Noce i dnie

Noce i dnie – powieść Marii Dąbrowskiej wydana w latach 1931–1934.

• Bo gdy nas nie stać na miłość, stać nas zawsze na zazdrość.
  • Źródło: tom I Bogumił i Barbara

• Bo wszystko zło, którego się wiecznie spodziewała, może się stać lub nie. Ale to jedno czeka na pewno i ją, i tych czworo, siedzących wesoło przy stole. Nieunikniony rozpad i rozkład, choroba, męka i śmierć.
  • Źródło: tom III Miłość

• Być przedmiotem czyichś nadziei – zawsze to lepiej niż nie budzić ich wcale.
  • Źródło: tom III Miłość

• Człowiek jest tajemnicą – z tajemnicy przybywa i w tajemnicę odchodzi.
  • Źródło: tom IV Wiatr w oczy

• Człowiek może służyć tylko czemuś, nigdy komuś.
  • Źródło: tom IV Wiatr w oczy

• Człowiek (…) musi do wszystkiego dorastać sam. I do stosowania przymusu wobec siebie także sam.
  • Źródło: tom IV Wiatr w oczy

• Człowiek obdarzony tylko dumą albo tylko pokorą nie jest całkowitym człowiekiem. Los tak chce, że trzeba nosić w sobie jedno i drugie z tych dwu tak sprzecznych uczuć, aby należycie podołać życiu.
  • Źródło: tom III Miłość

• Człowiek pragnący czegoś dokonać nie może być krytykiem i historykiem swoich czynów.
  • Źródło: tom III Miłość

• Czy na tym świecie jedynie miłość nieszczęśliwa była czymś trwałym, nie zamykającym się, nie kończącym się nigdy? (…) A może ta miłość nie była taka nieszczęśliwa, tylko ona [Barbara] swoim usposobieniem przeobraziła ją w gorzkie niepowodzenie.
  • Źródło: tom III Miłość

• Czyżbym się łudził i okłamywał? A może takie okłamywanie się jest również rodzajem prawdy. Prawdy chcianej… I czy taka prawda może mieć jakieś rzeczowe znaczenie?
  • Źródło: tom III Miłość

• Despotyczna młodość łaknie aprobaty nawet od świata, który skazuje na zagładę.
  • Źródło: tom IV Wiatr w oczy

• Dobrzy ludzie nigdy o siebie nie dbają. Tak, jakby naprawdę nie byli dla tego świata.
  • Źródło: tom IV Wiatr w oczy

• Gdy miłość otwiera świat, otwiera go nawet nieszczęśliwa.
  • Źródło: tom III Miłość

• Gdy te hamulce pękną, a bywa, że wystarczy, aby jeden się obluzował, wszystko się rozprzęga i toczy choć na złamanie karku, byle ku jakiejś odmianie. Aż póki znów nieprzewidziane względy ruchu nie zatamują.
  • Źródło: tom III Miłość

• I czemu w tym jednym głupi człowiek czepia się tak uparcie popełnionej omyłki, czemu poraniony, pokaleczony, świadomy, że idzie złą drogą brnie wciąż dalej, ciągle się łudząc, że to może nie była omyłka?
  • Źródło: tom III Miłość

• I czyż dał jej kiedy uczuć, że obchodzi go w niej coś poza chwilami wspólnej zabawy (…)?
  • Źródło: tom III Miłość

• Idea rośnie przede wszystkim krwią swoich ofiar.
  • Źródło: tom III Miłość

• Interes, władza, maszyna – te rzeczy nie widzą człowieka, potrzebują tylko masy.
  • Źródło: tom III Miłość

• Jak to bywa, że jednemu dolega, co kiedy złego doznał, a drugiemu – co kiedy złego zrobił.
  • Źródło: tom III Miłość

• Jakże mogła przypuszczać kiedykolwiek, aby te błahe uśmiechy, te powabne słowa, gesty, spojrzenia oznaczały miłość. Czyż jednocześnie, jak tylko poznał jej uczucia, a poznał je niestety, nie unikał każdego sam na sam?
  • Źródło: tom III, Miłość

• Jest coś lepszego niż sprawiedliwość – to miłosierdzie.
  • Źródło: tom III, Miłość

• Jesteśmy sami skłonni mówić różne złe rzeczy o ludziach i przypisywać im wszelkie nieprawości. Ale nieopisane przerażenie ogarnia nas, gdy się dowiemy, że oni mówią o nas tak samo.
  • Źródło: tom III, Miłość

• Kompromisy mogą zawierać tylko ci, których dusza nie zna, co to kompromis. Że każde warunki mogą przyjąć jedynie ci, co są niezależni od jakichkolwiek warunków.
  • Źródło: tom IV Wiatr w oczy

