
  • Autor: Irvine Welsh
  • Źródło: Ślepe tory

• Otworzyła się otchłań pełna gwiazd
  gwiazdy nie mają liczby, otchłań dna.
  • Autor: Michaił Łomonosow
  • Źródło: Henryk Duda, Zajęcia pozalekcyjne z matematyki w szkole podstawowej. Zbiory i relacje, WSiP, Warszawa 1977, s. 75

• Skok cywilizacji w tę otchłań krwi i ciemności (…) to pożegnanie całego długiego wieku, podczas którego sądziliśmy, że świat (…) będzie się stopniowo polepszać.
  • Opis: w liście do przyjaciela z 1914, nazajutrz po wypowiedzeniu wojny Niemcom przez Wielką Brytanię.
  • Autor: Henry James
  • Źródło: Howard Zinn, Ludowa historia Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś, tłum. Andrzej Wojtasik, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2016, s. 465.

• Stał ogromny, ponury, głową przenoszący szczyty. W twarzy koźlej, brodatej przebijała bezgraniczna męka – w oczach ogromnych, przepaścistych jak otchłań czaiło się wielkie, bezdenne cierpienie, bezkresna rozpacz odrzuconego od oblicza Pana. Jak przed wiekami przesłonił dłonią olbrzymie, w głębokie bruzdy poradlone czoło i jęczał. Potworną, włochatą piersią największego z buntowników wstrząsało łkanie dziecka…
  • Autor: Stefan Grabiński
  • Źródło: Salamandra

• Tak wolno rosną Ci włosy; gdybym zrobił z nich zegar,
  mógłbym kochać spokojniej, śmierci bym się nie bał.
  Mówisz, że ten, kto śmierci nie pokocha, niewiele
  wie o miłości; ubóstwiam Twój włos zgubiony w pościeli.
  Że śmierć to otchłań, nicość, cuda niestworzone?
  Potrafię, kiedy się czeszesz, patrzeć w drugą stronę.
  • Autor: Tadeusz Dąbrowski
  • Źródło: Erotyk do włosów Agnieszki

• Ten, który walczy z potworami, powinien zadbać, by sam nie stał się potworem. Gdy długo spoglądamy w otchłań, otchłań spogląda również w nas.
  • Wersja alternatywna: Ten, który z demonami walczy, winien uważać, by samemu nie stać się jednym z nich. Kiedy spoglądasz w otchłań ona również patrzy na ciebie.
  • Autor: Friedrich Nietzsche

• Z otchłani wołałem do Ciebie, Panie…
  • De profundis clamavi ad te, Domine… (łac.)
  • Źródło: Biblia, psalm 130

• Zanurzał się pieśnią w otchłań,
  Do dna początku świata;
  Tak nie śpiewają dzieci
  Ani ludzie dorośli.
  Śpiewał, że czas w przyrodzie ginie nie mając siły,
  Lecz jest niszczącą potęgą
  Dla samotnego człowieka.
  • Autor: Elias Lönnrot
  • Źródło: Kalevala