Ludwik Waryński
Ludwik Waryński
Ludwik Tadeusz Waryński (1856–1889) – działacz i ideolog polskiego ruchu socjalistycznego.
- Ojczyzną naszą świat cały (…) jesteśmy członkami jednej wielkiej narodowości, bardziej nieszczęśliwej niż Polska, narodu Proletariuszy.
- Źródło: Mowa Obywatela Ludwika Waryńskiego do Towarzyszy Rosjan, cyt. za: Pierwsze pokolenie marksistów polskich, tom I, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1962, s. 423.
- W zakresie życia moralnego proletariat polski usunąć musi przesądy, ciemnotę i wszystko, co znamionuje moralny ucisk, i na tym gruncie walczyć będzie ze wszystkimi, którzy dla zapewnienia sobie nad ludem przewagi utrzymują go w stanie umysłowego dziecięctwa. Moralne stosunki powinny się opierać na swobodzie sumienia, uczuć, myśli i nauki, a przy tym: nauczanie powinno być obowiązujące, bezpłatne i bezwyznaniowe, sprawy religijne mają być niezależne od państwa, stosunek płci winien się opierać jedynie na uczuciu, całkowite równouprawnienie kobiet.
- Opis: fragment programu partii Proletariat ogłoszony 1 września 1882.
- Wróg ma dla nas kajdan dużo,
Ma też dużo turem,
My weseli, bo kajdany
Dzwonią nam mazurem- Źródło: Mazur kajdaniarski
O Ludwiku Waryńskim
[edytuj]- Już dziąsła przeżarte szkorbutem,
już nogi spuchnięte i martwe,
już koniec, już płuca wyplute -
lecz palą się oczy otwarte. (…)
Posępny jak mur Schlüsselburga,
głęboki jak dno owej ciszy,
zza krat, z więziennego podwórka
dobiega go śpiew towarzyszy.
I słucha Waryński, lecz nie wie,
że cienie się w celi zbierają,
powtarza, jak niegdyś w Genewie:
– Kochani… ja muszę do kraju…
Do Łodzi, Zagłębia, Warszawy
powrócę zawzięty, uparty…- Autor: Władysław Broniewski, Elegia o śmierci Ludwika Waryńskiego