• Kto odda się cały jednej wielkiej czy małej sprawie, w dodatku sprawie beznadziejnej, ten musi umrzeć w końcu za nią albo też przez nią.
  • Źródło: tom III, Miłość

• Kto wszedł w cudze (…) tego łatwo wystraszyć.
  • Źródło: tom IV Wiatr w oczy

• Kto zna prawdę niewątpliwą, ten o nią nie zabiega, nie walczy, bo ta prawda walczy za niego.
  • Źródło: tom IV Wiatr w oczy

• Miłość fałszuje obraz świata. Ukazuje go dobrym pomimo wszystko.
  • Źródło: tom III, Miłość

• Miłość (…), któż dociecze z jakich pobudek powstaje, czym wzrasta, żywi się i umiera, któż przewidzi, jakie niesie za sobą pokusy, odstępstwa i manowce, do jakich prowadzi zwycięstw i cnót. Możebne, że wielka miłość jest zawsze rezygnacją z czegoś, bez względu na to, co jej rezygnacją być każe. A czymkolwiek jest i skądkolwiek się wywodzi, nic temu nie zaprzeczy, że istnieje pomiędzy nimi dwojgiem, zagubionymi śród świata. Trzeba ją nieść, a jeśli tak wypadnie, to ją dźwigać, lub ku niej wzlatać z nizin i snuć ją przez siebie, i brać w siebie razem ze wszystkim, co ją krzywi, brudzi, czy może tylko wikła.
  • Źródło: tom IV Wiatr w oczy

• Może w tym jest jedyna racja miłości, że kiedy zrywa się więź, co nas łączy ze światem, ona przychodzi w pomoc jako przypomnienie, że więź istnieje i poprzez bliskość dwojga nawiąże się na powrót ze wszystkim.
  • Źródło: tom IV Wiatr w oczy

• Mówią, że kobieta powinna się wyżyć w miłości, bo inaczej nie będzie pełnym człowiekiem.
  • Źródło: tom IV Wiatr w oczy

• (…) najcenniejsze źródło męstwa, pociechy i spokoju (…) płynie z przyjęcia groźnej prawdy, że istnienie jest i może być jedynie tragedią.
  • Źródło: tom III Miłość (1933)

• (…) odkąd tylko wtedy nad rzeką ujawniła swoje uczucia była już z nim zawsze taka skrępowana, osowiała, nękana uczuciem poniżenia utraciła wobec niego całą zalotną wesołość, która mu się tak podobała.
  • Źródło: tom III Miłość

• Przed rozstaniem każdy stara się być w surowym porządku wobec tych, z którymi się żegna. Jest w tym coś z częściowej śmierci, i każdemu się zdaje, że pomyślność dalszego życia za – leży od tego, co się za sobą zostawia.
  • Źródło: tom II Wieczne zmartwienie

• Rewolucje zaczynają się nie od dołu, jak to się mniema powszechnie, ale od góry.
  • Źródło: tom III Miłość

• Słowu nie wolno być większym niż jego treść pojęciowa czy emocjonalna – wolno mu być mniejszym.
  • Źródło: tom IV Wiatr w oczy

• (…) tam nie było żadnej miłości, a ona głupia opierała tyle nadziei na czymś tak strasznie znikomym.
  • Źródło: tom III Miłość

• To, co wiecznie, zawodzi, wiecznie też jest przedmiotem nadziei.
  • Źródło: tom IV Wiatr w oczy

• To prawda, że dobra tego świata są ograniczone i ludzie zawsze je muszą sobie wydzierać. Niedole tylko zdają się nie mieć granic.
  • Źródło: tom II Wieczne zmartwienie

• Tracić siebie dla drugich to jest właśnie odnajdywać najprawdziwszego siebie.
  • Źródło: tom III Miłość

• Tych rzeczy najlepszych: serca, które nas kocha, słońca, które nam świeci, i tak na własność mieć niepodobna.
  • Źródło: tom III Miłość

• W życiu bywają noce i bywają dnie powszednie, a czasami bywają też niedziele. Rzadziej się to zdarza niż w kalendarzu.
  • Źródło: tom II Wieczne zmartwienie

• Wystarczyła wiadomość, że ma go ujrzeć, aby stara blizna zaczęła krwawić.
  • Opis: reakcja Barbary na wieść o spotkaniu z Toliboskim.
  • Źródło: tom III Miłość

• Za silna dawka pobożności jest niebezpieczna.
  • Źródło: tom IV Wiatr w oczy

O powieści

• Nic nie chcieć dowodzić. Przed zdumionymi oczyma rozpostrzeć obraz świata. Tak chcę pisać. To niech będzie moja dewiza przed rozpoczęciem drugiego tomu. Już się teraz nie martwię, że nie mam żadnej idei.
  • Autor: Maria Dąbrowska, Dzienniki, 22 marca 1929